Để vào được điểm trường nóc Ông Rộng - Trường TH Trà Vân (H. Nam Trà My, tỉnh Quảng Nam) đứng chân dạy học, những người giáo viên phải đánh cược cả mạng sống, đối mặt với đèo dốc hiểm trở, núi lở, mưa nguồn đầy bất trắc. Vậy mà, giữa thăm thẳm núi rừng, từ thế hệ này đến thế hệ khác, bằng tình thương yêu học trò, nhiệt huyết của tuổi trẻ và cả khát vọng được cống hiến, những người giáo viên âm thầm vượt qua gian khổ, hiểm nguy "bám trường, bám lớp" gieo chữ cho con em đồng bào dân tộc thiểu số.

Cô giáo Nguyễn Thị Hồng Thủy cắt tóc cho học sinh.

Khát vọng cống hiến

Đến thôn 3 -xã Trà Vân, H. Nam Trà My (tỉnh Quảng Nam), chúng vào thăm các lớp học điểm trường nóc Ông Rượng. Chúng tôi xúc động nhìn những cô bé, cậu bé dân tộc Xơ Đăng mặt mũi nhem nhuốc, đôi chân đen nhẻm, không giày, không dép ngồi học co ro trong làn gió lạnh. Thấy người lạ, lũ trẻ ngơ ngác, nép vào vai nhau.

Điểm trường lẻ nóc Ông Ruộng nằm ở khu vực giáp ranh tỉnh Quảng Ngãi. Năm học 2018-2019, điểm trường có 3 lớp với 37 em học sinh, trong đó lớp 1 có 15 em, lớp 2 có 10 em và lớp 3 có 12 học sinh. Các phòng học đều được làm bằng gỗ lâu năm nay đang trên đà xuống cấp. Còn căn phòng ở tạm dùng chung cho 3 giáo viên nay cũng ọp ẹp, xuống cấp. Cả 3 giáo viên đứng chân dạy học nơi đây đều ở dưới xuôi. Người ít thâm niên cũng đã 4 năm, còn người lâu năm hơn 20 năm. Mỗi người mỗi quê, mỗi hoàn cảnh nhưng đến với nghề giáo, đến với vùng cao bằng tấm lòng yêu trẻ, khát vọng được cống hiến sức mình cho sự nghiệp giáo dục vùng khó.

Trò chuyện với chúng tôi, cô giáo Nguyễn Thị Hồng Thủy - phụ trách giảng dạy lớp 3, chia sẻ: Sau khi tốt nghiệp Trường ĐH Quảng Nam, cô xin tình nguyện lên huyện miền núi Nam Trà My công tác. Về Trường TH Trà Vân dạy học, cô được phân công về các điểm trường dạy học. Trong suốt 8 năm gắn bó với giáo dục miền núi Nam Trà My, thì cũng chừng đó thời gian cô lăn lộn hầu khắp các điểm trường lẻ.

"Buổi đầu đến với các điểm trường dạy học, vượt gần hàng chục ki-lô-mét đường đèo núi hiểm trở, khi đến nơi nhìn thấy điểm trường, cảnh sống của người dân mà rớt nước mắt, tôi chỉ muốn quay trở về ngay. Khó khăn nhất vẫn là nguồn nước sinh hoạt và điện chiếu sáng bữa có bữa không vì sử dụng nhờ nhà dân. Nhưng nghĩ lại, nếu ai cũng muốn dạy học ở những điểm trường thuận lợi thì lấy ai nuôi dạy các cháu ở đây? Điều đó đã níu giữ chân tôi ở lại với trường, với lớp. Ngày ngày gắn bó với người dân, con em học sinh nghèo khó nơi đây, như càng thôi thúc bản thân tôi cố gắng nỗ lực hơn nữa trong công tác chăm sóc, giảng dạy, nhằm mong muốn sẽ bù đắp lại một phần thiệt thòi cho con em học sinh", cô Thủy xúc động.

Có gần 20 năm gắn bó với giáo dục huyện miền núi Nam Trà My, thầy giáo Lưu Văn Hóa - phụ trách lớp 2, tâm sự: Một khi xác định tâm thế đến với vùng sâu, vùng xa dạy học, điều quan trọng của người giáo viên như chúng tôi là phải mang hết cái tâm, cái đức của mình đem truyền đạt cho học trò. Xem các cháu như con em ruột thịt của mình. Ngoài dạy học trên lớp, người giáo viên phải biết sống gần gũi với dân, với học sinh để nắm bắt được tâm tư, nguyện vọng của bà con, chia sẻ khó khăn, gian khổ với họ. Như thế, đồng bào mới tin thầy giáo, mới cho con đi học cái chữ.

Thầy Lưu Văn Hóa ân cần chỉ dạy học sinh.

Gieo chữ, gieo cả niềm tin

Ở đây, người Xơ Đăng có tập tục, hễ nhà nào có người ốm, bà con đều phải làm lễ cúng. Lễ cúng không chỉ tổ chức khi bị ốm đau, mà còn diễn ra sau khi người ốm lành bệnh. Học sinh sau khi lành bệnh phải được gia đình cho phép mới trở lại trường học tập. Chính vì những hủ tục đó mà công việc của người giáo viên ở đây vốn đã khó khăn, càng thêm gian nan hơn. Ngày ngày, ngoài việc chăm lo công tác chuyên môn, chăm chút dạy bảo học sinh, họ còn là những tuyên truyền viên tích cực trong cuộc chiến với đói nghèo, lạc hậu, góp sức xây dựng đời sống văn hóa mới cho bà con dân bản.

Nói như vậy để thấy rằng, ngoài điều kiện đi lại hết sức khó khăn, những người giáo viên nơi đây có cuộc sống không chỉ thiếu thốn về vật chất lẫn tinh thần, mà còn đối diện với những tục lệ hết sức xa lạ và lạc hậu. Điều đó đã ảnh hưởng không nhỏ đến sinh hoạt hằng ngày, cũng như việc tổ chức dạy học trên lớp của người giáo viên đứng chân dạy học tại điểm trường nóc Ông Ruộng. Ấy vậy mà tình cảm của những người giáo viên dành cho học sinh, với sự nghiệp giáo dục vẫn luôn đong đầy.

Hơn 4 năm gắn bó với giáo dục H. Nam Trà My, cô giáo trẻ Trà Thị Thu Hiền vừa mới lập gia đình gần 2 năm. Ước mong sớm có đứa con, ấy vậy mà niềm mong ước hết sức đời thường đó cứ kéo dài ra theo cùng năm tháng bởi những cách trở ngược xuôi. Giấu nỗi buồn vào trong, cô ngày ngày nỗ lực "bám bản, bám trường" dạy học. Nói về chuyện nghề, cô Hiền bày tỏ: Có lẽ, ban đầu trong suy nghĩ của tôi cũng như nhiều thầy cô giáo khác khi đến với địa bàn vùng sâu, vùng xa dạy học vì cần có một công việc để mưu sinh. Nhưng rồi, ngày qua ngày, tháng qua tháng, năm qua năm, khi càng gắn bó với mảnh đất này, đối mặt với bao gián khó, hiểm nguy, trực tiếp giảng dạy những học sinh khốn khó, thấu hiểu những nỗi vất vả, thiệt thòi của con em, đồng bào dân tộc nơi đây… trong tôi đã nảy nở tình yêu thương thật sự. Vùng đất xa lạ năm nào, bỗng hóa thành quê hương tự lúc nào mà tôi không hay biết!

Dẫu biết rằng, cuộc sống của những người giáo viên "cắm bản" ở vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số ở đâu cũng khó khăn, thiếu thốn. Nhưng có đến trực tiếp điểm trường nóc Ông Ruộng được lắng nghe những lời tâm sự của những người giáo viên nơi đây, chúng tôi thực sự khâm phục ý chí cũng như tấm lòng của người giáo miền núi. Cho dù, sống trong điều kiện vật chất vô cùng khó khăn nhưng ngọn lửa yêu nghề vẫn không hề vơi đi, tâm hồn họ vẫn vẹn nguyên tấm lòng yêu trẻ, nặng lòng với sự nghiệp giáo dục vùng khó.

KHẢI MINH