Thông tin phạm nhân Hồ A Dục (1974, dân tộc Vân Kiều, trú bản Bù, Tân Lập, huyện Hướng Hóa, Quảng Trị) thụ án 4 năm tù về tội “Vận chuyển trái phép vật liệu nổ” tại Trại giam Nghĩa An - Bộ Công an (đóng tại xã Cam Chính, huyện Cam Lộ, Quảng Trị) trốn trại vào ngày 12-4 đã khiến nhiều người bất ngờ. Bởi người đàn ông này đã từng bỏ trốn sang Lào ẩn náu hơn 1.000 ngày và quay về đầu thú vào tháng 2-2020.

Phạm nhân Hồ A Dục bị bắt sau 6 ngày trốn trại.

Tháng 6-2020, TAND tỉnh Quảng Trị xét xử, tuyên án Dục 4 năm tù về tội: “Vận chuyển trái phép vật liệu nổ”. Thời điểm chấp hành án tính từ ngày bị tạm giam nên đến khi Dục bỏ trốn cũng đã qua được gần 1/3 thời hạn. Nhưng hành động bột phát trốn trại của Dục cho thấy nội tâm của bị án chứa đựng nhiều điều phức tạp. Nhiều người liên tưởng phạm nhân này sẽ hướng về miền núi trên đường bỏ trốn, bởi vốn tiếng Kinh không rành, và trên hết do trước đây anh ta đã nếm đủ mùi nguy hiểm, cơ cực trong hơn 3 năm lẩn trốn tại Lào, môi trường rừng rú hiểm trở không phải là trở ngại đối với phạm nhân này. Chính vì thế, việc truy xét càng phải khẩn trương hơn. Lệnh truy nã phạm nhân trốn trại cũng được Trại giam Nghĩa An ban hành. Và bản án 4 năm tù của Dục một lần nữa được lật lại, ít nhiều để hiểu thêm hơn phạm nhân.

Dục mù chữ, vốn tiếng Kinh cũng ít, làm nương rẫy xong thì thồ thuê chuối, sắn. Lao động cật lực vẫn cứ nghèo. Ngày 26-1-2017, có một người không rõ danh tính thuê Dục điều khiển xe máy chở 2 bao hàng từ bên bờ sông Sê Pôn thuộc địa bàn xã biên giới Tân Thành (huyện Hướng Hóa) về xã Cam Thành (huyện Cam Lộ) với tiền công 2 triệu đồng. Trên đường đi thấy hàng nặng, Dục dừng lại kiểm tra biết là thuốc nổ, hiểu là hàng cấm nhưng nghĩ đến số tiền công nên người cha của 6 đứa con này tiếp tục hành trình. Ai ngờ, khi chưa qua hết địa bàn xã Tân Thành, Dục đã bị lực lượng chức năng phát hiện nghi ngờ, truy đuổi. Biết hành vi sai trái, Dục rẽ lái vào thôn Bích La Đông (xã Tân Thành), vứt xe rồi trốn vào rừng. Sau đó, Dục đi đò qua sông Sê Pôn, sang nước bạn Lào tìm nơi ẩn trốn. Số hàng cấm mà Dục vận chuyển là thuốc nổ TNT, khối lượng 83kg.

Ngày 17-2-2017, Cơ quan ANĐT Công an tỉnh Quảng Trị khởi tố vụ án: “Vận chuyển trái phép vật liệu nổ” và đến ngày 18-2-2018, ra quyết định tạm đình chỉ điều tra vụ án. Đến ngày 6-2-2020, Dục từ Lào quay về và đến cơ quan chức năng đầu thú, chấm dứt chuỗi dài hơn 1.000 ngày lẩn trốn. Ngày 11-2-2020, Cơ quan ANĐT Công an tỉnh Quảng Trị ra quyết định phục hồi điều tra vụ án và đến ngày 12-2-2020, ra quyết định khởi tố bị can đối với Dục về hành vi: “Vận chuyển trái phép vật liệu nổ”. Dục bị TAND tỉnh Quảng Trị xét xử sơ thẩm, đối diện với khung hình phạt 7 đến 10 năm tù. Tuy nhiên, xét các tình tiết giảm nhẹ, ăn năn, hối cải, Tòa đã tuyên phạt Dục 4 năm tù.

Hình ảnh Dục trìu mến vỗ về con gái khi được gặp tại phiên tòa vào tháng 6-2020.

Trong phiên tòa ấy, Dục đã thành thật kể lại hành trình gian nan lẩn trốn tại rừng rú ở vùng giáp biên Lào. Lời chia sẻ chất phác như trút được gánh nặng trong lòng cho thấy Dục đã thức tỉnh. Nhớ lại quãng thời gian đó, Dục cho biết đã trải qua đói, rét, sợ hãi, nhiều tình huống hiểm nguy giữa rừng, bị nhiễm độc đến kiệt sức, mấp mé cái chết. Đó cũng là chuỗi chạy trốn khi phát hiện có người lạ, nhất là người Việt Nam sang buôn bán, thu mua nông sản. Nhưng tất cả đày đọa ấy không thấm vào đâu so với nỗi nhớ quê, xa vợ con. Dục quyết định “hồi hương”, nhận tội để chuộc lại lỗi lầm. Lén lút về trốn trên rẫy sắn, sửa sang lán trại cho vợ con xong Dục mới ra đầu thú. Ngày gặp vợ con tại tòa, Dục nghẹn ngào, xúc động không ngừng. Lúc nghị án, được phép gặp gỡ bố, đứa con lớn của Dục cùng bầy em cứ ôm lấy cha mà khóc theo. Còn người vợ nghèo liên tục động viên chồng yên tâm cải tạo để sớm đoàn tụ cùng gia đình.

Là phạm nhân, Dục thừa hiểu bỏ trốn là chồng thêm tội “Trốn khỏi nơi giam”. Dục đã từng bỏ trốn rồi quay về đầu thú, vậy điều gì khiến Dục trốn trại khi đang chấp hành án? Nhưng trước hết phải bắt được phạm nhân mang lệnh truy nã này nên CBCS Trại giam Nghĩa An dốc sức truy xét. Thông tin truy nã cũng được chia sẻ rộng rãi để quần chúng nắm bắt, hỗ trợ nếu phát hiện đối tượng. Đến ngày 18-4-2021, qua nhiều ngày tìm manh mối, lực lượng truy xét xác định được Dục đang ẩn trốn ở khu vực rừng thuộc xã MòÓ (huyện Đakrông). Với sự hỗ trợ tích cực của Công an địa bàn, quần chúng nhân dân, lực lượng truy bắt phạm nhân trốn trại đã khóa chặt các ngả mà Dục có thể bỏ trốn. Đến hơn 15 giờ cùng ngày, lực lượng truy xét bắt được phạm nhân.

BẢO HÀ