Do chưa được người dân đồng thuận nên đến thời điểm này, dự án hệ thống thủy lợi Rào Nan, xã Quảng Sơn, TX Ba Đồn (tỉnh Quảng Bình) với tổng mức đầu tư 350 tỷ đồng vẫn chưa được triển khai.

Dự án sẽ xây đập mới cao hơn 6m tại vị trí đập cũ.

Hệ thống thủy lợi Rào Nan được Bộ NN & PTNT phê duyệt Dự án đầu tư xây dựng công trình tại Quyết định số 4428/QĐ-BNN-XD ngày 30-10-2017, tổng mức đầu tư 350 tỷ đồng bằng nguồn vốn trái phiếu Chính phủ do Sở NN & PTNT tỉnh Quảng Bình  làm chủ đầu tư, thời gian thực hiện từ năm 2017-2020. Vì có nhiều hộ dân ở thôn Linh Cận Sơn, xã Quảng Sơn chưa đồng tình khi xây đập chỉ cách khu dân cư 450m nên đến thời điểm này, dự án vẫn chưa thể khởi công. Cả thôn có 255 hộ dân với gần 1.000 nhân khẩu nằm sát bên bờ sông Rào Nan, nhiều năm qua, tại đây đều xảy ra lũ lớn nên hầu hết những người dân trong thôn đều mong muốn di chuyển con đập lên cách xa để an toàn hơn khi có lũ về.

Bà Nguyễn Thị Liên, một người dân sống trong thôn chia sẻ: "Tôi ở vùng này đã mấy chục năm nên hiểu rất rõ, mùa lũ chỉ cần 30 phút là nước lên ngập cả nóc nhà. Chúng tôi không phản đối dự án nhưng chỉ mong cơ quan chức năng xem xét di chuyển đập xa một chút, cách khoảng 5km về phía thượng nguồn cho người dân yên tâm. Chứ gần thế này nếu chẳng may vỡ đập thì nước sẽ cuốn trôi hết, chạy không kịp".

Cùng chung suy nghĩ, ông Phan Văn Sửu, một trong những hộ dân sống cách địa điểm xây dựng dự án Hệ thống thủy lợi Rào Nan không xa nói:  "Sông này chảy từ huyện miền núi Minh Hóa về, mùa mưa thường rất hung dữ vì độ dốc lớn. Chúng tôi rất phấn khởi vì nhà nước có chủ trương xây lại đập nhưng nếu làm cách khu dân cư chỉ 450m và xây cao lên thêm 6m thì không thể đồng ý được".

Ngay khi có thông tin về dự án, người dân đã đề xuất việc di chuyển con đập cách xa khu dân cư. Trải qua nhiều cuộc đối thoại, hội nghị nhưng đến nay người dân vẫn chưa đồng tình. Ông Mai Trung Kiên- Chủ tịch UBND xã Quảng Sơn cho biết: "Nhiều hộ dân lo lắng về việc nếu xây dựng đập cao thêm 6m nữa thì khi nước dội xuống sẽ không thể nào chạy kịp. Họ đề nghị nên làm lùi ra xa về phía thượng nguồn hoặc hạ thấp độ cao, địa phương cũng đã đề xuất ý kiến này trong các cuộc họp nhưng cấp trên nói cái này được bộ phê duyệt rồi".

Theo thông tin từ UBND TX Ba Đồn, dự án hệ thống thủy lợi Rào Nan là dự án trọng điểm của tỉnh. Mục tiêu của dự án là cấp nước cho sản xuất nông nghiệp, nuôi trồng thủy sản 1.800ha; tạo nguồn cấp nước sinh hoạt với lưu lượng 32.000m3/ngày đêm, công nghiệp với 12.000m3/ngày đêm và các nhu cầu dùng nước khác, góp phần hỗ trợ chuyển đổi cơ cấu cây trồng, sản xuất tập trung nâng cao giá trị sản xuất, phát triển nông nghiệp nông thôn, cải thiện môi trường sinh thái.

Trao đổi về vấn đề này, ông Trần Hoài Nam- Giám đốc Ban quản lý Dự án (BQLDA) đầu tư xây dựng ngành NN&PTNT thuộc Sở NN & PTNN Quảng Bình cho biết: "Người dân chưa hiểu rõ quy trình vận hành đập nên mới cho rằng xây dựng cách khu dân cư 450m là không an toàn. Họ cũng đề xuất xây cách đập cũ 5km về phía thượng nguồn nhưng theo đánh giá và kiểm tra của các chuyên gia thì di chuyển lên đó còn nguy hiểm hơn, vì tại những vị trí khảo sát trên đó nền yếu hơn nhiều".

Trước những băn khoăn của người dân, Sở NN&PTNT Quảng Bình cùng chính quyền địa phương đã tổ chức các buổi làm việc, tiếp xúc với người dân để giải thích, tuyên truyền về tính ổn định và an toàn lâu dài của công trình cho người dân yên tâm, ủng hộ; tổ chức cho dân đi tham quan một số công trình lớn như đập Ngàn Trươi (Hà Tĩnh), đập Cửa Đạt (Thanh Hóa) để người dân thấy thực tế việc có hàng triệu người dân sống gần các con đập. "Đây là đập dưng, không phải đập dự trữ nước, đập này có đến 15 cửa van, một cửa 10 mét. Cửa van đóng về mùa hạn, vào tháng 7-8 nước sẽ tự chảy vào kênh để phục vụ sinh hoạt, sản xuất mà không phải bơm. Mùa mưa thì mình mở cửa van để nước tự thoát chứ nó không có chức năng chứa nước quanh năm như hồ thủy điện. Việc xây dựng dự án này còn có tác dụng phòng lũ quét ở sông Rào Nan. Khi lũ tràn về, đập có thể chứa được 6 triệu khối, chức năng của đập rất đơn giản nhưng kết cấu thì vững chắc, công trình này đã được Viện Thủy công- Viện khoa học Thủy lợi Việt Nam tư vấn nên đã được tính toán đảm bảo an toàn, ổn định lâu dài", ông Nam cho biết thêm.

Trong khi đó, tại buổi họp báo báo cáo tình hình thực hiện của dự án, ông Phan Văn Khoa- Giám đốc Sở NN&PTNT Quảng Bình cũng cho hay, các chuyên gia khẳng định giải pháp công trình của dự án là tối ưu, cam kết tính ổn định và an toàn lâu dài so với các trận lũ lịch sử.

Dự án cũng đã làm mô hình thí nghiệm và cho thấy việc xây dựng đập dâng mới chỉ để nâng cao đầu nước tự chảy nên hoàn toàn không gây ngập lụt cho hạ lưu so với hiện tại. Để bảo vệ bờ sông trong khu vực ảnh hưởng của dòng chảy, dự án sẽ đầu tư bờ kè bằng hệ thống cọc khoan nhồi bê- tông cốt thép cao 20m, cắm vào đá 1m nên công trình đập dâng Rào Nan đảm bảo an toàn tuyệt đối. Vì dự án đã được các chuyên gia đầu ngành khảo sát rất kỹ, an toàn tuyệt đối nên không tính đến các phương án này di dân hay thay đổi vị trí xây dựng.

Được biết, hệ thống thủy lợi Rào Nan được xây dựng và đưa vào sử dụng từ những năm 60 của thế kỷ trước với công nghệ lạc hậu, hiện đã xuống cấp nghiêm trọng, quy mô không đáp ứng được nhiệm vụ. Khẳng định đây là dự án trọng điểm nên lãnh đạo tỉnh, Sở NN&PTNT Quảng Bình vẫn rất quyết tâm tuyên truyền, vận động người dân để dự án sớm được khởi công. Hiện các đơn vị liên quan cũng đang nỗ lực để triển khai, chậm nhất vào giữa tháng 3-2019.

D.N