(Cadn.com.vn) - Du xuân Giáp Ngọ, chúng tôi ngược phương Bắc. Xe vừa dừng lại ở bãi giữ xe của khu danh thắng Yên Tử (Quảng Ninh), ngay tức khắc một đội quân  từ phụ nữ tới trẻ em đã ập tới ngay cửa xe, tranh nhau mời đổi tiền. Chúng tôi chưa hề có ý định đổi tiền để làm gì, nhưng thấy nhiều người đổi cũng bắt chước đổi theo với tỷ lệ  100 ngàn đồng đổi được xấp tiền 80 ngàn đồng vì tò mò hơn là có nhu cầu... cúng bái.

Tương tự, tại đường vào đền Hùng (Phú Thọ), lượng người đổi tiền cũng khá đông đúc. Giá mời chào ở đây tương đối hơn với 100 ngàn đồng đổi được 85 ngàn đồng tiền lẻ. Tất nhiên, các thành viên trong đoàn chúng tôi cũng đổi một ít tiền lẻ cho chuyến hành hương về thăm đất Tổ.

Ở chùa Bái Đính (Ninh Bình).

Cứ thế, theo cách "nhập gia tùy tục", những di tích chúng tôi đến đều có đội quân đổi tiền lẻ. Chả trách, tiền lẻ  được “rải” ở mọi nơi: thùng phước sương, trên nải chuối, ngay tượng thờ... Ở đền Hùng Vương, tiền cũng “rải” từ  Đền hạ, Đền trung, Đền thượng,  Đền giếng... Ở chùa Bái Đính (Ninh Bình), các tượng Phật bất kể ở tư thế nào cũng đều bị nhét tiền... Thậm chí, có nhiều nơi xuất hiện cả mấy tờ  bạc trị giá  100 ngàn đồng mà theo nhiều người dân địa phương, đó gọi là “tiền mồi”, do chính những người trông coi nơi thờ tự gắn vào để kích thích người khác bỏ theo... Loại “tiền chẵn” như vậy sau đó được gom, sử dụng thông thường, còn “tiền lẻ” cũng gom lại, song sau đó được “đổi” lại cho lực lượng đổi tiền “quay vòng”.

Ở đền Hùng Vương (Phú Thọ)

Tôi nhớ có lần đến  thăm Thiền Viện Trúc Lâm, Đà Lạt (Lâm Đồng), chùa Linh Ứng (Q. Sơn Trà, TP Đà Nẵng). Ở những nơi này, các sư giữ xe miễn phí cho khách, không bán vé vào cổng, có phòng trà miễn phí, không để thùng phước sương, chỉ để sẵn nhang cho khách thắp mỗi người một nén. Nếu muốn đóng góp xây dựng, xin mời vào phòng tiếp nhận, số tiền ít nhiều đóng góp đều có biên lai hẳn hoi.

Rõ ràng, “phong tục mỗi nơi mỗi khác”, nhưng các kiểu cúng tiền “hối lộ”... thánh thần như đã kể ở trên rất phản cảm, không phải là phong tục mà biến tướng theo chiều hướng tiêu cực, nếu không chấn chỉnh sẽ trở thành hủ tục.

Ở đền Kỳ Sinh, Yên Tử (Quảng Ninh)

Ở Cố đô Hoa Lư (Ninh Bình)

Ở giếng Ngọc (Hoa Lư, Ninh Bình)

Mời chào đổi tiền lẻ từ cửa xe.

Khuê Việt Trường
(thực hiện)