(Cadn.com.vn) - 2015 được đánh giá là bước ngoặt lớn trong quan hệ Mỹ - Cuba. Cả hai đã đạt được thỏa thuận tái mở cửa các đại sứ quán ở Washington và La Havana vào ngày 20-7 tới, đánh dấu bước tiến lớn hướng đến bình thường hóa quan hệ song phương sau nhiều năm thù địch. Quan hệ ngoại giao Mỹ - Cuba đã bị đóng băng trong hơn 50 năm qua, do đó đây là một sự kiện có ý nghĩa vô cùng to lớn.

Chính sách vô lý

Ông Wayne Smith, 83 tuổi, là một nhà ngoại giao hàng đầu của Mỹ tại Cuba. Ông cũng là một trong những nhà ngoại giao Mỹ có mặt trong chuyến khởi hành đến Cuba để đóng cửa đại sứ quán tại La Havana vào ngày 3-1-1961 sau khi Washington cắt đứt quan hệ với Chủ tịch Cuba Fidel Castro.

Ông Smith hoan nghênh việc tái lập quan hệ giữa Cuba và Mỹ, và cho rằng, lệnh cấm vận mà Washington đã áp dụng với La Havana trong hơn 50 năm qua đã phản tác dụng. “Chúng tôi đã theo đuổi chính sách này, năm này qua năm khác, nhưng không thể cô lập Cuba mà ngược lại đã cô lập chính chúng tôi”, ông Smith nói, lưu ý rằng, trong những năm qua, Mỹ là quốc gia duy nhất ở bán cầu mà không có quan hệ ngoại giao với Cuba. “Năm nào, lệnh cấm vận cũng bị LHQ lên án. Điều đó khiến Tổng thống Barack Obama bắt đầu thay đổi chính sách”, ông nói.

Ông Smith cho rằng, chính sách của Mỹ đối với Cuba kéo dài quá lâu vì Washington cho rằng, sức mạnh của mình có thể đạt được bất cứ điều gì. “Mỹ cho rằng, bằng cách duy trì lệnh cấm vận và một chính sách thù địch cũng như từ chối đàm phán bất cứ điều gì, chúng tôi sẽ hạ bệ chính phủ Castro. Điều đó thật vô lý”, ông Smith nói.

Ông Wayne Smith lạc quan về quan hệ Mỹ - Cuba trong thời gian sắp tới. Ảnh: AFP

Các cơ hội bị bỏ lỡ

Sau khi Đại sứ quán Mỹ ở La Havana đóng cửa, hai nước có nhiều cơ hội tái thiết lập lại mối quan hệ nhưng tất cả đều không trở thành hiện thực. “Tôi nghĩ rằng chúng tôi có thể nối lại đối thoại và mối quan hệ với Cuba nếu Tổng thống Kennedy không bị ám sát sớm như vậy”, ông Smith nói, đề cập đến vụ ám sát Tổng thống John F. Kennedy vào năm 1963.

Năm 1977, Mỹ và Cuba thành lập Các khu vực lợi ích tại thủ đô của nhau.  Tổng thống Jimmy Carter muốn đối thoại với Cuba. Nhưng cố vấn an ninh quốc gia Zbigniew Brzezinski không muốn “bất kỳ nỗ lực nào để lấp đầy khoảng trống trong mối quan hệ hai nước”. Tiếp đến là Tổng thống Ronald Reagan, nhà lãnh đạo đầy bảo thủ nên đã không có bất kỳ cuộc đối thoại nào. Ông Smith cho biết, có thể mất nhiều năm để Mỹ dỡ bỏ lệnh cấm vận thương mại nhưng ông lạc quan rằng, “có thể đạt được điều đó”.

Ánh sáng cuối chân trời

Tất cả những năm sau đó, ông Smith luôn tràn đầy ký ức về ngày đại sứ quán bị đóng cửa. Là một nhà ngoại giao, ông cho biết, việc đóng cửa đại sứ quán là một thất vọng lớn – thậm chí là một thất bại.

Trong văn phòng của mình, ông vẫn treo những bức ảnh ông và vợ ông tại thác nước Bodeguita del Medio nổi tiếng ở La Havana vào năm 1958, cũng như bức ảnh ông chụp chung với Chủ tịch Fidel Castro. Ông đang háo hức về việc mở lại đại sứ quán vào cuối tháng 7 này và hy vọng đây là sự kiện mở toang cánh cửa cho mối quan hệ hai nước.

An Bình
(Theo AFP)