(Cadn.com.vn) - Xây dựng lòng tin, hợp tác biển vì hòa bình, ổn định và thịnh vượng chung ở khu vực là nội dung chính của Diễn đàn Biển ASEAN lần thứ 5 (AMF-5) vừa được tổ chức tại TP Đà Nẵng ngày 27-8 với sự tham gia của 10 nước thành viên ASEAN.

Đại diện 10 nước ASEAN tham dự Diễn đàn.

PHẢI DỰA VÀO LUẬT PHÁP QUỐC TẾ

Tiếp nối thành công của 4 kỳ diễn đàn biển ASEAN trước được tổ chức tại Indonesia, Thái Lan, Philippines và Malaysia, diễn đàn biển lần này hướng đến 2 mục tiêu chính: Tăng cường hợp tác biển thông qua việc đối thoại và tham vấn một cách xây dựng; Tăng cường vai trò cũng như đóng góp của Diễn đàn đối với hòa bình, ổn định, an toàn, an ninh trên biển, tự do hàng hải trong khu vực.

Tại Diễn đàn, các nước ASEAN đã tập trung thảo luận nhiều vấn đề nổi bật trong hợp tác biển của khu vực như cứu trợ nhân đạo và ứng phó thiên tai; quản lý và bảo vệ hệ sinh thái biển, đa dạng sinh học cũng như thúc đẩy hợp tác trong lĩnh vực khai thác các nguồn lợi thủy sản.

Đặc biệt, vấn đề quan tâm hơn cả là hợp tác bảo đảm an ninh, an toàn và tự do hàng hải ở khu vực, trong đó có biển Đông thông qua các biện pháp xây dựng lòng tin cũng như các công cụ, cơ chế khu vực nhằm ngăn chặn và quản lý xung đột. Trong lĩnh vực hợp tác ứng phó thiên tai và cứu trợ nhân đạo, các nước đặc biệt quan tâm đến kinh nghiệm thu được của ASEAN thông qua ứng phó với cơn bão Hải Yến tại Philippines năm 2013.

Ông Nguyễn Vũ Tú, Phó Trưởng SOM ASEAN Việt Nam nói, ngày nay hợp tác biển là lĩnh vực ưu tiên của ASEAN, nhất là trong bối cảnh ngày càng khó đoán định với các diễn biến trên biển. Việt Nam đặc biệt nhấn mạnh việc tăng cường hợp tác biển nhằm bảo đảm môi trường hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn hàng hải của khu vực. Trong quá trình đó, các nước cần đặc biệt đề cao tuân thủ luật pháp quốc tế, UNCLOS và DOC, thực sự kiềm chế, không được có những hành động làm phức tạp tình hình.

Cũng theo ông Tú, trong các lĩnh vực hợp tác trên biển, ASEAN cần nhấn mạnh vào các hoạt động cứu trợ thiên tai, hỗ trợ và đối xử nhân đạo với ngư dân, đồng thời tăng cường hợp tác nghiên cứu khoa học, bảo vệ môi trường biển, các thách thức an ninh phi truyền thống như tội phạm xuyên quốc gia, cướp biển, buôn bán người bằng đường biển.

Bàn về những diễn biến hiện nay ở biển Đông, các nước ASEAN đặc biệt đề cao việc tuân thủ luật pháp quốc tế, Công ước LHQ về Luật biển 1982 (UNCLOS) cũng như những cam kết thỏa thuận khu vực như DOC, nhất là việc thực hiện đầy đủ các quy định của DOC.

Trong ứng xử của mình, các nước phải thực sự thực hiện được kiềm chế, không được làm phức tạp thêm tình hình và phải xây dựng được lòng tin. Đồng thời, các nước cũng tích cực thúc đẩy các lĩnh hợp tác như phòng chống thiên tai, cứu trợ nhân đạo với người và tàu thuyền đi biển gặp nạn, và các lĩnh vực an ninh phi truyền thống trên biển khác.

Đại diện 10 nước ASEAN tham dự Diễn đàn.

TÌM TIẾNG NÓI CHUNG

Bên lề diễn đàn, ông Nurul Hizambin Zakaria, đại diện đoàn Malaysia chia sẻ, hợp tác về an ninh hàng hải trên biển hiện có nhiều thách thức đặt ra, nhất là những diễn biến căng thẳng trên biển Đông vừa qua. Thực tế đó đòi hỏi các nước ASEAN phải có sự hợp tác mạnh hơn để thúc đẩy thương mại, thúc đẩy tự do, an ninh, an toàn trên biển.

Mỗi nước có những quy định khác nhau, cách tiếp cận vấn đề khác nhau, vì vậy diễn đàn này là cơ hội rất tốt để các nước bày tỏ quan điểm của mình, đưa ra các tiêu chí riêng của mình trên cơ sở thảo luận nhằm tìm ra tiếng nói chung cho khu vực với các vấn đề an toàn hàng hải. An toàn hàng hải là vấn đề rộng bao gồm nhiều lĩnh vực chứ không bó hẹp ở chuyện tranh chấp hay xung đột về lãnh hải.

Chẳng hạn khi có một tai nạn hàng hải xảy ra hoặc khi một cơn bão lớn đổ bộ thì mỗi nước sẽ có trách nhiệm gì, phải hành động thế nào để cùng giải quyết vấn đề. Ông Aung Lynn, Vụ trưởng Vụ ASEAN Bộ ngoại giao Myanmar cho biết, vấn đề an ninh trên biển đông đang ngày càng quan trọng, cấp bách đối với hàng hải.

Các quốc gia thành viên ASEAN cần phải xem đây là vấn đề lớn, đặc biệt quan tâm để tìm hướng giải quyết. Với vấn đề tranh chấp an ninh thì Myanmar có lập trường riêng, không đứng về bên nào. Tuy nhiên với vai trò Chủ tịch ASEAN Myanmar sẽ quan tâm đến những vấn đề mà các nước thành viên ASEAN quan tâm, để lưu ý đặt ra cùng nhau tìm hướng đi chung. Đặc biệt, vấn đề này sẽ được đưa ra trong Diễn đàn ASEAN mở rộng lần thứ 3 (EAMF-3) diễn ra tại Đà Nẵng hôm nay 28-8.

Hải Quỳnh