Kỷ lục 12 năm nắm quyền của Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu chính thức kết thúc vào ngày 13-6 (sáng 14-6, giờ Việt Nam) sau khi Quốc hội phê chuẩn chính phủ liên minh mới do ông Naftali Bennett - một nhân vật theo chủ nghĩa dân tộc - lãnh đạo.

Nhân vật theo chủ nghĩa dân tộc hữu khuynh này đã tuyên thệ để trở thành thủ tướng, dẫn đầu một "chính phủ của sự thay đổi". Đây là một kịch bản bất ngờ và không nhiều người Israel có thể nghĩ đến. Lãnh đạo các nước như Mỹ, Canada, Đức... đã chúc mừng ông Bennett đảm nhận cương vị Thủ tướng Israel.

Tân Thủ tướng Naftali Bennett (phải) bắt tay người tiền nhiệm Benjamin Netanyahu sau cuộc bỏ phiếu đưa ông lên nắm quyền thay thế. Ảnh: AFP

Thay đổi chính trị chưa từng có

Sau cuộc bầu cử hồi tháng 3, ông Netanyahu, 71 tuổi, không thể lập được chính phủ liên minh nên cơ hội này được trao cho lãnh đạo đảng đối lập Yesh Atid của ông Yair Lapid. Và Israel đã trải qua giai đoạn đàm phán tập hợp liên minh vô cùng căng thẳng. Với sự thay đổi bất ngờ của hai đảng Yamina và đảng Raam, phe đối lập đạt được thỏa thuận dẫn tới sự ra đời của liên minh "thay đổi".

Và giờ đây, ông Bennett sẽ dẫn dắt một liên minh chưa từng có, gồm 8 đảng, với chiến thắng đa số cực kỳ sít sao, 60 phiếu thuận và 59 phiếu chống. Theo thỏa thuận, ông Naftali Bennett (49 tuổi) sẽ làm thủ tướng luân phiên trong chính phủ liên kết cho đến tháng 8-2023, sau đó chuyển giao cho Chủ tịch đảng Yesh Atid, ông Yair Lapid trong nửa nhiệm kỳ còn lại.

Về mặt hình thức, chính phủ của ông Bennett sẽ không hề giống với bất kỳ chính phủ nào từng tồn tại trong lịch sử 73 năm của Israel. Liên minh này gồm các đảng phái theo đuổi những ý thức hệ khác biệt. Có lẽ đáng kể nhất là trong liên minh gồm cả đảng Arab độc lập đầu tiên, đảng Raam. Liên minh cũng được trông đợi là sẽ có số lượng các nữ bộ trưởng ở mức cao kỷ lục, 9 người. Cũng có thể sẽ phát sinh những khó khăn về các chính sách xã hội như có một số đảng muốn cổ súy cho quyền của người đồng tính, như công nhận hôn nhân đồng giới, trong lúc Raam, một đảng phái Hồi giáo, lại phản đối điều này.

Nhiều chuyên gia cho rằng, cuộc bỏ phiếu tín nhiệm với kết quả 60/59 trong một liên minh các đảng cánh tả, trung dung, cánh hữu và các đảng có nguồn gốc Arab làm bùng nổ nhiều lo ngại cho tương lai mong manh của Israel vì các đảng này có rất ít điểm chung ngoại trừ mong muốn lật đổ ông Netanyahu. Dù còn nhiều lo ngại, theo các chuyên gia, sau 4 cuộc bầu cử trong vòng 2 năm, sự ra đời của chính phủ liên minh mới đã phá vỡ tình trạng bế tắc chính trị kéo dài ở Israel. Thực tế rõ ràng là, chính phủ mới sẽ giúp cho Israel tránh khỏi cuộc bầu cử lần thứ 5 liên tiếp trong vòng hơn 2 năm.

Ông Netanyahu tuyên bố "sẽ sớm trở lại"

Ông Netanyahu - lãnh đạo cầm quyền lâu nhất ở Israel, người nắm vai trò áp đảo trong nền chính trị nước này suốt nhiều năm - sẽ tiếp tục đứng đầu đảng Likud hữu khuynh và trở thành lãnh đạo phe đối lập trong Quốc hội.

Đảng Likud của ông Netanyahu cũng đã tuyên bố sẽ chuyển giao quyền lực một cách hòa bình và chuyển thành đảng đối lập lớn nhất trong Quốc hội Israel. Tuy nhiên, ông Netanyahu cảnh báo sẽ sớm trở lại. Phát biểu trước Quốc hội trước khi ông Bennett tuyên thệ nhậm chức, ông Netanyahu cho biết: "Nếu chúng tôi được chọn là phe đối lập, chúng tôi sẽ làm như vậy với tư thế ngẩng cao đầu cho đến khi có thể lên nắm quyền trở lại". Vị Thủ tướng nắm quyền lâu nhất trong lịch sử Israel cũng khẳng định: "Điều đó sẽ xảy ra, sớm hơn mọi người nghĩ".

KHẢ ANH