Ngày 20-10, Israel và Các Tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE) đã ký 4 thỏa thuận, trong đó có thỏa thuận miễn thị thực cho công dân hai nước. Đây là một trong những thỏa thuận đầu tiên giữa UAE và Israel sau khi hai bên ký thỏa thuận bình thường hóa quan hệ hôm 15-9 vừa qua.

Đại diện phái đoàn UAE và Israel tại lễ ký thỏa thuận hợp tác sau bình thường hóa quan hệ, tại Abu Dhabi, hôm 19-10. Ảnh: AFP

Đạt được nhiều thỏa thuận

Việc ký thỏa thuận miễn thị thực cho công dân hai nước đánh dấu việc người dân UAE trở thành những công dân đầu tiên trong thế giới Arab được phép nhập cảnh vào Israel mà không cần thị thực. Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu nhấn mạnh chính sách cho phép người dân tự do đi lại giữa hai nước sẽ mang lại lợi ích cho cả nền kinh tế Israel và UAE. Ba thỏa thuận còn lại liên quan tới hợp tác trong lĩnh vực hàng không, đầu tư, khoa học và công nghệ.

Cùng ngày, UAE và Israel thông báo đã đạt được một loạt thỏa thuận song phương nhằm kích thích và bảo vệ đầu tư lẫn nhau. Thứ trưởng Bộ Tài chính UAE Younis Haji Al-Khoury, cho biết hai bên đã ký 99 thỏa thuận bảo hộ đầu tư. Các thỏa thuận này nhằm tăng cường quan hệ kinh tế, khuyến khích cạnh tranh giữa hai nước. Với phía Israel, thỏa thuận sẽ mang lại lợi ích cho khu vực tư nhân và thúc đẩy cạnh tranh kinh tế.

Bộ Giao thông Vận tải Israel ngày 18-9 cho biết sẽ ký một thỏa thuận bay thương mại với UAE với 28 chuyến mỗi tuần giữa hai bên. Các chuyến bay dự kiến sẽ bắt đầu trong vòng vài tuần tới. Các chuyến bay sẽ hoạt động giữa các sân bay Ben Gurion của Israel với Dubai và Abu Dhabi của UAE. Thỏa thuận cũng cho phép các chuyến bay thuê đến một sân bay nhỏ hơn ở miền nam Israel và 10 chuyến bay chở hàng mỗi tuần. Trước đó, UAE và Israel đã đạt được thỏa thuận sơ bộ về việc tránh đánh thuế hai lần.

Trước đó, cùng ngày, một máy bay của hãng hàng không Etihad Airways chở các quan chức Chính phủ UAE, cất cánh từ Abu Dhabi đã hạ cánh xuống sân bay Ben Gurion gần Tel Aviv. Đi cùng phái đoàn UAE còn có Bộ trưởng Tài chính Mỹ Steven Mnuchin và các quan chức khác của Mỹ. Thủ tướng Netanyahu, Ngoại trưởng Israel Gabi Ashkenazi và Bộ trưởng Tài chính Israel Katz đã đón phái đoàn tại sân bay.

Trong phát biểu của mình, Thủ tướng Netanyahu nêu rõ: "Chúng ta đang làm nên lịch sử theo cách thức sẽ đại diện cho các thế hệ". Theo ông, chuyến thăm của phái đoàn cấp cao UAE tại Israel là minh chứng cho người dân, khu vực và toàn thế giới về những lợi ích của việc giao lưu bình thường, hòa bình và thân thiện.

Về phần mình, Bộ trưởng phụ trách các vấn đề tài chính của UAE Obaid Humaid Al Tayer chia sẻ ông rất vinh dự khi dẫn đầu phái đoàn đầu tiên của nước này tới Israel, nhấn mạnh các cuộc đối thoại song phương sẽ tiếp tục và đi vào chiều sâu sau khi các thỏa thuận được ký kết. Ông cũng tuyên bố thành lập Quỹ Abraham hỗ trợ các dự án phát triển kinh tế khu vực Trung Đông.

Trong thông cáo báo chí, Đại sứ quán Mỹ tại Israel cho biết quỹ trên sẽ thúc đẩy thương mại khu vực, các dự án cơ sở hạ tầng chiến lược và tăng cường an ninh năng lượng thông qua việc cung cấp khả năng tiếp cận điện năng đáng tin cậy. Quỹ cũng nhằm hỗ trợ các chương trình cải thiện năng suất nông nghiệp, tạo điều kiện cho việc tiếp cận nước sạch một cách hiệu quả trong khu vực.

Palestine chỉ trích

Phản ứng trước những diễn biến mới nhất trên, ông Wasel Abu Youssef, một thành viên của Ủy ban điều hành Tổ chức Giải phóng Palestine (PLO), chỉ trích các thỏa thuận song phương mới được công bố và chuyến thăm của phái đoàn UAE chỉ càng thúc đẩy kế hoạch sáp nhập của Israel tại Bờ Tây, vùng lãnh thổ Palestine bị Israel chiếm đóng.

Chia sẻ quan điểm này, phong trào Hamas, đang kiểm soát Dải Gaza, cũng cho rằng chuyến thăm của phái đoàn UAE và Mỹ sẽ chỉ khuyến khích Israel tiếp tục theo đuổi kế hoạch sáp nhập vùng Bờ Tây.

Tháng 9 vừa qua, UAE và Bahrain đã trở thành các nước Arab đầu tiên trong 1/4 thế kỷ qua ký thỏa thuận thiết lập quan hệ chính thức với Israel (sau Ai Cập ký thỏa thuận năm 1979 và Jordan ký kết năm 1994). Các thỏa thuận này do Mỹ làm trung gian và nhận được sự ủng hộ của một số nước như Pháp, Đức, Oman, nhưng vấp phải sự phản đối mạnh của Palestine, Thổ Nhĩ Kỳ và Iran.

Tổng thống Palestine Mahmud Abbas từng khẳng định các thỏa thuận bình thường hóa quan hệ giữa Israel với UAE và Bahrain sẽ không mang lại hòa bình cho khu vực Trung Đông và chỉ khi nào Israel rút khỏi các vùng lãnh thổ chiếm đóng thì Trung Đông mới có hòa bình.

AN BÌNH