(Cadn.com.vn) - Bị kết án chung thân vào năm 1987 vì tội gián điệp chống lại Mỹ, Jonathan Pollard có thể trở thành con bài mặc cả của Washington trong các cuộc đàm phán hòa bình Trung Đông đang diễn ra hiện nay. Lá bài này càng đặc biệt sau khi một cuộc họp giữa các nhà ngoại giao hàng đầu và các nhà lãnh đạo bị hủy bỏ.

Vấn đề trả tự do cho Pollard luôn được đề cập đến bất cứ khi nào một quan chức Mỹ đến thăm Israel. Khi Tổng thống Barack Obama bước lên đường băng tại Sân bay quốc tế Ben Gurion 1 năm trước đây, một trong những điều đầu tiên ông nghe được là "Hãy trả tự do cho Pollard".

Jonathan Pollard là công dân Mỹ khi bị kết án vào năm 1987 vì hoạt động gián điệp. Tuy nhiên, ông sau đó xin nhập quốc tịch Israel khi đang ở trong tù và được chấp nhận. Sau đó, ông bị giam tại Cục Giam giữ của Mỹ ở Butner thuộc Bắc Carolina như một con tin của chính quyền Israel. Giờ đây, có vẻ như, chính quyền Obama có thể thương lượng các điều khoản thả ông để yêu cầu Tel Aviv đồng ý mở rộng các cuộc đàm phán hòa bình với Palestine. Hàng triệu người Israel sẽ ăn mừng việc Pollard được thả.

Người dân Israel kêu gọi trả tự do cho Jonathan Pollard. Ảnh: AFP

Pollard không làm việc cho Cơ quan tình báo Mossad khi ông trao tài liệu mật của Hải quân Mỹ cho người Israel. Ông là mật vụ của một chi nhánh mới của tình báo Israel, có tên là Văn phòng Quan hệ khoa học, được điều hành bởi một cựu nhân viên Mossad tên Rafi Eitan. Nhưng việc bắt giữ Pollard là sự kiện đau buồn trong mối quan hệ giữa Israel và Mỹ, xúc phạm Washington. Kể từ đó, các quan chức Israel thề sẽ từ bỏ bất kỳ hoạt động tình báo nào trên đất Mỹ trong tương lai.

Tại Israel, Pollard được xem như một vị anh hùng. Mọi người luôn theo dõi tin tức của ông, từ việc ông chuyển từ tù nhân sang làm phu tù, cho đến những thông tin cho biết sức khỏe của ông đang giảm sút. Trong khu phố Silwan của người Palestine, những người định cư Do Thái gọi nhà của họ là "Beit Yonatan", hay "nhà của Jonathan", nhằm tôn vinh Pollard.

Việc trả tự do cho Pollard trở thành vấn đề của sự đồng thuận quốc gia, được xác nhận bởi các chính trị gia khác nhau, từ Thủ tướng Benjamin Netanyahu cho đến Tổng thống Shimon Peres, người từng giữ chức vụ Thủ tướng khi Pollard được tuyển dụng. Hôm 31-3, một nhật báo tiếng Do Thái hàng đầu đưa tin rằng, Gilad Shalit, một cựu chiến binh bị Hamas giam giữ trong 5 năm, viết thư cho ông Netanyahu kêu gọi thả Pollard, nhấn mạnh rằng, 29 năm tù của Pollard "dài gấp hơn 5 lần thời gian tôi bị giam cầm", và Mỹ là người bạn lớn của chúng ta". Và tiến trình thương lượng đang được tiến hành.

Ông Netanyahu đã thả 1.027 tù nhân Palestine để đổi lấy Shalit. Ông đã đồng ý thả 104 người khác như một phần trong thỏa thuận với Ngoại trưởng Mỹ John Kerry bắt đầu các cuộc đàm phán hòa bình hiện tại với người Palestine. 104 người này được thả trong 4 đợt và cho đến nay, 3 đợt đã hoàn thành với 78 người được thả. Nhưng các cuộc đàm phán dự kiến sẽ kết thúc vào ngày 29-4 tới, mà chẳng đạt được thỏa thuận nào đáng kể.

Mỹ có thể mặc cả với ông Netanyahu cho việc thả Pollard, để đổi lại Tel Aviv phải ngừng việc mở rộng các khu định cư của người Do Thái ở Bờ Tây mà Palestine hy vọng sẽ trở thành thủ đô của nước này. Điều đó giải thích tại sao Bộ trưởng Xây dựng và Nhà ở Israel Uri Ariel nói ông Obama hãy ngừng việc phóng thích Pollard. Ông cho rằng, Washington "lạm dụng một người đàn ông ốm yếu" để thương lượng trong cuộc đàm phán hòa bình.

An Bình (Theo Time)