Cuộc bầu cử tổng thống đầy chia rẽ của Brazil đã diễn biến theo đúng dự báo khi công cuộc tìm kiếm chủ nhân chiếc ghế quyền lực này buộc phải phân thắng bại tại vòng 2. Theo kết quả bầu cử vòng 1, ứng viên tổng thống cực hữu Jair Bolsonaro đã giành chiến thắng nhưng không đủ 50% số phiếu (ông dẫn đầu với 46% số phiếu ủng hộ) trong khi ứng viên của đảng Lao động (PT) cánh tả Fernando Haddad giành được 29% số phiếu. Và cả hai sẽ phân thắng bại tại cuộc bầu cử vòng 2 vào ngày 28-10.

Sự chia rẽ trong bầu cử lần này theo sau những cuộc đấu tranh kinh tế gần đây, mà đỉnh điểm là việc cựu Tổng thống Dilma Rousseff bị luận tội vào năm 2016, và một loạt các vụ bê bối tham nhũng khác. Với cuộc điều tra quy mô lớn và dài hạn mang tên “Chiến dịch rửa xe”, các nhà điều tra phát hiện kế hoạch hối lộ, tham nhũng khổng lồ xoay vòng quanh tập đoàn dầu mỏ khổng lồ Petrobras, với sự tham gia của các quan chức từ tất cả các đảng phái chính trị, đặc biệt là PT. Sự kết hợp giữa những khó khăn kinh tế và làn sóng tham nhũng quy mô lớn đã làm bùng nổ sự bất mãn trên khắp đất nước, và có thể dẫn đến những quan điểm cực đoan hơn trong các cử tri. Và đó có thể là lý do để họ chọn những người “ngoài chính trị”.

Ông Bolsonaro là một gương mặt như vậy. Từng là một sĩ quan quân đội trước khi trở thành chính trị gia; từng là một nghị sĩ trong nhiều năm, nhưng ông Bolsonaro không phải là thành viên của các đảng chính trị lớn của Brazil. Điều đó khiến ông mặc nhiên được xem là “người ngoài cuộc” mà nhiều cử tri đang tìm kiếm. Trong suốt chiến dịch tranh cử, ông Bolsonaro tập trung vào các chủ đề khác mà cử tri quan tâm, chẳng hạn như chiến đấu với tỷ lệ tội phạm cao của Brazil hoặc bảo vệ các giá trị gia đình truyền thống, một lập trường tương phản với sự đa dạng của các ứng viên PT. Thực tế rằng, việc nhân khẩu học thay đổi của Brazil cũng đóng một vai trò trong cuộc bầu cử, với số lượng cử tri hơn 60 tuổi ngày càng tăng cao, (gần 18%, so với 15% trong độ tuổi từ 16 và 24).        

Trong khi đó ông Haddad chậm chân hơn trong cuộc đua này vì chỉ nhập cuộc sau khi ứng viên hàng đầu của PT, cựu Tổng thống Lula da Silva, bị loại vì bị kết tội tham nhũng. Tuy nhiên, ông vẫn giành được sự ủng hộ của phụ nữ, đảm bảo hơn 52% số phiếu bầu nữ, và đã chiến thắng ở các thành trì của PT, khu vực phía bắc và đông bắc nghèo hơn. Nhưng một chiến thắng cho ứng viên của PT là không nhiều. Bởi vì, ứng viên Bolsonaro bước vào vòng hai với sức mạnh to lớn và vốn chính trị giàu có hơn; dẫn gần 20% điểm trước đối thủ và ông ta không cần nhiều phiếu bầu hơn nữa để trở thành tổng thống.

THANH VĂN