(Cadn.com.vn) - Là một trong những địa phương chịu ảnh hưởng khắc nghiệt của thời tiết, nắng nóng khiến cho nhu cầu sử dụng nước sinh hoạt luôn tăng cao. Thế nhưng, trên địa bàn tỉnh Nghệ An, 11 dự án nước sạch sử dụng nguồn vốn từ chương trình mục tiêu Quốc gia trên địa bàn các huyện Yên Thành, Quỳnh Lưu và Diễn Châu đều đang thi công dang dở. Hàng chục tỷ đồng của nhà nước, nhân dân đóng góp đang phơi sương phơi nắng. Trong khi đó, người dân không đủ nước sạch để dùng và phải sử dụng nguồn nước từ ao hồ, sông suối không đảm bảo vệ sinh...

Hàng loạt công trình “đắp chiếu”

Công trình nước sạch thuộc xã Liên Thành, H. Yên Thành với tổng mức đầu tư hơn 26 tỷ đồng, trong đó, Nhà nước hỗ trợ 16 tỷ đồng nhưng mới chỉ cấp được 7,5 tỷ đồng còn nợ 8,5 tỷ đồng. Dự án được khởi công vào năm 2014 và dự kiến hoàn thành vào năm 2016. Thế nhưng, đến thời điểm này, công trình vẫn còn dang dở. Ông Đặng Ngọc Công, Chủ tịch UBND xã Liên Thành thừa nhận: Dự án Nhà máy nước được đầu tư xây dựng với mong muốn giúp người dân địa phương được tiếp cận nguồn nước sạch. Tuy nhiên, hiện nay công trình phải bỏ dang dở do thiếu vốn và cũng không biết khi nào mới hoàn thành bởi nguồn vốn hiện nay hết sức khó khăn.

Công trình nước sạch xã Diễn Quảng tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn.

Còn công trình nước sạch tại xã Minh Thành cũng bỏ hoang 3 năm nay. Không có người trông coi, công trình trở thành nơi trâu bò tránh nắng, trú mưa. Hồ chứa nước của công trình cũng không có biển cảnh báo hay rào chắn, trong khi đây là khu vực sân bóng chăn thả trâu bò rất nhiều trẻ em qua lại nguy cơ mất an toàn rất cao. Được biết công trình được đầu tư với tổng số vốn gần 25 tỷ đồng (trong đó vốn nhà nước 75%, người dân đóng góp 25%) nhưng hiện tại mới cấp được 11,8 tỷ đồng, còn nợ 6,8 tỷ đồng. Ông Nguyễn Khánh Tùng, Chủ tịch UBND xã Minh Thành cho biết: công trình đã bỏ dở 3 năm nay nhưng hiện đơn vị thi công cũng chưa bàn giao cho xã nên việc quản lý rất khó khăn, xã cũng không có nguồn vốn để thực hiện. Người dân trong xã chủ yếu sử dụng nguồn nước hồ đập để sinh hoạt vì nguồn nước vào mùa khô thì khan hiếm, về mùa mưa thì rất đục không bảo đảm vệ sinh.

Công trình nước sạch xã Diễn Quảng, H. Diễn Châu với 60% là vốn của nhà nước và 40% với tổng số tiền 16,7 tỷ đồng. Đơn vị thi công là Công ty CP Đại Việt, chủ đầu tư là UBND xã Diễn Quảng. Hiện, ngoài hồ chứa nước thì tổ hợp công trình này còn có một bể chứa nước (đã xử lý), hai căn nhà (gồm một nhà điều hành và một nhà chứa các máy bơm nước). Tuy nhiên, tất cả các hạng mục này đều còn dở dang. Nguồn ngân sách nhà nước không được cấp về nữa do chương trình mục tiêu quốc gia đã bị cắt, trong khi đó vốn do người dân và chính quyền địa phương đóng góp thì chưa thu được. Khi ngừng thi công, Công ty đã thuê bảo vệ nhưng vẫn xảy ra tình trạng mất cắp một số vật liệu, biển báo…Nếu tiếp tục chờ, qua thời gian chắc chắn dự án sẽ bị xuống cấp, hư hỏng nặng.

Tại xã Đô Thành, H. Yên Thành, tình trạng tương tự cũng xảy ra. Sau hơn 2 năm xây nhà máy nước sạch không đảm bảo, nhà thầu cũ Công ty Cổ phần Đại Việt kêu thiếu vốn nên “bỏ của chạy lấy người”. Tại địa phương này trung bình mỗi hộ dân phải đóng từ 2,5 triệu - 3 triệu đồng/hộ góp vào xây dựng nhà máy, nối đường ống dẫn nước. Người dân đã đóng tiền đầy đủ nhưng vẫn chưa thi công được do nguồn vốn nhà nước rót về chưa đủ.

Người dân xã Minh Thành phải sử dụng nguồn nước bẩn để sinh hoạt.

“Vẽ” dự án và bài học lãng phí

Ông Nguyễn Văn Bính (người dân xã Đô Thành) nói: “Chúng tôi đóng tiền vào xây dựng nhà máy đã gần 3 năm rồi mà vẫn chưa có nước nên phải đòi lại tiền, chứ nhân dân làm ra đồng tiền khổ lắm.Hằng ngày người dân kéo lên UBND xã đòi lại tiền góp vốn xây dựng dự án, trước sức ép nên xã đã kêu gọi một doanh nghiệp trên địa bàn “cứu nguy” bằng cách bỏ tiền ra đầu tư hoàn thiện rồi bán nước thu tiền trả dần cho doanh nghiệp”. Chị Hoàng Thị Thuận (trú xóm 9, xã Minh Thành) cho biết: “Minh Thành là xã miền núi nên mùa khô luôn thiếu nước sinh hoạt. Gia đình tôi ở gần nhà máy nước mặc dù được lắp đường ống ngầm nhưng mấy năm nay rồi vẫn chưa có nước sạch sử dụng. Không biết chờ đến bao giờ”. “Xã cũng chỉ biết “kêu cứu” các cơ quan liên quan” khi công trình nước sạch trên địa bàn xã đã bỏ dở 3 năm nay. Trong các cuộc tiếp xúc cử tri, người dân cũng có kiến nghị nhưng thôi bởi do trên không rót vốn về. Công trình bỏ hoang lâu nay rất lãng phí, xã cũng đã có văn bản kiến nghị gửi Trung tâm nước sạch và VSMT của tỉnh nhưng hiện vẫn chưa được trả lời. Ông Nguyễn Khánh Tùng, Chủ tịch UBND xã Minh Thành cho hay…

Trao đổi với chúng tôi về vấn đề này, ông Phạm Duy Kỷ- Phó Giám đốc Trung tâm nước sạch và vệ sinh môi trường tỉnh Nghệ An cho biết: tất cả các dự án trên đều thuộc dự án có nguồn vốn từ Chương trình mục tiêu Quốc gia giai đoạn từ năm 2000-2015. Tuy nhiên hiện chương trình đã kết thúc nên nguồn vốn đã bị đóng. Trong khi đó ngân  sách tỉnh rất hạn hẹp nên chưa thể triển khai được. Hiện Trung tâm đã có đề xuất với Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Nghệ An kiến nghị UBND tỉnh  huy động các nguồn vốn từ ngân sách khác để nhanh chóng hoàn thành đưa vào sử dụng phục vụ người dân. Cụ thể, có thể lồng ghép với nguồn vốn xây dựng nông thôn mới, nguồn âm vốn từ các tổ chức quốc tế khác. Đặc biệt có thể huy động từ nguồn vốn xã hội hóa, thu hút doanh nghiệp vào đầu tư, tuy nhiên hiện tại tỉnh vẫn chưa có phản hồi.

Đề cập đến trách nhiệm của các bên liên quan, ông Kỷ thừa nhận, Trung tâm nước sạch và vệ sinh môi trường có trách nhiệm tham mưu cho Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn để sở đề xuất với UBND tỉnh trong quá trình xem xét đầu tư. Tuy nhiên trong quá trình khảo sát, tham mưu, Trung tâm đã chưa tính được khả năng nguồn vốn từ ngân sách đáp ứng cho tiến độ công trình…

Câu chuyện hàng loạt dự án cung cấp nước sạch cho vùng nông thôn tỉnh Nghệ An đã được nhiều cơ quan báo chí nhắc đến, nhưng đến bao giờ người dân mới có nước sạch sử dụng thì vẫn chưa ai có câu trả lời. Và hàng chục tỷ đồng ngân sách nhà nước, của nhân dân vẫn đang tiếp tục phơi sương, phơi nắng, còn câu hỏi về trách nhiệm thì vẫn đang còn bỏ ngỏ!

D.Hóa