(Cadn.com.vn) - Báo cáo điều tra của LHQ về vũ khí hóa học (VKHH) Syria không giải quyết vấn đề mà chỉ đổ thêm dầu vào những tranh cãi có thể nổ tung bất kỳ lúc nào ở quốc gia Trung Đông này.

LHQ ngày 16-9 (giờ Mỹ) công bố báo cáo điều tra VKHH trong vụ tấn công ngày 21-8 ở Syria, trong đó khẳng định khí độc thần kinh sarin đã được sử dụng.

“Trên cơ sở các bằng chứng thu được trong quá trình điều tra vụ việc Ghouta, kết luận đưa ra là VKHH đã được sử dụng chống lại dân thường, kể cả trẻ em, trên một quy mô tương đối lớn”, trưởng nhóm điều tra Ake Sellstrom cho biết. Theo báo cáo, kết quả lấy mẫu đất và nhiều bằng chứng thu thập cho thấy, tên lửa đất-đối-đất có chứa khí thần kinh sarin đã được bắn đi.

Báo cáo LHQ khẳng định, người dân Syria lại phải hứng chịu tấn công khí độc sarin. Ảnh: ABC

Đó là khí sarin

Báo cáo lần này rất được các nước chờ đợi vì nó mang tính quyết định vận mệnh của Syria trong bối cảnh Mỹ và các đồng minh muốn vin vào VKHH là nguyên nhân thúc đẩy tấn công Syria.

“Đây là xác nhận quan trọng nhất về việc sử dụng VKHH chống lại dân thường kể từ khi ông Saddam Hussein sử dụng chúng trong vụ tấn công Halabja (Iraq) vào năm 1988”, Tổng Thư ký LHQ Ban Ki-moon nói. Theo người đứng đầu tổ chức quyền lực nhất thế giới này, “cộng đồng quốc tế từng cam kết sẽ ngăn chặn hành động tấn công kinh dị như vậy, nhưng nó lại xảy ra một lần nữa”. Tuy nhiên, kết quả điều tra của ông Sellstrom không gây bất ngờ. Một vài tuần trước, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry dám chắc rằng, khí sarin đã được sử dụng trong cuộc tấn công ở Ghouta trong nỗ lực kêu gọi tấn công Syria. Nhà Trắng còn cho biết, vụ tấn công khiến khoảng 1.400 người thiệt mạng, trong đó có hơn 400 trẻ em.

Báo cáo của LHQ đưa ra trong bối cảnh Pháp, Anh và Mỹ nhất trí tìm kiếm một nghị quyết “mạnh mẽ”, trong đó ràng buộc thời hạn loại bỏ VKHH của Syria. Tổng thư ký Ban Ki-moon cũng kêu gọi HĐBA xem xét đảm bảo thực thi và tuân thủ các kế hoạch Nga-Mỹ. “Tôi đồng ý cần phải có biện pháp trừng phạt mạnh nếu không tuân thủ kế hoạch tiêu hủy VKHH. Việc sử dụng VKHH đối với bất cứ ai, bất cứ nơi nào, là một tội ác”, ông tuyên bố trước HĐBA LHQ.

Trách nhiệm thuộc về ai?

“Đây là tội ác nghiêm trọng và những người có trách nhiệm phải được đưa ra công lý càng sớm càng tốt”, Tổng thư ký Ban nói. Ông Ban cũng từng nói rằng, Tổng thống Syria “phạm nhiều tội ác chống lại nhân loại”, song không trực tiếp lên án ông Assad vì cuộc tấn công ở Ghouta.

Trong khi đó, báo cáo của LHQ cũng không nói rõ liệu ai đứng sau vụ tấn công gây sóng gió này. Vì vậy, giới phân tích nhận định, báo cáo không thể giải quyết vấn đề nội tại ở Syria mà càng như đổ thêm dầu vào lửa về những tranh cãi của bài toán khó giải này. Hiện tại, Anh, Pháp và phái viên Mỹ nói với các phóng viên rằng, báo cáo của LHQ là bằng chứng rõ ràng cho thấy, chính phủ Assad phải chịu trách nhiệm cho cuộc tấn công VKHH này.

Theo phát ngôn viên Nhà Trắng Jay Carney, thông tin được cung cấp trong báo cáo rằng, chất sarin được mang trên tên lửa đất-đối-đất mà chỉ có chế độ của ông Assad có, làm rõ trách nhiệm của chính quyền Assad. Ngoại trưởng Pháp Laurent Fabius nhấn mạnh: “Lượng khí độc, sự phức tạp của các hỗn hợp, tính chất và đường đi của các phương tiện mang khí độc, chắc chắn không có gì phải nghi ngờ về nguồn gốc của cuộc tấn công... từ chế độ Syria”.

Tuy nhiên, phái viên Nga tại LHQ Vitaly Churkin khẳng định, không có bất kỳ chứng cứ rõ ràng nào cho thấy, chính quyền Damascus đứng sau vụ tấn công này. “Chúng ta không thể quy chụp vấn đề”, ông Churkin nói trước HĐBA.  Ông Churkin cũng đặt câu hỏi tại sao trong số người thiệt mạng trong vụ tấn công không có ai thuộc phe nổi dậy nếu đây là vụ việc do quân chính phủ thực hiện.

Khả Anh