* KỲ CUỐI: Ù LÌ NHƯ “XE MA”, “XE DÙ”

(Cadn.com.vn) - Tiếp tục chuyến “mục sở thị” để viết bài chuyên đề văn hóa giao thông này, chúng tôi tiếp cận cánh “xe ma”, “xe dù” không có tuyến cố định từ các địa phương đi và đến Đà Nẵng, nhưng lâu nay vẫn ù lì bám đường “ăn” khách. Thậm chí xe khách có tuyến cũng quần đảo, tạo những “bến cóc” đón khách trái quy định. Mặc dù lực lượng chức năng thường xuyên ra quân xử lý, song việc dẹp bỏ vấn nạn này xem ra còn lắm cam go.

“Bến cóc” tại chân cầu vượt Hòa Cầm.

“XE DÙ, BẾN CÓC” VẪN... NHẢY CÓC!

Trung tuần tháng 8-2014, Báo Công an TP Đà Nẵng đã có loạt bài điều tra về hoạt động “xe dù” của nhà xe Xuân Tùng, Đình Nhân ngang nhiên lập bến bãi trái quy định tại đường Điện Biên Phủ (Đà Nẵng), tự phát hành vé, "chụp giật" khách dọc đường. Sau khi Báo phản ánh, cơ quan chức năng đã ra quân xử lý quyết liệt, đến nay, nhiều xe đã chấp nhận đăng ký tuyến tại bến xe phía Nam. Tuy nhiên, theo lãnh đạo Cty CP vận tải và quản lý bến xe Đà Nẵng, vẫn còn có xe duy trì “văn phòng giao dịch” ở tuyến đường này lén lút trung chuyển hàng hóa, hành khách.

Ù lì nhất hiện nay vẫn là cánh “xe dù”, “xe ma” loại 16, 24 chỗ ngồi thường xuyên đón khách tại khu vực cảng cá Thọ Quang và các tuyến phố trung tâm gần các bệnh viện, trường học. Trong chuyến “săn” những xe này đón trả khách tại đường Lê Thanh Nghị (phía sau Bệnh viện Hoàn Mỹ), đường Lê Đình Lý, chúng tôi biết rõ thời gian nhà xe đưa khách từ Quảng Ngãi, Bình Định ra Đà Nẵng: Buổi sáng từ 8-9 giờ; trưa từ 11-13 giờ và chiều từ 16-17 giờ. Nhiều chủ quán cà-phê khu vực này cho hay, để qua mặt cơ quan chức năng, nhà xe thường sử dụng đội ngũ cò mồi, cảnh giới để gom khách và báo tin. Thông thường, “cò khách” sẽ gom khách trước, xin họ tên, số CMND ghi sẵn vào một bản hợp đồng sau đó mới gọi xe tới đón đưa đi và được nhà xe trả phần trăm hoa hồng. Nếu gặp lực lượng kiểm tra, nhà xe mang ngay bản hợp đồng ra giải thích là xe chở khách hợp đồng, nhưng đó chỉ là hợp đồng “ma”.

Qua theo dõi những chiếc xe mang BKS 76, 77 như 77B – 031..., 76B-033..., sau khi gom khách ở những tuyến trung tâm TP, họ tiếp tục hành trình đến những tuyến đường ở khu dân cư P. Hòa Cường Bắc đón khách là cánh sinh viên và người nhà bệnh nhân đi khám ở Bệnh viện Mắt Đà Nẵng về quê. Không chỉ xe 16, 24 chỗ ngồi, thậm chí còn có cả xe 7 chỗ ngồi tham gia đón khách tại khu vực các bệnh viện, sau đó tăng bo chuyển qua xe lớn ở QL1A gần khu vực cầu vượt Hòa Cầm, ngã ba Miếu Bông.

Không chỉ “xe dù”, “xe ma” hoạt động trái phép mà ngay cả những xe có tuyến cố định trong bến cũng cố tình tạo “bến cóc” ở các khu vực đường Tôn Đức Thắng, cầu vượt Hòa Cầm để “ăn” khách. Do xuất bến chưa đầy khách nên nhà xe cho xe “bò” trên đường rồi nhờ vào đội ngũ cò mồi bắt khách là xe ôm và “thổ địa” canh chừng lực lượng chức năng đang TTKS. Mỗi lần bắt được khách, nhà xe cho họ hưởng từ 10-15.000 đồng/khách. Nhờ “mối” này, nhiều xe vô tư quần đảo bắt khách thêm, còn nếu có khách đến khu vực cầu vượt Hòa Cầm đã được “cò khách” gom lại để dành.

Xe khách tuyến Đà Nẵng- Huế vẫy bắt khách ở đường Tôn Đức Thắng.

LỰC LƯỢNG CHỨC NĂNG: BIẾT NHƯNG KHÓ BẮT

Đại diện Trạm CSGT Cửa ô Hòa Phước cho hay, các loại hình “xe dù”, “xe ma” này đã tồn tại khá lâu. Dù lực lượng kiểm tra liên ngành, trong đó có sự phối hợp của CSGT Cửa ô Hòa Phước đã tiến hành kiểm tra, xử lý nhiều, nhưng vẫn chưa triệt để được. Ngoài chuyện viện cớ hợp đồng tự in, tự điền khách vào chỗ trống ngụy trang là chở khách du lịch...

Còn theo ông Nguyễn Trung Nghĩa, Chánh Thanh tra Sở GTVT Đà Nẵng, trước đây loại “xe dù” núp bóng xe hợp đồng có nhiều điểm nóng phức tạp và lực lượng chức năng cũng đã liên tục kiểm tra, xử lý nhưng các nhà xe ngày càng có nhiều chiêu để đối phó, xử phạt xong chỗ này, chỗ khác lại mọc ra... Chúng tôi cũng biết, những điểm hoạt động đón trả khách của loại "xe dù", "xe ma" này đều đã nằm trong tầm ngắm của lực lượng kiểm tra liên ngành, tuy nhiên với rất nhiều chiêu đối phó như hợp đồng “ma”, cho người cảnh giới nên họ vẫn lén lút hoạt động, thách thức các lực lượng thực thi pháp luật...

Ông Lê Viết Hoàng, Tổng giám đốc Cty CP Vận tải và quản lý bến xe Đà Nẵng nói, chuyện “xe dù”, “xe ma” tồn tại, các doanh nghiệp vận tải hoạt động trong bến hết sức bức xúc, hoạt động sai phạm của xe này đã tạo nên một sự cạnh tranh không công bằng giữa các doanh nghiệp. Ông Hoàng thống kê, chỉ tính từ ngày 28-8-2015 đến giữa tháng 10-2015, lực lượng CSTT CATP đã phát hiện, xử lý gần 70 trường hợp xe khách vi phạm (chủ yếu là xe chạy các tuyến Đà Nẵng đi Huế, Quảng Trị, Bình Định, Quảng Ngãi), trong đó có tới gần 20 trường hợp hoạt động theo kiểu “xe dù”, “xe ma”, đón trả khách không đúng quy định tại các tuyến đường ở trung tâm TP, khu vực Sơn Trà, cảng cá Thọ Quang.

ĐÔI LỜI KẾT

Khép lại bài chuyên đề này với những góc nhìn về văn hóa giao thông, chúng tôi thấy rằng, ý thức chấp hành Luật GTĐB của một bộ phận người tham gia giao thông, người điều khiển phương tiện còn rất hạn chế. Tình trạng vượt đèn đỏ, không đội MBH khi đi xe máy, chở quá số người quy định hay xe buýt chạy ẩu, “xe dù”, “xe ma” lộng hành... là những lỗi vi phạm chủ yếu diễn ra trước mắt người đi đường. Thiết nghĩ, mỗi người dân cần có ý thức an toàn khi tham gia giao thông và biết tuân thủ pháp luật, tránh mang đến những hệ lụy đáng tiếc cho gia đình và xã hội.

Phóng sự: Công Hạnh - Công Khanh