Dự án tái định cư, di dời các hộ dân thôn Đăk Đoát, xã Đăk Pék (H. Đăk Glei, Kon Tum) được đầu tư với số tiền hàng chục tỷ đồng, nhưng 10 năm qua, dự án này vẫn chưa phát huy hiệu quả, công trình bị xuống cấp, trong khi người dân không đến ở.

Khu tái định cư tiền tỷ bỏ hoang.

Năm 2010, nhằm ổn định đời sống người dân bị thiệt hại do lũ và di dời 1.064 nhân khẩu (268 hộ) là người đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) ở những nơi có nhiều nguy cơ bị lũ lụt, sạt lở chuyển đến nơi tái định cư mới, UBND H. Đăk Glei triển khai thực hiện bố trí, sắp xếp di dời và tái định cư tại 5 điểm dân cư và các công trình hạ tầng khu tái định cư theo dự án với tổng mức đầu tư trên 145 tỷ đồng. Trong đó, có điểm tái định cư thôn Đăk Đoát (xã Đăk Pék, H. Đăk Glei) chuyển về thôn Măng Rao, quy mô được quy hoạch tái định cư với diện tích 5 ha để bố trí cho 87 hộ đều là đồng bào DTTS, với tổng mức đầu tư theo dự án được phê duyệt là 32 tỷ 632 triệu đồng. Vị trí bố trí điểm tái định  cư tại thôn Măng Rao, chỉ cách trụ sở UBND xã Đăk Pék vài trăm mét.

Thế nhưng, từ khi dự án hoàn thành và bàn giao đưa vào sử dụng thì khu tái định cư này vẫn bị bỏ hoang, các công trình xuống cấp nghiêm trọng. Những ngôi nhà tái định cư ở thôn Măng Rao giờ không còn sử dụng được, hầu hết không còn cửa và mái che. Bồn chứa nước tự chảy bị đập phá móp méo, hư hỏng, mất mát; ống dẫn nước hoen rỉ, bị cưa; khu tái định cư không có người sinh sống nên cỏ mọc um tùm; nhiều ngôi nhà giờ biến thành chuồng bò của các hộ dân lân cận; đường bê-tông nông thôn được một số người dân dùng làm nơi phơi cây cu li.

Ông A Mrát, trưởng thôn Đăk Đoát cho biết: "Ngay từ lúc đầu khi tổ chức họp lấy ý kiến tại địa bàn người dân đã không đồng ý xây dựng khu tái định cư ở thôn Măng Rao và đề nghị chọn khu vực đồi Đăk Bang  ở trong thôn Đăk Đoát để đi làm rẫy cho gần. Nhưng chính quyền H. Đăk Glei không thống nhất mà chọn địa điểm tại thôn Măng Rao". 

Khi khu tái định cư mới hoàn thành, chỉ có khoảng hơn 10 hộ dân thuộc diện di dời chuyển về ở nơi khu tái định cư mới. Tuy nhiên, nguồn nước sinh hoạt ở nơi đây bị ô nhiễm, do người dân chăn thả gia súc trên thượng nguồn, một số hộ ở cuối đường ống không có nước sinh hoạt và một số hộ không có điện thắp sáng. Để có nước sinh hoạt, một số hộ gia đình đã vay mượn, có nhiều hộ phải đầu tư 20 triệu đồng để làm công trình phụ và đào giếng nước sinh hoạt nhưng vẫn không có nước. 

Nhiều nhà tái định cư không còn nguyên vẹn.

Hơn nữa, khu tái định cư thôn Măng Rao cách xa thôn Đăk Đoát khoảng 8km nên người dân đi làm rẫy khó khăn. Do cuộc sống khó khăn, thiếu thốn khi đến nơi ở mới, nên chỉ vài tháng sau các hộ dân này lần lượt tìm cách rời bỏ khu tái định cư chuyển về lại nơi ở cũ.

Trao đổi với phóng viên báo chí, đại diện UBND xã Đăk Pék cho biết, trong nhiều năm nay chính quyền xã Đăk Pék và UBND huyện Đăk Glei đã nhiều lần tổ chức họp dân ở thôn Đăk Đoát để tìm giải pháp đưa người dân đến khu tái định cư ở cho an toàn trong mùa mưa bão nhưng đều không có kết quả. Bởi người dân cho rằng, nơi đây đi làm rẫy xa, nước sinh hoạt và điện thắp sáng không đảm bảo cùng một số bất tiện khác trong cuộc sống, sinh hoạt mà Nhà nước không thể đáp ứng được. 

Được biết, mỗi hộ di dời chỉ được hỗ trợ 20 triệu đồng tiền xây nhà, nhưng hầu hết người dân đều có hoàn cảnh khó khăn, nên ai cũng xây nhà bằng đúng số tiền được hỗ trợ. Nhà cửa xây tạm bợ, đơn giản, chỉ sau thời gian là xuống cấp, hư hỏng. Hàng chục ngôi nhà hiện không còn cửa và không còn mái để che mưa nắng, nhiều nhà hoang tàn đổ nát. Trong cơn bão số 9 vừa qua, nhiều hộ dân trên địa bàn xã Đăk Pék có nhà cửa bị sạt lở đất, nước lũ nhấn chìm. Vì vậy, xã Đăk Pék rất mong các cấp, các ngành tiếp tục quan tâm và có phương án hỗ trợ để đưa người dân đến khu vực an toàn.

Thiết nghĩ, chính quyền địa phương và ngành chức năng cần tìm ra nguyên nhân vì sao khu tái định cư này không phát huy hiệu quả. Từ đó, có biện pháp khắc phục, đưa vào sử dụng, kể cả đẩy mạnh tuyên truyền vận động để người dân an tâm đến nơi ở mới.

G.L