Tại tỉnh TT-Huế, lượng rác thải sinh hoạt cần xử lý mỗi ngày lên đến khoảng 600 tấn. Tuy nhiên, hiện các khu xử lý rác thải trên địa bàn tỉnh đang rơi vào tình trạng quá tải; trong khi đó, khu xử lý chất thải rắn Lộc Thủy khác có trị giá đầu tư hơn 3 triệu USD lại “chết yểu” từ 3 năm nay, gây lãng phí về đầu tư.

Khu xử lý chất thải rắn Lộc Thủy “trùm mền” gần 3 năm nay.

Hơn 10 năm về trước, Khu xử lý chất thải rắn (KXLCTR) Lộc Thủy do Dự án Cải thiện Môi trường đô thị miền Trung đầu tư tại thôn Nam Phước, xã Lộc Thủy (H. Phú Lộc, TT-Huế) được triển khai xây dựng trên diện tích mặt bằng rộng gần 27 ha. Theo thiết kế, công trình bảo đảm xử lý rác sinh hoạt cho Khu Kinh tế Chân Mây- Lăng Cô và tất cả 18 xã, thị trấn của H. Phú Lộc, công suất 150 tấn mỗi ngày, trong thời gian 20 năm. Sau khi giao cho Công ty Môi trường & Công trình Đô thị Huế tiếp nhận, vận hành vào năm 2012, đến năm 2017, do bị người dân kịch liệt phản ứng vì không khí hôi hám, nguy cơ bệnh tật, không thể sản xuất nông nghiệp do đất đai, nguồn nước ô nhiễm... Đỉnh điểm là tháng 2-2017, người dân thôn Nam Phước đã rất nhiều lần cùng nhau ra đường ngăn cản không cho xe chở rác vào bãi đổ. Lý do mà người dân đưa ra là bãi rác này nhập thêm một lượng rác lớn từ các huyện lân cận khiến rác cứ dồn đống theo thời gian dẫn đến tình trạng ô nhiễm ngày một trầm trọng. Trước phản ứng quyết liệt của người dân, gần 3 năm nay, khu xử lý rác thải “triệu đô” xã Lộc Thủy phải buộc dừng hoạt động và “trùm mền” gây lãng phí.

Trong khi đó, qua thống kê gần nhất, mỗi ngày toàn tỉnh TT-Huế phát sinh khoảng 600 tấn rác thải sinh hoạt chưa qua phân loại. Riêng khu vực TP Huế phát sinh mỗi ngày 200 tấn rác sinh hoạt thì có đến 6% là rác nhựa và túi ni-lông. Đó là chưa nói lượng chất thải rắn xây dựng, chất thải rắn y tế, chất thải rắn công nghiệp thải ra hàng ngày... Tuy nhiên, các cơ sở xử lý rác thải ở phường Thủy Phương và xã Phú Sơn (thị xã Hương Thủy, TT-Huế) hiện rơi vào tình trạng quá tải, hoặc chưa hoàn thiện xây dựng.

Nhiều hạng mục bên trong nhà máy bị gỉ sét.

Điều đáng nói, sau khi KXLCTR Lộc Thủy bất đắc dĩ phải đóng cửa do dân kịch liệt phản đối, chặn xe chở rác vào nhà máy, vào tháng 11-2017, UBND tỉnh TT- Huế đã thống nhất, phê duyệt chủ trương Dự án (DA) đầu tư xây lắp hệ thống lò đốt rác công suất dự kiến 1 tấn/giờ (24 tấn/ngày), thời hạn thực hiện 2 năm. Mục đích DA này nhằm thay thế việc xử lý rác bằng chôn lấp cũng tại khu nhà máy cũ. Hiện, DA đã Báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐTM) đã lấy ý kiến dân cư thuộc khu vực và đã được phê duyệt. Theo quy định, việc đầu tư lò đốt rác sinh hoạt phải đạt quy chuẩn môi trường Việt Nam (QCVN61-MT:2016/BTNMT). Khi thực hiện đầu tư xây dựng lò đốt, nhà đầu tư đã lập ĐTM, có hội đồng thẩm định (bao gồm các chuyên gia và đại diện các cơ quan có thẩm quyền) và đã có cơ quan thẩm quyền phê duyệt.

Quá trình đầu tư DA cũng qua nhiều khâu thẩm tra, thẩm định theo quy định của pháp luật. Theo UBND tỉnh TT- Huế, về mặt kỹ thuật, lò đốt tuân thủ Quy chuẩn QCVN61, khí thải ra môi trường đảm bảo an toàn theo tiêu chuẩn Việt Nam; đặc biệt loại bỏ khí độc dioxin và furan. Việc xây dựng hệ thống xử lý rác thải sinh hoạt theo công nghệ lò đốt tại Lộc Thủy được nghiên cứu, đưa vào quy hoạch trên cơ sở những phân tích khoa học về nhiều vấn đề như đặc điểm môi trường, phương án thu gom, phương án tài chính khi đầu tư, vận hành… để đảm bảo tính khả thi, làm cơ sở triển khai. Tuy nhiên, từ đó đến nay đã gần 3 năm, công trình này chỉ tồn tại trên giấy.

 Theo ghi nhận của P.V, vào một ngày trung tuần tháng 1-2021, KXLCTR Lộc Thủy vẫn trong tình trạng “cửa đóng then gài”. Phía bên trong cơ sở vật chất xuống cấp, hoang tàn, cây dại mọc tràn lan bao phủ kín cả vùng DA “triệu đô” trước đây. Theo chính quyền địa phương, sau phản ứng kịch liệt của người dân từ 3 năm trước, nhiều hộ gia đình sinh sống cách nhà máy rác 300 mét cũng đã được chính quyền di dời đến nơi ở mới. “Người dân ở đây cứ ngỡ rằng, sau khi các hộ dân di chuyển ra khỏi khu vực ô nhiễm thì nhà máy rác này sẽ tiếp tục hoạt động. Nhưng không ngờ mấy năm qua vẫn luôn trong tình trạng “trùm mền”, trong khi đó nhiều hạng mục bên trong công trình theo năm tháng đã bỉ gỉ sét, hư hỏng gây lãng phí rất lớn”, một người dân ở xã Lộc Thủy (H.Phú Lộc) tỏ ra tiếc nuối.

HẢI LAN