Phản ứng mờ nhạt của Mỹ đối với các cuộc tấn công được cho là do Iran gây ra nhằm vào các cơ sở dầu mỏ Aramco của Saudi Arabia nêu bật những gì đang trở thành xu hướng ngày càng quan trọng trong chính sách đối ngoại của Mỹ: giảm dần các nguồn lực quân sự và kinh tế để bảo vệ an ninh cho các đồng minh.

Mặc dù Tổng thống Donald Trump đã hành động cho thấy sự thay đổi này là một ý thức hệ và một khẩu hiệu, nhưng nó không bắt nguồn từ ông mà là thái độ của Tổng thống Barack Obama đối với “những người lính đánh thuê”. Và Washington ngày nay theo dõi các biến thể khác nhau của phương pháp này trong việc giảm trách nhiệm của Mỹ đối với các đồng minh, có thể mang ý nghĩa quan trọng đối với hệ thống liên minh toàn cầu.

Đầu tiên, không thể nói đến xu hướng này của Mỹ mà không đề cập đến các cam kết “lâu dài, tốn kém và không có kết quả” ở Afghanistan và Iraq. Người Mỹ đang gặp nhiều khó khăn trong việc thảo luận bất kỳ hành động quân sự tiềm năng nào, ngoại trừ có thể là các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái chống lại các nhóm khủng bố bị cô lập, mà không đề cập đến khả năng nhiệm vụ cao hơn. Các lựa chọn giữa chiến tranh toàn diện và không có hành động nào dường như đã “bốc hơi”, vì người dân Mỹ và những người ra quyết định không có nhiều niềm tin vào khả năng kiềm chế các hoạt động ở đây.

Thứ hai, khi nói đến các đồng minh, ông Trump không tập trung vào vấn đề trừu tượng về trật tự thế giới mà là câu hỏi cụ thể và ngắn hạn về: cái gì trong đó dành cho chúng ta? Vì lý do đó, Nhà Trắng ủng hộ việc bán vũ khí cho các đồng minh đang bị đe dọa thay vì đóng quân trên lãnh thổ của họ, hành động theo giả định rằng, các nước mua hệ thống vũ khí đắt tiền sẽ khiến họ có khả năng tự vệ (trong khi có lợi cho nền kinh tế Mỹ và giúp đỡ năm 2020 triển vọng bầu cử lại trong quá trình). Nhưng như đã thấy rõ từ sự can thiệp của Saudi Arabia ở Yemen, ngay cả những hệ thống vũ khí tiên tiến và đắt tiền nhất cũng không có khả năng đối phó với các mối đe dọa chiến lược nếu chúng không được vận hành bởi lực lượng có khả năng trong một chiến lược chặt chẽ.

Thứ ba, có tin cho rằng, Mỹ hiện đang “độc lập về năng lượng” là không hoàn toàn chính xác nhưng điều đó là rất quan trọng trong việc định hình chính sách đối ngoại của Mỹ vì Tổng thống Trump tin như vậy. Thật sự, thị trường dầu vẫn mang tính toàn cầu và do đó, giá tại Mỹ không quá cách biệt so với nguồn cung và cầu trên toàn cầu. Tuy nhiên, thực tế là nhiều nhà cung cấp năng lượng lớn nhất thế giới, bao gồm cả Mỹ và Nga, đã vượt qua Saudi Arabia về mặt sản xuất chắc chắn làm giảm tầm quan trọng tương đối của khu vực Trung Đông trên thị trường dầu mỏ.

THANH VĂN