Ký ức nhà lao Hội An

Thứ hai, 20/04/2015 09:51

(Cadn.com.vn) - Trong những năm kháng chiến, nhà lao Hội An là nơi giam giữ hàng ngàn lượt cựu tù chính trị của Quảng Đà. Đây là những chiến sỹ cách mạng trung dũng, kiên cường đấu tranh đến ngày giải phóng. Sau 4 thập kỷ, cuộc gặp mặt tại nhà lao Hội An mới đây của những nhân chứng sống là một cuộc trở về với ký ức, với những chứng tích đau thương, tội ác ghê rợn mà kẻ thù đã từng gây ra đối với các cựu tù chính trị Quảng Đà trong kháng chiến.

40 năm gặp lại, những hồi ức đau thương một thời hiện nguyên vẹn khiến nhiều người bật khóc. Cựu tù Trần Thị Lý, quê gốc Duy Hải, hiện sống tại xã Duy Châu, H.Duy Xuyên, Quảng Nam hồi tưởng: "Trong lớp học bốn trăm rưỡi người, tôi nhảy lên bàn, đứng trên tầm của nó, tôi đã đánh gục hai thằng cảnh sát. Nó quất cho tôi bốn roi điện gục xuống rồi đem vô xà lim nhốt bảy ngày, không cho tôi ăn, sau đó nó đưa tôi qua thẩm vấn, treo tôi 18 ngày. Máu chảy ra, nó thả tôi xuống, trong đó có nhiều đồng chí bạn tù nữa chứ không phải mình tôi. Nó tiếp tục nhốt tôi 2 tháng. Chúng tôi còn sống ngày nào là còn thường xuyên về đây thăm nơi mà chúng tôi đã đổ máu xương".

Các cựu tù Quảng Đà thăm lại Nhà lao Hội An.

Theo dòng hồi tưởng của các cựu tù, các đồng chí, đồng đội của họ đã từng chiến đấu, vượt qua cảnh ngục tù tựa như một giấc mơ kinh hoàng, đến trào nước mắt. Họ đương đầu chịu đựng những đòn roi cùng bao hình thức tra tấn tàn bạo của kẻ thù. Nào là tra điện, đổ nước xà phòng vào miệng, dùng dùi cui, giày đinh, củi khúc đánh sả vào người tù. Kẻ thù còn lấy búa đóng đinh, treo ngược người lên để đánh đu. Đối với phụ nữ, chúng còn thả rắn, đóng cổ chai vào chỗ hiểm... Máu chảy ngược vào tim, máu tràn ra tai, ra miệng, nhiều anh em ngất xỉu vẫn không được cấp cứu, chữa trị. Bị dồn nén, đánh đập, nhiều người bị phù thủng, lớn tim, chết tức tưởi...

Những ai đã qua cảnh ngục tù tại Nhà lao Hội An ngày ấy làm sao quên được cảnh khắc nghiệt ở nơi khai cung. Không thể kể hết đòn roi mà người tù phải chịu đựng, tất cả vẫn hằn sâu trong tâm trí họ cho đến tận bây giờ. Cựu tù Nguyễn Thị Nhất, xã Duy Phước, H. Duy Xuyên, kể: "Cô bị bắt năm 69, khi đó mới 16 tuổi. Cô bị chúng tra tấn bằng roi điện, đổ nước xà phòng vô miệng, rồi lấy giày đinh đạp lên. Nước xà bông xì ra lỗ tai, ra miệng. Tất cả người mình có lỗ nào nó xì ra lỗ đó. Vô đây cựa là nó đánh, cựa là roi điện nó quất. Nó đánh dã man lắm. Không nó đánh cho có, có nó đánh cho chừa. Nhưng anh em tù quyết một lòng một dạ không khai ai hết. Chỉ một mình cô chịu, không khai cơ sở của mình ra. Khai cơ sở của mình ra thì nó bắt, không có ngày hôm nay đâu".

Bà Nguyễn Thị Nhất kể chuyện bị giam cầm ở Nhà lao Hội An.

Trong chiến tranh, kẻ thù đã sử dụng nhà lao Hội An làm nơi sàng lọc, phân loại hàng vạn tù binh mới bị bắt để phân tán đến các nhà lao khác. Những tù nhân ngoan cố nhất, khó cải huấn nhất đều bị giữ lại để trừng trị và nhốt vào xà lim. Tuy nhiên cho dù kẻ thù tàn bạo và xảo quyệt đến mức nào vẫn không thể làm nhụt chí chiến đấu của các chiến sỹ cách mạng. Trong nhà lao, họ vẫn tìm mọi cách móc nối, liên lạc với nhau. Tổ chức Đảng trong Lao xá Hội An vẫn hoạt động bí mật. Vì vậy, các chiến sỹ cách mạng đã quyết liệt đấu tranh đến ngày giải phóng...

Ngày nay, những người còn sống dù gánh chịu nỗi đớn đau do bệnh hiểm nghèo, thương tật do hậu quả bị địch tra tấn nhưng họ vẫn vượt qua nỗi đau, lao động sản xuất, phát triển kinh tế gia đình, tham gia công tác xã hội, góp sức xây dựng quê hương.

Lê Hiền