Làm thế nào để bán tài sản chung của vợ chồng sau khi chồng mất?
Chào chị Linh, theo thông tin chị cung cấp, trong thời kỳ hôn nhân, chị và chồng chị đã cùng tạo lập được một tài sản là căn nhà tại đường Hà Huy Tập. Như vậy, căn nhà này là tài sản chung của vợ chồng chị theo quy định tại khoản 1 Điều 33 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014: “Tài sản chung của vợ chồng gồm tài sản do vợ, chồng tạo ra, thu nhập do lao động, hoạt động sản xuất, kinh doanh, hoa lợi, lợi tức phát sinh từ tài sản riêng và thu nhập hợp pháp khác trong thời kỳ hôn nhân, trừ trường hợp được quy định tại khoản 1 Điều 40 của Luật này; tài sản mà vợ chồng được thừa kế chung hoặc được tặng cho chung và tài sản khác mà vợ chồng thỏa thuận là tài sản chung”.
Chị Linh có thể bán căn nhà tại đường Hà Huy Tập không?
Theo quy định tại khoản 2 Điều 66 Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014, trường hợp một bên vợ hoặc chồng chết mà không để lại di chúc hoặc vợ chồng không có thỏa thuận trước đó về chế độ tài sản thì phần tài sản chung của vợ chồng sẽ được chia đôi, phần tài sản của vợ hoặc chồng chết được chia theo quy định pháp luật về thừa kế. Có nghĩa nhà đất tại đường Hà Huy Tập sẽ được chia đôi, trong đó một nửa sẽ thuộc quyền sử dụng, sở hữu của chị và nửa còn lại sẽ được chia cho các đồng thừa kế của chồng chị theo quy định của pháp luật về thừa kế.
“Điều 66. Giải quyết tài sản của vợ chồng trong trường hợp một bên chết hoặc bị Tòa án tuyên bố là đã chết
2. Khi có yêu cầu về chia di sản thì tài sản chung của vợ chồng được chia đôi, trừ trường hợp vợ chồng có thỏa thuận về chế độ tài sản. Phần tài sản của vợ, chồng chết hoặc bị tòa án tuyên bố là đã chết được chia theo quy định của pháp luật về thừa kế”.
Theo quy định của Bộ luật Dân sự năm 2015, chia thừa kế theo pháp luật là chia phần di sản thừa kế của người chết theo hàng thừa kế mà không theo chỉ định của người có di sản. Di sản thừa kế sẽ chia theo thứ tự từ hàng thừa kế thứ nhất; nếu trong trường hợp hàng thừa kế thứ nhất không còn ai hưởng hoặc từ chối hưởng, không được hưởng, bị truất quyền hưởng di sản thừa kế thì mới xét đến hàng thừa kế tiếp theo. Đối chiếu trường hợp của chị với quy định tại khoản 1 Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015, một nửa nhà đất tại đường Hà Huy Tập của chồng chị sẽ được chia cho hàng thừa kế thứ nhất, bao gồm chị và 2 người con.
“Điều 651. Người thừa kế theo pháp luật
1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:
a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết”.
Hai người con của chị và chồng chị hiện nay dưới 15 tuổi, Điều 77 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 quy định về việc định đoạt tài sản riêng của con chưa thành niên như sau:
“Điều 77. Định đoạt tài sản riêng của con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự
1. Trường hợp cha mẹ hoặc người giám hộ quản lý tài sản riêng của con dưới 15 tuổi thì có quyền định đoạt tài sản đó vì lợi ích của con, nếu con từ đủ 09 tuổi trở lên thì phải xem xét nguyện vọng của con.”
Trong trường hợp của chị, là mẹ của hai cháu còn rất nhỏ tuổi, một mình chăm nuôi cho các cháu ăn học đến tuổi trưởng thành quả thực là một việc rất vất vả, việc chị bán nhà đất nhằm lo cho cuộc sống của các con là lý do hoàn toàn chính đáng. Pháp luật cho phép chị có quyền định đoạt tài sản là di sản mà các con được thừa kế vì lợi ích của các con, chẳng hạn như trang trải sinh hoạt hằng ngày, học tập, chữa bệnh…
Như vậy, một nửa tài sản nhà đất thuộc quyền sử dụng, sở hữu của chị, nửa còn lại chị và các con chưa thành niên của chị được hưởng theo quy định của pháp luật về thừa kế. Theo phân tích trên, chị có quyền bán nhà đất tại đường Hà Huy Tập để lo cho cuộc sống gia đình và các con của mình.
Chị Linh cần làm các thủ tục gì để bán được tài sản?
Để bán được nhà đất tại đường Hà Huy Tập, chị Linh cần thực hiện các bước sau:
+ Bước 1: Khai nhận di sản thừa kế tại văn phòng công chứng
Hồ sơ bao gồm:
Giấy tờ chứng minh quan hệ giữa chồng của chị và chị cùng các người con: giấy đăng ký kết hôn, giấy khai sinh của các con;
Giấy chứng tử của chồng chị;
Dự thảo Văn bản khai nhận di sản thừa kế (văn phòng công chứng sẽ hỗ trợ);
Các giấy tờ nhân thân: căn cước công dân hoặc hộ chiếu của chị;
Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của nhà đất đường Hà Huy Tập;
Sau khi tiếp nhận hồ sơ khai nhận di sản thừa kế, văn phòng công chứng tiến hành niêm yết công khai tại UBND phường nơi chồng chị thường trú cuối cùng. Thời gian niêm yết là 15 ngày. Sau khi nhận lại bản niêm yết thừa kế có xác nhận của UBND phường, theo đó không có tranh chấp, khiếu kiện liên quan đến tài sản được niêm yết, văn phòng công chứng hẹn ngày ký văn bản khai nhận phân chia di sản.
Vào ngày hẹn, chị mang theo toàn bộ bản chính các giấy tờ đã nộp cho văn phòng công chứng đến ký kết văn bản khai nhận phân chia di sản thừa kế.
+ Bước 2: Đăng ký quyền sử dụng đất tại UBND quận Thanh Khê
Hồ sơ đăng ký quyền sử dụng đất bao gồm:
Đơn đề nghị cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
Văn bản khai nhận di sản thừa kế đã công chứng
Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất;
Bản sao Giấy khai sinh của các con (làm cơ sở miễn nộp nghĩa vụ tài chính);
Giấy chứng tử của chồng chị;
Tờ khai nộp thuế chuyển quyền sử dụng đất và Tờ khai nộp lệ phí trước bạ nhà đất.
+ Bước 3: Chuyển nhượng nhà đất
Sau khi được đứng tên trong giấy tờ nhà đất, chị có thể làm thủ tục chuyển nhượng nhà đất cho người khác. Lưu ý, hợp đồng chuyển nhượng nhà đất phải được công chứng.
Chuyên mục này có sự hợp tác về chuyên môn của Văn phòng Luật sư Phong & Partners. Đường dây nóng hỗ trợ tư vấn: 0236.3822678 - 0905.102425