Bảo vệ tài sản dữ liệu cá nhân

Tại Đà Nẵng không ít trường hợp đang sử dụng các ứng dụng công nghệ tiện ích trên không gian mạng bất ngờ dính phải “nấm độc” mất tiền tỷ chỉ sau một cuộc điện thoại hay một thao tác đơn giản trên điện thoại thông minh.

Bà Nguyễn Thị Thanh N. (1979, trú phường Hòa Minh, quận Liên Chiểu) quen một người trên mạng xã hội và được người này mời tham gia buôn bán trên mạng để kiếm tiền. Trong vòng 5 ngày đầu tháng 11-2024, bà N. đã 9 lần chuyển hơn 2,6 tỷ đồng vào tài khoản Công ty TNHH mạng công nghệ Mintex và bị lừa đảo. Đó chỉ là một trong số hàng trăm thủ đoạn lừa đảo, được “giăng bẫy” trùng điệp trên không gian mạng hiện nay.

Để tránh “nấm độc” trước tiên chính người dùng mạng xã hội phải tự bảo vệ mình bằng cách cảnh giác, thường xuyên cập nhật những thủ đoạn lừa đảo mới được cơ quan Công an cảnh báo. Mặt khác, mỗi người phải có ý thức bảo vệ dữ liệu cá nhân, xem như một loại tài sản, tránh để lộ lọt trên không gian mạng.

Thiếu tá Nguyễn Kao Cường- Phó trưởng phòng An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (ANM) Công an TP Đà Nẵng cho biết, đơn vị đã triệt phá nhiều vụ việc phát tán mã độc để đánh cắp dữ liệu cá nhân cũng như câu kết tra soát, mua bán dữ liệu cá nhân.

Đơn cử như vụ việc Nguyễn Văn Hiếu và Phan Văn Luân (trú tỉnh Thừa Thiên - Huế) đã lợi dụng lỗ hổng bảo mật trong quy trình của ngân hàng thương mại, sử dụng sim rác đăng ký tài khoản ngân hàng điện tử sau đó bán lại cho các đối tượng ở Campuchia thực hiện hành vi vi phạm pháp luật. Qua vụ việc đã làm rõ tầm quan trọng của việc bảo vệ dữ liệu cá nhân, ngăn chặn tình trạng mua bán dữ liệu cá nhân tràn lan trên mạng, cảnh báo việc mở tài khoản online quá đơn giản của các ngân hàng thương mại.

Đặc biệt, Phòng ANM đã triệt phá nhiều vụ phát tán mã độc nhằm chiếm quyền điều khiển các trang mạng xã hội cá nhân, rồi sử dụng vào mục đích lừa đảo, chiếm đoạt tài sản của người khác. Trong đó nổi lên là vụ án do Lê Nguyễn Hải Nam cầm đầu cùng 8 đối tượng khác thực hiện hành vi phát tán mã độc tới hàng ngàn tài khoản facebook để chiếm quyền điều khiển những tài khoản này.

Truy quét từ gốc

Tội phạm mạng hiện nay thường có trình độ công nghệ thông tin nhất định, sử dụng nhiều thủ đoạn tinh vi để che giấu hành vi phạm tội như sử dụng tài khoản mạng xã hội ảo, tài khoản ngân hàng đăng ký online từ sim rác, dùng phần mềm thay đổi địa chỉ IP, thường xuyên thay đổi chỗ ở... Do đó, đấu tranh với tội phạm mạng cần sử dụng đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ, phối hợp chặt chẽ với các đơn vị ngoài ngành Công an như nhà mạng, ngân hàng, dịch vụ viễn thông, điện nước, nhằm thu thập nhanh chóng tài liệu, chứng cứ điện tử. Trung tá Phạm Việt Ân - Phó trưởng Phòng ANM, Công an tỉnh Quảng Nam kể về kinh nghiệm rút ra sau khi triệt phá chuyên án nhóm đối tượng người Trung Quốc cho 1 triệu người vay nặng lãi, tổng số tiền trên 20 ngàn tỷ đồng.

Trong chuyên án này, Công an tỉnh Quảng Nam đã phối hợp với Bộ Công an đồng loạt phá án tại 14 địa phương, đã khởi tố 157 bị can, 6 đối tượng chủ mưu cầm đầu người Trung Quốc thu hồi tài sản cho Nhà nước hơn 300 tỷ đồng. Qua chuyên án, bài học rút ra là phải sử dụng đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ, vừa trinh sát thực tế vừa trinh sát điện tử, thu thập chứng cứ điện tử, đặc biệt phải phối hợp chặt chẽ, hiệu quả giữa các lực lượng kể cả trong và ngoài ngành Công an.

Còn Trung tá Trần Ngọc Thành - Phó trưởng Phòng Cảnh sát hình sự Công an TP Đà Nẵng cho biết, hiện nay tội phạm lừa đảo qua mạng đang chuyển hướng từ gọi điện, nhắn tin lừa đảo sang các ứng dụng OTP, các App, mạng xã hội để tra cứu thông tin, tiếp xúc nạn nhân lừa đảo. Các ứng dụng này đa số do những công ty nước ngoài quản lý, hiện chưa có cơ chế phối hợp, do đó trong nhiều trường hợp không thể thu thập được thông tin có liên quan phục vụ đấu tranh. Bên cạnh đó, hiện nay tình trạng sim không chính chủ, sim đã kích hoạt sẵn vẫn diễn ra, đối tượng sử dụng các sim này để đăng ký tài khoản mạng xã hội ảo, từ đó dùng lừa đảo qua mạng, che giấu mọi thông tin, dấu vết, rất khó truy xét. Vì vậy, Trung tá Thành cho rằng các nhà mạng viễn thông phải ngăn chặn triệt để tình trạng sim rác. Đồng thời, với các ngân hàng, nhất là ngân hàng thương mại cần kiểm soát chặt việc mở tài khoản, tránh việc mở tài khoản ngân hàng online quá dễ dàng, từ đó dẫn tới mua bán tài khoản tràn lan, đối tượng sử dụng vào việc “rửa tiền” lừa đảo.

Trung tá Triệu Mạnh Tùng - Phó Cục trưởng Cục An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Bộ Công an cho biết, bài toán về an ninh mạng là bài toán tổng thể quốc gia, vì thế đầu tư về an ninh mạng sẽ tập trung ở Trung ương để giải quyết bài toán quốc gia, rồi phân quyền về các đơn vị địa phương để khai thác.

HẢI QUỲNH