Trở lại vụ mất trộm cây sâm Ngọc Linh mới nhất tại xã Măng Ri (H. Tu Mơ Rông), theo ông A Đốc (chủ vườn sâm) cho biết, tối 5-9, ông Đốc rời vườn sâm về nhà để giải quyết công việc. Đến 7 giờ ngày 6-9, khi ông A Đốc quay lại vườn sâm thì bàng hoàng phát hiện hơn 300 gốc sâm Ngọc Linh từ 3-7 năm tuổi bị kẻ gian nhổ sạch. Tìm theo dấu vết, ông A Đốc nhặt lại được 3 gốc sâm bị kẻ trộm đánh rơi khi tẩu thoát. Ngay sau đó, ông A Đốc đến Công an xã Măng Ri trình báo về vụ việc. Nhận được tin báo, lực lượng Công an xã đến khám nghiệm hiện trường, tiến hành điều tra làm rõ vụ việc.

Trước đó, ngày 22-8-2024, một vụ trộm sâm với số lượng lớn xảy ra tại vườn sâm của Công ty Cổ phần Sâm Ngọc Linh Tu Mơ Rông Kon Tum (tại xã Ngọk Lây, H. Tu Mơ Rông). Kẻ gian đã nhổ trộm 160 cây sâm có củ to, đang cho ra hoa, hạt, không trộm cây sâm còn nhỏ. Theo nhân viên quản lý vườn sâm của công ty này, ngày 21-8, vườn sâm của công ty gặp sự cố mất điện, đến sáng 22-8, các công nhân vườn sâm đi sửa máy điện thì phát hiện đường dây điện có dấu hiệu bị phá, chặt đứt. Tiến hành kiểm tra vườn sâm, công nhân phát hiện bị mất 141 cây sâm 3 năm tuổi, 17 cây sâm từ 8-10 năm tuổi; 2 cây sâm rừng tự nhiên. Hiện vụ việc đang được Công an huyện Tu Mơ Rông điều tra, làm rõ.

Được biết thời gian qua, trên địa bàn huyện Tu Mơ Rông xảy ra nhiều vụ trộm sâm Ngọc Linh. Cụ thể, trong tháng 2-2024 có 800 cây sâm từ 4-10 năm tuổi bị nhổ trộm ở các xã Tê Xăng, Ngọk Lây, Đăk Sao, Đăk Na. Riêng tại xã Măng Ri từ đầu năm đến nay xảy ra 4 vụ mất trộm sâm. Ngoài ra còn có các vụ việc nhỏ lẻ, nhổ trộm vài cây, người trồng không khai báo.

Trong lúc lực lượng chức năng vẫn đang điều tra tìm thủ phạm gây ra các vụ trộm sâm Ngọc Linh thì người dân ở các làng ở huyện Tu Mơ Rông đã sử dụng hương ước, quy ước, để bảo vệ vườn sâm.

Cụ thể, vào tháng 6-2024, tại xã Măng Ri xảy ra một vụ mất trộm gần 100 cây sâm tại vườn sâm của người dân làng Long Láy. Anh A Phú (trưởng thôn Long Láy) cho hay, khi xảy ra vụ việc, người dân báo lực lượng chức năng. Cùng đó, dân làng Long Láy tổ chức họp dân truy tìm thủ phạm. Tại đây, đối tượng A Thảo đã thừa nhận hành vi trộm gần 100 gốc sâm. Dân làng quyết định phạt theo “luật” của làng.

“Ngoài việc phải trả lại 100 cây sâm đã nhổ trộm, A Thảo bị phạt thêm 200 cây sâm khác. Sau này, A Thảo có sâm trồng, phải báo cho bà con biết; cũng không được tự trồng riêng, phải báo với làng nếu muốn trồng. Khi mua sâm giống phải báo cho làng nguồn gốc sâm mua của ai, ở đâu. Do đối tượng trộm là người trong làng nên mức phạt thấp hơn. Nếu người làng khác, mức phạt tăng hơn nhiều”, anh A Phú cho biết.

Trước việc áp dụng “luật làng" trên, ông Võ Trung Mạnh- Chủ tịch UBND huyện Tu Mơ Rông, cho biết: Tùy từng vụ việc để xử lý phù hợp, có thể sử dụng “luật” của làng, đặc biệt là các hương ước, quy ước có tính răn đe cao để xử lý. Với các vụ việc có tính chất nghiêm trọng, cần phải răn đe, cảnh báo thì giao cho cơ quan pháp luật xử lý nghiêm minh.

Để ngăn chặn tình trạng trộm cắp sâm Ngọc Linh, đặc biệt là việc xảy ra nhiều vụ trộm cây sâm Ngọc Linh với số lượng lớn trong thời gian gần đây, ngày 13-9, UBND tỉnh Kon Tum đã ban hành Văn bản số 3250-UBND/NNNT yêu cầu Sở NN&PTNT, Công an tỉnh cùng các sở, ngành và các địa phương liên quan kiểm tra, triển khai các biện pháp ngăn chặn kịp thời, không để xảy ra tình trạng mất trộm sâm Ngọc Linh trên địa bàn. UBND tỉnh cũng yêu cầu Sở NN&PTNT chủ trì, liên hệ và phối hợp Công an tỉnh và các đơn vị địa phương có liên quan rà soát, nắm bắt tình hình các vụ việc mất trộm cây sâm Ngọc Linh trong thời gian gần đây; tham mưu UBND tỉnh chỉ đạo các giải pháp để ngăn chặn kịp thời, không để xảy ra tình trạng mất trộm cây sâm Ngọc Linh trên địa bàn tỉnh và báo cáo UBND kết quả thực hiện trước ngày 20-9-2024.

K.T