Thời kinh tế thị trường, nguồn sách thật phong phú. Ngoài cơ quan chức năng là "Nhà xuất bản Giáo dục" còn có những nhà xuất bản "không chuyên" từ Trung ương đến địa phương cũng bắt tay vào. Vậy là "loạn" sách cho học trò. Trong quầy sách, ngoài sách giáo khoa còn có đủ loại sách, nào là " Để học tốt…", "Những bài…chọn lọc", "Cách giải…", "Hướng dẫn giải bài tập…",… không thể kể hết. Có nhà nghiên cứu giáo dục cho rằng: Loại sách này làm hại học sinh. Tất nhiên, không thể phủ nhận hoàn toàn như vậy, song đó là dạng sách "con dao hai lưỡi". Ví dụ trong kỳ thi đại học vừa qua, nhiều giám khảo chấm thi môn văn được đọc la liệt những bài văn chắp ghép. Thí sinh tìm mọi cách sử dụng "phao", rồi cứ chắp ghép những gì liên quan đến đề thi, không kể đề thi đề cập đến nội dung gì, đề bài thể loại gì. Mà làm văn thì phải cảm nhận và cảm xúc có thật của người viết là quan trọng nhất. Thế mới biết cái "lưỡi" thứ hai của các loại sách tham khảo nguy hại nhường nào.

Bây giờ, số người tham gia viết sách nhiều, mạnh ai nấy viết theo yêu cầu đặt hàng. Cùng với việc in ấn cẩu thả, chạy theo lợi nhuận thì chất lượng sách phần nào giảm sút. Đối với loại sách tham khảo, có những quyển cùng nội dung nhưng mẫu mã bên ngoài lại khác hẳn, gây khó khăn cho người đi mua sách. Cái kiểu nhan đề như : "Những bài toán hình học hay" và "Cách giải toán hình học" hoặc "Bài tập nâng cao tiếng Anh" và "Những bài tập tiếng Anh chọn lọc"…cũng chỉ là một. Thì ra vậy, dù lựa chọn toát mồ hôi song nhiều phụ huynh về đến nhà mới ngã ngửa: Sách "trùng" nhau trong phần "ruột". Cái kiểu nhan đề sách như vậy cứ như đánh lừa người đi mua sách, mà riêng gì môn Toán, Tiếng Anh, còn có ở môn học khác như Vật lý, Hóa học, Sinh học, Ngữ văn….

Sự học ngày nay đè nặng lên vai phụ huynh mà tiền mua sách là một phần của gánh nặng đó. Thật phi lý khi gánh nặng này có thể giảm thiểu bởi nhiều loại sách không cần thiết nhưng tâm lý nhiều phụ huynh mua cho con vì sợ thua bè thua bạn. Chuẩn bị cho năm học mới, thị trường sách ngày càng sôi động. Dạo qua các hiệu sách, chúng ta đều thấy cả phụ huynh và học sinh hằng ngày đi mua sách và dĩ nhiên là kèm theo chọn sách. Một khách hàng mua sách cho con vào lớp 9 lắc đầu ngao ngán: "Sách tham khảo như rừng… tự nhiên vậy. Chẳng biết có lối nào vào".

THẢO NGUYÊN