Lời đề nghị công khai gửi đến Ukraine và cả Trung Quốc: điều tra cha con cựu Phó Tổng thống Joe Biden có thể là cách Tổng thống Donald Trump muốn chứng minh yêu cầu tương tự ông gửi đến người đồng cấp Volodymyr Zelensky là bình thường.

Tổng thống Donald Trump kêu gọi Trung Quốc điều tra đối thủ chính trị Joe Biden và con trai giữa cơn bão luận tội.   Ảnh: SCMP

Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 3-10 (giờ địa phương) cho biết, ông mong muốn Ukraine và Trung Quốc điều tra đối thủ chính trị của mình là cựu Phó Tổng thống Joe Biden và con trai Hunter Biden.

Trong một tuyên bố, ông Biden “phản pháo” yêu cầu điều tra của Tổng thống Trump, nhấn mạnh, ông chủ Nhà Trắng “đang khăng khăng bám giữ các thuyết âm mưu đã bị vạch trần và bác bỏ bởi các cơ quan báo chí độc lập và đáng tin cậy”.

Chiến lược của ông Trump

Trả lời câu hỏi về mong muốn của Tổng thống Mỹ về việc người đồng cấp Ukraine Volodymyr Zelensky sẽ thực hiện điều gì, ông Trump nói: “Tôi muốn đề nghị họ triển khai một cuộc điều tra đối với cha con ông Biden”. Trước khi rời Nhà Trắng để lên đường đến bang Florida, Tổng thống Mỹ khẳng định, ông tin rằng Trung Quốc nên mở một cuộc điều tra đối với cha con ông Biden. Ông Trump cho biết chưa đề nghị trực tiếp với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình về vấn đề này, nhưng sẽ cân nhắc.

Lời đề nghị này được đưa ra trong bối cảnh ông vẫn đang phải đối mặt với cuộc điều tra luận tội về cáo buộc lạm quyền sau khi nội dung cuộc điện đàm với Tổng thống Zelensky được công bố, trong đó có yêu cầu Ukraine điều tra ông Biden. Giới phân tích cho rằng, lời đề nghị công khai gửi đến Ukraine và cả Trung Quốc có thể là cách Tổng thống Trump muốn chứng minh yêu cầu tương tự ông gửi đến người đồng cấp Volodymyr Zelensky là bình thường.Tuy nhiên, Chủ tịch Ủy ban tình báo Hạ viện Mỹ Adam Schiff cho rằng, đề nghị của Tổng thống Trump đã vi phạm cơ bản lời tuyên thệ khi nhậm chức.

Đáp trả, phó Tổng thống Mike Pence lên tiếng bênh vực ông Trump. “Người dân Mỹ có quyền được biết liệu Phó Tổng thống Mỹ và gia đình có hưởng lợi từ chức vụ của ông ấy hay không…”, Phó Tổng thống Mỹ nói và nhấn mạnh, “rõ ràng trong trường hợp này, có những câu hỏi chính đáng phải được đưa ra”. Ông Pence cũng kêu gọi chấm dứt “những cuộc điều tra liên miên” nhằm vào chiếc ghế tổng thống của ông Trump.

Bắc Kinh có làm theo?

Ông chủ Nhà Trắng trước đó nhiều lần ngụ ý rằng, ông Biden lạm dụng quyền lực chính trị và các mối quan hệ khi còn là phó Tổng thống Mỹ. Tổng thống Trump cáo buộc Hunter Biden đã mời chào đối tác Trung Quốc đầu tư 1,5 tỷ USD vào quỹ mà ông này tham gia, ngay sau chuyến thăm của người cha – Phó Tổng thống Joe Biden đến Bắc Kinh vào năm 2013. Trong khi đó, gia đình ông Biden bị cáo buộc đã tạo điều kiện thuận lợi cho Tập đoàn công nghiệp hàng không Trung Quốc mua Henniges Automotive, Cty Mỹ chuyên phát triển các linh kiện kỹ thuật cao dùng cho cả mục đích dân sự lẫn quân sự.

Những động thái này diễn ra trong bối cảnh Mỹ-Trung chuẩn bị cho vòng đàm phán thương mại vào đầu tuần tới. Trong một tuyên bố, ông Trump nhấn mạnh: “Tôi có rất nhiều lựa chọn về Trung Quốc. Nhưng nếu họ không thực hiện những gì chúng tôi mong muốn, chúng tôi có quyền lực rất lớn”. Tuyên bố của ông Trump được cho là nhằm kết nối hai vấn đề đối thoại thương mại và chính trị Mỹ và gia tăng áp lực lên Bắc Kinh.

Nhưng giới chuyên gia cho rằng, Trung Quốc có thể sẽ bỏ qua lời đề nghị điều tra ông Biden. Vì nếu làm như vậy, Bắc Kinh sẽ phá vỡ một trong các nguyên tắc nước này đã tuyên bố là không can thiệp vào vấn đề chính trị nội bộ của một quốc gia khác. Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị mới đây cũng khẳng định lại lập trường này. “Trung Quốc sẽ không bao giờ can thiệp vào vấn đề nội bộ Mỹ. Chúng tôi tin tưởng rằng người Mỹ có khả năng giải quyết các vấn đề của riêng họ”, ông Vương Nghị nói. Theo các chuyên gia, Bắc Kinh chỉ có thể gợi ý một sự trao đổi, đó là cung cấp thông tin để đổi lấy sự nhượng bộ và nhiều khả năng sẽ giữ lại những thông tin tiêu cực có thể có với đối thủ của ông Trump.

KHẢ ANH