Trong khi thành phố (TP) thiếu quỹ đất có diện tích lớn ở khu vực trung tâm để kêu gọi đầu tư thì nhiều khu đất lớn đã giao cho nhà đầu tư triển khai dự án hàng chục năm qua vẫn để hoang, lãng phí, gây bức xúc cho người dân. Đơn cử như 3 khu đất lớn ở trung tâm TP để thực hiện các dự án Golden Square, Viễn Đông Meridian Tower (84 Hùng Vương), Đà Nẵng Center (8 Phan Châu Trinh). Trên bản vẽ, các dự án này hứa hẹn sẽ tạo nên điểm nhấn trung tâm đô thị, với nhiều cao ốc điển hình. Trong thực tế, chỉ dự án Golden Square xây dựng vài tầng rồi để dở dang, 2 dự án còn lại rào tôn, để hoang tàn, nhếch nhác. Rất nhiều lần Đà Nẵng đã thúc giục chủ đầu tư triển khai dự án, thậm chí TP từng có chủ trương quy hoạch quảng trường trung tâm, công viên, bãi đỗ xe trên các khu đất này để "mở lối thoát". Cụ thể, năm 2018, Đà Nẵng có thông báo sẽ quy hoạch công viên và bãi đỗ xe tại dự án Đà Nẵng Center gần 7.878 m2 của Công ty cổ phần Địa ốc Vũ Châu Long và dự án Viễn Đông Meridian Tower diện tích 11.176 m2 của Công ty cổ phần Địa ốc Viễn Đông. Tuy nhiên, sau một thời gian dài, chủ trương này không thực hiện được với lý do ngân sách bỏ ra để thu hồi, đền bù các dự án này quá lớn. Chính vì vậy, TP đề nghị chủ đầu tư dự án Đà Nẵng Center tiếp tục triển khai. Với dự án Viễn Đông Meridian, TP có chủ trương chấm dứt dự án và cho phép chuyển nhượng tài sản trên đất, quyền sử dụng đất cho nhà đầu tư khác để tiếp tục triển khai dự án.

Cho đến nay, các khu "đất vàng" này vẫn chưa có lối thoát. Việc dự án "treo" nhiều năm có nguyên nhân do chủ đầu tư không đủ năng lực triển khai. Bên cạnh đó, giai đoạn trước đây, Đà Nẵng thực hiện việc giao đất, cho thuê đất nhưng không có dự án đầu tư. Chủ đầu tư sau khi có đất được giao mới tính đến việc thực hiện dự án đầu tư. Trong khi đó, các thủ tục pháp lý để xử lý vi phạm các dự án chậm tiến độ là rất khó khăn. Dự án sau khi được giao đất, cho thuê đất mà chủ đầu tư không đưa vào sử dụng trong 12 tháng liên tục hoặc dự án chậm tiến độ sau 24 tháng được phê duyệt, thì sẽ ra quyết định cho gia hạn 24 tháng để chủ đầu tư hoàn thiện thủ tục và đưa vào sử dụng. Nếu sau 24 tháng, chủ đầu tư không triển khai, không đưa đất vào sử dụng thì sẽ thu hồi. Theo thống kê của Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) Đà Nẵng, từ 2016 đến tháng 8-2022 đã kiểm tra 206 dự án, khu đất và xác định 81 trường hợp có hành vi vi phạm pháp luật thuộc trường hợp phải gia hạn tiến độ sử dụng đất 24 tháng, xử phạt, nộp ngân sách hơn 345 tỷ đồng. Cũng theo Sở TN&MT Đà Nẵng, chủ đầu tư được giao đất, cho thuê đất để thực hiện dự án mà không lập các thủ tục để triển khai dự án (kể cả 2 năm dịch Covid-19) thì vẫn xử lý gia hạn (để tạo công bằng, tránh thất thu ngân sách). Sở cũng kiên quyết xử lý các trường hợp chây ì, bất hợp tác trong việc kiểm tra tiến độ sử dụng đất và sau khi đã được gia hạn tiến độ sử dụng đất mà vẫn chưa đưa đất vào sử dụng.

Ngoài việc đốc thúc, có chế tài xử lý, Đà Nẵng cũng tập trung, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc về thủ tục đất đai, với mong muốn các dự án sớm được triển khai, chấm dứt cảnh "đất vàng" bỏ hoang giữa trung tâm. Tuy vậy, để có lối thoát trong thực trạng này thì vai trò chính vẫn là các chủ đầu tư. Năng lực không đảm bảo để triển khai dự án thì chủ đầu tư cần tính toán phương án chuyển nhượng đất và tài sản trên đất cho nhà đầu tư khác. Đơn cử vừa qua Cty Địa ốc Đông Á đã có công văn gửi Sở Kế hoạch và Đầu tư Đà Nẵng về việc chuyển nhượng quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất tại dự án Golden Square. Dự án này khởi công từ năm 2008 tại khu đất 4 mặt tiền trung tâm quận Hải Châu với diện tích 10.664 m2, tuy nhiên khi thi công đến tầng thứ 2 thì dừng lại. Năm 2019, Công ty Địa ốc Đông Á đề nghị được chuyển nhượng toàn bộ dự án Golden Square cho Cty CP Đầu tư Alphanam, sau đó dự án được tái thi công phần thô đến tầng 6 thì tiếp tục dừng lại cho đến nay. Tương tự, dự án Viễn Đông Meridian của Cty cổ phần Địa ốc Viễn Đông Việt Nam cũng đã thực hiện các thủ tục chuyển quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền trên đất cho nhà đầu tư mới là Công ty TNHH MTV Kinh Bắc Đà Nẵng để thực hiện dự án trung tâm thương mại, văn phòng, khách sạn, căn hộ cao cấp Diamond Square. Nhà đầu tư mới đã nộp hồ sơ đề nghị cấp chấp thuận chủ trương đầu tư cho dự án Diamond Square.

Việc chuyển nhượng dự án cho nhà đầu tư mới đủ năng lực được xem là lối thoát cho các dự án "treo" nhiều năm, giải phóng các khu "đất vàng" để hoang, nhếch nhác, lãng phí. Tuy nhiên, vướng mắc hiện nay với các dự án Golden Square, Diamond Square cũng như nhiều dự án nhà ở thương mại khác trên địa bàn Đà Nẵng là không có xác định mục đích sử dụng đất ở. Vì vậy, thủ tục cấp chấp thuận chủ trương đầu tư đang vướng. Hiện nay TP đang nỗ lực tháo gỡ vướng mắc này với tinh thần hài hòa lợi ích của TP và nhà đầu tư, vì sự phát triển chung của TP.

HẢI QUỲNH