T ối 24-7, người dân kiệt 281 đường Chi Lăng (P. Phú Hiệp, TP Huế, tỉnh TT- Huế) náo nức đến xem NSƯT Vũ Luân cùng các nghệ sĩ Đoàn hát bội - cải lương tuồng cổ Ngọc Khanh đến biểu diễn phục vụ. Nơi đây vốn là Thanh Bình Thự, là nơi ở và nơi tập luyện của các nghệ nhân hát bội (tuồng) dưới thời nhà Nguyễn. Bởi vậy, người dân ở đây được gọi là người dân của "Xóm hát bội".

NSƯT Vũ Luân trong vai Lương Sơn Bá tại sân khấu Thanh Bình Từ Đường vào đêm 24-7 (Ảnh: Nguyễn Văn Toàn).

Đây là lần đầu tiên, NSƯT Vũ Luân đến với sân khấu Thanh Bình Từ Đường, nơi có nhà thờ Tổ nghề hát bội và xướng ca của cả nước. Trong vai Lương Sơn Bá, NSƯT Vũ Luân đã khiến các khán giả xứ Huế sống lại thời vàng son của nghệ thuật cải lương tuồng cổ. Nhiều khán giả lần đầu tiên nhìn thấy được thần tượng của mình đã không kìm được cảm xúc.

NSƯT Vũ Luân (1972) là một ngôi sao cải lương thế hệ sau thời của NSƯT Vũ Linh, NSƯT Kim Tử Long. Vai Lương Sơn Bá mà anh diễn tại sân khấu Thanh Bình Từ Đường chính là vai diễn kinh điển của anh. Đây chính là sự tri ân của anh đối với Tổ nghề và với khán giả xứ Huế, những người đã hâm mộ tiếng hát của "hoàng tử cải lương" hàng chục năm qua.

Đây cũng là lần thứ hai các nghệ sĩ Đoàn hát bội- cải lương tuồng cổ Ngọc Khanh (trực thuộc Sở VH-TT tỉnh Đồng Nai) đến với sân khấu Thanh Bình Từ Đường để hát phụng cúng Tổ nghề. Năm 2017, đoàn đã đến biểu diễn phục vụ khán giả tại "Xóm hát bội" và buổi biểu diễn đã kéo dài từ 7 giờ tối đến 1 giờ 30 sáng hôm sau. 27 năm trước, NSƯT Ngọc Khanh (trưởng đoàn Đoàn hát bội - cải lương tuồng cổ Ngọc Khanh) cũng có dịp đến Huế khi tham gia Liên hoan Những trích đoạn tuồng hay toàn quốc và viếng thăm Thanh Bình Từ Đường. NSƯT Ngọc Khanh cho biết: Năm 1990, CLB Thể nghiệm Sân khấu Truyền thống (tiền thân của đoàn Đoàn hát bội - cải lương tuồng cổ Ngọc Khanh) thuộc Hội Sân khấu TPHCM được thành lập. 30 năm qua biết bao thăng trầm trên bước đường nghệ thuật nhưng cũng nhờ sự mến thương của khán giả, lòng yêu nghề của các nghệ sĩ, đoàn đã không ngừng cải tiến và phát huy nghề nghiệp. Kỷ niệm 30 năm thành lập đoàn, các nghệ sĩ của đoàn đã quyết định hát phụng cúng Tổ nghề trong hai ngày tại sân khấu Thanh Bình Từ Đường như một sự tri ân. Đoàn diễn lớp "Đại Bội" và kịch bản "Đức Thượng Công Lê Văn Duyệt" vào đêm 23-7 và diễn vở "Ngũ sắc châu" vào đêm 24-7.

Ông Trần Ngọc Lợi, 93 tuổi, người hơn 60 năm giữ hương khói ngôi từ đường, cho biết thêm: Thanh Bình Thự được xây dựng vào năm Minh Mạng thứ 5 (1825), dùng làm nơi luyện tập cho những nghệ nhân thuộc đội hát bội Việt Tường trong cung cấm. Các sân dài và rộng trước Thanh Bình Từ Đường hiện nay trước đây là sân khấu Thanh Bình. Sân khấu này lúc đầu chỉ để diễn tập. Dần dần về sau theo yêu cầu của quần chúng, sân khấu là nơi biểu diễn phục vụ rộng rãi người xem của Kinh thành Huế. Đối với Thanh Bình Từ Đường, chính giữa ngôi từ đường này là bàn thờ các vị Tổ ngành xướng ca của cả nước. Tại đây có bài vị Càn Cương Hầu, được tôn xưng là ông Tổ ngành hát bội và hậu tổ hát bội là cụ Đào Tấn. Bên ngoài còn có 2 án thờ ở hai bên tả hữu (trái phải). Trong đó, án bên tả thờ các nghệ nhân quá cố như Đào Duy Từ, người có công lớn trong việc phát triển nghệ thuật hát bội nước nhà. Thanh Bình Từ Đường được công nhận Di tích Văn hóa cấp Quốc gia theo Quyết định số 776QÐ/VH ngày 23-6-1992 của Bộ Văn hóa Thông tin (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) như sự tri ân đối với nghệ thuật sân khấu.

Được biết, tại Festival Huế 2020, Chương trình sự kiện nghệ thuật "Tuồng Huế - Ngàn xưa âm vọng" sẽ diễn ra tại Thanh Bình Từ Đường, cung đường Chi Lăng - Lê Duẩn, Nghênh Lương Đình, cung đường Lê Duẩn - cửa Quảng Đức - đường 23 Tháng 8 cửa Hiển Nhơn. Chương trình gồm lễ tế Tổ sân khấu, rước mặt nạ tuồng trên đường phố, trình diễn trích đoạn tuồng.

NGUYỄN VĂN TOÀN