(Cadn.com.vn) - Qua nhiều năm nghiên cứu, PGS.TS Hồ Xuân Cát - Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và Ứng dụng năng lượng mặt trời (NLMT - tỉnh Bình Dương), Giám đốc Cty TNHH Kinh doanh Tổng hợp Caxe (KCN Tây An, xã Duy Trung, H. Duy Xuyên, Quảng Nam) đã xây dựng mô hình sấy gỗ bằng NLMT đầu tiên ở Quảng Nam, bước đầu hoạt động mang lại hiệu quả kinh tế nhất định.

Thực hiện lời hứa

Hồ Xuân Cát, sinh năm 1937, tại thôn Châu Hiệp, TT Nam Phước, Duy Xuyên. Tháng 11-1954, ông tập kết ra Bắc, sau đó thi đậu vào Học viện Nông lâm Hà Nội. Cuối năm 1960, ông được cử làm trưởng đoàn gồm 10 sinh viên du học ở Trường ĐH Tổng hợp Kỹ thuật Techrische University (Đức). Đến tháng 6-1966, ông về nước với chuyên ngành lâm nghiệp chế biến gỗ. PGS.TS Hồ Xuân Cát từng là giảng viên Trường ĐH Lâm nghiệp Việt Nam(Đông Triều - Quảng Ninh); Chủ nhiệm Khoa Công nghệ rừng Trường CĐ Lâm nghiệp Đồng Nai; Chủ nhiệm Khoa Lâm nghiệp ĐH Nông lâm TPHCM. “Bao năm làm nghề giáo, nhưng tôi vẫn muốn làm một cái gì đó cho quê hương. Thời gian nghỉ hưu bây giờ là thời gian thuận lợi nhất” - PGS.TS Hồ Xuân Cát chia sẻ.

Những nghiên cứu về NLMT luôn là đề tài mà ông tâm huyết. Đề tài “Sấy gỗ và đồ mỹ nghệ bằng năng lượng mặt trời” đã được Sở KH&CN Bình Dương cấp tiền nghiên cứu. Ở Đồng Nai, đề tài “Sấy cà-phê bằng năng lượng mặt trời” do ông triển khai cũng được đánh giá rất cao. Ông cũng đã chuyển giao công nghệ sấy bằng NLMT cho một Cty nội thất tại Bà Rịa, một Cty ở H. Nhơn Trạch, Đồng Nai và một Cty ở tỉnh Bình Thuận.

Năm 2004, ông thành lập Cty TNHH Kinh doanh Tổng hợp Caxe. Lúc đầu, Cty chuyên về làm đồ nội thất gia đình, cho đến khi thành lập Trung tâm Nghiên cứu và Ứng dụng NLMT tại Bình Dương vào cuối năm 2011, ông mới chuyển hẳn sang kinh doanh sấy gỗ bằng NLMT.

Toàn cảnh khu nhà sấy gỗ bằng NLMT của Cty TNHH Caxe.

Hiệu quả của mô hình

Từ hơn 1 năm nay, cứ có gỗ thô nhập về, ông Lê Văn Quyên (55 tuổi, chủ một xưởng gỗ ở thôn An Lạc, xã Duy Thành, H. Duy Xuyên) lại tới nhà máy sấy gỗ của Cty TNHH Kinh doanh tổng hợp Caxe để sấy. Ông nói: “Lúc trước, cũng như những xưởng gỗ khác, tôi đã quen với việc sấy hơi. Nhưng khi biết tin ở Duy Xuyên có nhà máy sấy gỗ bằng NLMT, tôi tới sấy thử, chất lượng sấy rất tốt mà giá thành lại rẻ. Từ đó, tôi hợp đồng sấy cho tới bây giờ”.

Đến nay, sau hơn 1 năm triển khai mô hình sấy gỗ bằng NLMT, Cty Caxe đã nhận được nhiều đơn đặt hàng của các xưởng gỗ ở Duy Xuyên và các huyện lân cận, bước đầu có doanh thu ổn định. Từ năm 2004, khi thành lập Cty, PGS.TS Hồ Xuân Cát đã mất 9 năm để tiến hành một loạt những nghiên cứu nhỏ, từ mô hình nhà sấy chỉ chứa được 1m3 gỗ, để xây dựng nên 3 nhà sấy, mỗi nhà sấy có thể sấy đến 15m3 như bây giờ. Ngoài sấy gỗ, ông còn thiết kế mô hình nhà sấy, với khung nhiệt độ thích hợp để có thể sấy tất tần tật các loại nông sản, thực phẩm.

Theo PGS.TS Hồ Xuân Cát, lò sấy bằng NLMT của ông hoạt động dựa trên 2 nguyên lý là hiệu ứng nhà kính (không cho nhiệt độ thoát ra ngoài) và nguyên lý tấm đen (vật nào càng sẫm màu thì hấp thụ nhiệt năng càng mạnh). Trên cơ sở đó, ở mái trên của nhà sấy, ông thiết kế những cấu kiện để tạo hiệu ứng nhà kính và một tấm đen. Tường vách được xây dựng kỹ càng, có chất cách nhiệt để đảm bảo nhà sấy không thoát nhiệt. Ông cho biết: “Nếu trời nóng chừng trên 300C, thì nhiệt độ của tấm đen có thể đến gần 1200C. Với những cấu kiện giữ nhiệt thì ban đêm nhiệt độ này được duy trì ổn định. Bên trong có hệ thống điều chỉnh nhiệt độ để đảm bảo nhiệt độ sấy cần thiết”.

Bên trong nhà sấy gỗ bằng NLMT.

Khi được hỏi, nếu trong những ngày mưa gió, hàm lượng ánh sáng mặt trời rất ít, nhà sấy có hoạt động được không, ông cho biết: “Vấn đề này đã được giải quyết bằng nguyên lý sấy tụ ẩm”. Cụ thể, nhà sấy có bộ phận gia nhiệt bằng điện trở để nâng nhiệt độ ban đầu lên tương thích với nhiệt độ để sấy, rồi chạy máy hút ẩm, từ đó nhà sấy giữ nguyên nhiệt độ ban đầu cho đến một tuần. Bởi vậy, vào mùa đông, nhà máy vẫn hoạt động bình thường dù không có NLMT. Hiện nay, nhiều nơi đã triển khai dự án NLMT. Và mỗi nơi mỗi kiểu và sự khác nhau giữa các mô hình ở chỗ là sự kết hợp giữa 2 nguyên lý sấy bằng NLMT và sấy ngưng tụ ẩm. Sau 1 năm hoạt động, sự kết hợp của tôi đã mang lại hiệu quả” - ông nói.

Rõ ràng, sử dụng NLMT, mô hình sấy gỗ của PGS.TS Hồ Xuân Cát đã không làm tổn hại đến môi trường. Nếu sấy hơi nước phải cần củi đun hay than đá, thì sấy bằng NLMT sử dụng nguồn năng lượng sạch và vô tận. PGS.TS Hồ Xuân Cát còn cho biết, chỉ cần 1 nhân viên có thể vận hành 3 lò sấy, đó là một ưu điểm lớn. Đồng thời, sấy hơi phải đưa đủ số nguyên liệu cho một lò sấy mới vận hành thì sấy bằng NLMT, dù một cây gỗ thì cũng chạy bình thường. Tất nhiên, lò sấy NLMT cũng có nhược điểm là thời gian sấy lâu hơn sấy hơi. Nếu 1m3 gỗ mỏng khi sấy hơi cần 2 tuần thì sấy bằng NLMT cần đến 3 tuần. Nhưng theo PGS.TS Hồ Xuân Cát, thời gian sấy như vậy cũng không lâu lắm, vả lại giá thành rẻ hơn nhiều: Sấy hơi cần 700 nghìn đồng/m3 thì sấy NLMT chỉ tốn 250 ngàn đồng. Nếu gỗ dày (hơn 5 phân) thì chênh lệch là 1 triệu và 500 nghìn đồng.

“Với nhiều năm nghiên cứu bên lĩnh vực sấy, tôi cho rằng trong tương lai, việc sấy gỗ bằng NLMT là hướng đi bền vững cho nghành công nghiệp sấy, giảm chi phí đầu vào, hạ giá thành sản xuất và giảm thiểu ô nhiễm môi trường. Bởi vậy, tôi sẽ từng bước mở rộng mô hình của mình ra nhiều nơi” - PGS.TS Hồ Xuân Cát cho biết.

Mai Thành Dũng