Từ khi mỏ đá Thượng Long đi vào hoạt động nhằm phục vụ thi công tuyến cao tốc La Sơn- Túy Loan ở xã Thượng Long (H.Nam Đông, TT-Huế), hàng chục hộ dân bức xúc vì ruộng vườn bị lấp, nhà cửa bị nứt nẻ, đường sá hư hỏng. Trong khi đó, doanh nghiệp thì cố tình chậm trễ trong việc đền bù và giải quyết các tồn tại.

Công trình khai thác mỏ đá Thượng Long (ảnh trên) khiến ruộng vườn của dân bị lấp.

Dân bức xúc

Năm 2015, mỏ đá Thượng Long được cấp cho Cty Cổ phần Tập đoàn Trường Thịnh (Cty) với diện tích hơn 2 ha ở thôn 5, xã Thượng Long nhằm phục vụ thi công tuyến cao tốc La Sơn-Túy Loan. Khi mỏ đá đi vào hoạt động, cuộc sống của hàng chục hộ dân đảo lộn. Cụ thể, gần 2ha đất trồng lúa và hoa màu của hàng chục hộ dân các thôn 5, 6 và 7 tại đồng khe Hiêng cạnh mỏ bị đất đá trong quá trình khai thác bồi lấp, làm toàn bộ diện tích trồng lúa, hoa màu của dân phải bỏ hoang hơn 2 năm nay.

Chị Trần Thị Pái (trú thôn 7, xã Thượng Long) cho hay, nhà chị có hơn 2 sào ruộng ở gần mỏ đá, đã 2 vụ lúa không sản xuất được vì bị đất đá vùi lấp. Hơn 1 năm nay chị phải đi làm thuê, kiếm tiền đong gạo qua ngày. Sau 3 năm, phía Cty chỉ mới hỗ trợ 10 triệu đồng gọi là chi phí lúa giống cho gia đình, trong khi với diện tích trên, mỗi năm gia đình chị canh tác 2 vụ, thu nhập gấp nhiều lần. Tương tự, ông Phạm Văn Mãi bị bồi lấp 800m2 ruộng gần đồng khe Hiêng, cho biết: “Đối với đồng bào miền núi, diện tích trồng các loại cây lương thực rất quan trọng nhưng quá trình nổ mìn lấy đá của Cty đã khiến một lượng lớn đá nhỏ rơi xuống ruộng nương, làm cho người dân không canh tác được, đời sống gặp khó khăn. Đã qua mấy vụ lúa rồi mà việc đền bù cho người dân vẫn chưa xong”.

Theo nhiều người dân sống gần mỏ đá cho biết, hàng ngày, hoạt động nổ mìn ở mỏ đá khiến các hộ dân sống xung quanh lo sợ, nhà cửa thì nứt nẻ. Không chỉ ô nhiễm khói, bụi, nguồn nước sinh hoạt của dân cũng bị ảnh hưởng. Nước thải theo mưa tràn ra xung quanh khiến việc nuôi cá của các hộ dân gần đó cũng sống dở chết dở. “Cty có thông báo thời gian nổ mìn phá đá vào buổi trưa và buổi chiều, nhưng cứ mỗi lần mìn nổ là mặt đất chấn động như có động đất, nhà cửa chao đảo. Tôi sợ quá nên cứ đến buổi trưa là phải bảo con cái chạy ra khỏi nhà đề phòng nhà sập”, ông Hồ Văn Ngừa, người dân sống gần mỏ khai thác đá bức xúc. Ngoài ra, tuyến đường dân sinh cũng bị hư hỏng nặng do xe vận chuyển ra vào mỏ đá liên tục.

Doanh nghiệp “chây ì”

Ông Trần Văn Trĩ- Chủ tịch UBND xã Thượng Long thừa nhận, chính quyền đã nhiều lần làm việc với đại diện Cty Trường Thịnh. Tuy nhiên, mỗi lần làm việc, Cty lại cử 1 đại diện khác nhau nên khó khăn trong việc thống nhất mức giá đền bù. Mới đây, xã gửi tờ trình phản ánh sự việc đến UBND huyện và UBND tỉnh. “Chúng tôi muốn Cty sớm đền bù và khắc phục các hậu quả đã xảy ra để người dân ổn định cuộc sống như trước”, ông Trĩ nói.   

Sau một thời gian dài chờ đợi vẫn không có kết quả nên đầu năm 2019 đã làm đơn “kêu cứu” gửi đến Đoàn ĐBQH tỉnh TT-Huế. Sau khi tiếp nhận đơn, Đoàn ĐBQH tỉnh do Phó trưởng đoàn là ông Nguyễn Chí Tài đã làm việc với các bên liên quan, trong đó có đại diện Cty và đã thống nhất một số nội dung. Trước hết, Cty khẩn trương hoàn trả mặt bằng sản xuất cho người dân và tiến hành khơi thông khe dẫn nước do đất đá vùi lấp trong quá trình khai thác mỏ đá Thượng Long nhằm đảm bảo cung cấp nước cho người dân sản xuất. Đoàn ĐBQH tỉnh cũng yêu cầu Cty thi công hoàn trả mặt bằng tuyến đường bê-tông dẫn vào mỏ khai thác đá trước ngày 30-5-2019 đồng thời tăng cường công tác phối hợp với chính quyền địa phương để giải quyết các kiến nghị của người dân về các vấn đề liên quan đến quá trình khai thác, vận chuyển đá. Thế nhưng đã hơn 2 tháng trôi qua, cả người dân lẫn chính quyền xã cho biết, đến giữa tháng 5 vẫn chưa có động thái nào từ Cty về việc hoàn trả mặt bằng đất sản xuất, làm lại đường dân sinh ngoài những khoản hỗ trợ rất nhỏ về việc hỗ trợ gần 2 ha ngưng sản xuất cạnh mỏ đá. Ông Trần Văn Trĩ cho biết, lãnh đạo Cty từ trước đến nay không hợp tác với chính quyền địa phương và tỏ ra thiếu thiện chí trong những lần làm việc với địa phương để phối hợp giải quyết. “Đề nghị cấp có thẩm quyền kiên quyết, có giải pháp mạnh để Cty có trách nhiệm với người dân, ông Trĩ bức xúc.

Ông Trần Quốc Phụng- Chủ tịch UBND H. Nam Đông thông tin, huyện đã 2 lần nhận được tờ trình của chính quyền xã Thượng Long và 3 lần gửi văn bản lên Bộ Giao thông- Vận tải, CTCP Tập đoàn Trường Thịnh, UBND tỉnh yêu cầu chỉ đạo Cty này khẩn trương triển khai đền bù thiệt hại cho người dân nhưng đến nay vẫn chưa có phương án đền bù triệt để. Theo ông Phụng, phía Cty cố tình chây ì và kéo dài thời gian hỗ trợ tiền và san lấp mặt bằng hoàn thổ, làm đường cho dân. Huyện sẽ tiếp tục làm việc lại với đại diện Cty để có phương án đền bù, hỗ trợ cụ thể cho người dân theo hướng tính dự toán chi phí sản xuất từng mùa vụ để có con số đền bù thỏa đáng. Về lâu dài, buộc Cty hoàn thổ, cải tạo mặt bằng để người dân ổn định sản xuất và làm lại con đường hơn 1km nói trên. Cũng theo ông Phụng, sau khi đã hết thời hiệu khai thác mỏ (cuối năm 2018), Cty trên cho biết đã xin UBND tỉnh gia hạn đến tháng 6-2019. Tuy nhiên, ông Phụng cho rằng không biết đã được gia hạn hay chưa!?

H.LAN