Chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đã “lùi một bước” ra khỏi chiến dịch cam kết sẽ bỏ thỏa thuận hạt nhân năm 2015 giữa nhóm P5+1 (gồm Anh, Pháp, Mỹ, Nga, Trung Quốc, Đức) với Iran, hay còn được gọi là Kế hoạch Hành động Chung Toàn diện (JCPOA).

Người dân Mỹ xuống đường phía trước Nhà Trắng ủng hộ thỏa thuận hạt nhân với Iran.     Ảnh: AFP

Trong tuyên bố đưa ra hôm 18-7, chính quyền Tổng thống Donald Trump nhấn mạnh, Iran đang tuân thủ thỏa thuận hạt nhân năm 2015.

Iran tuân thủ thỏa thuận hạt nhân năm 2015

Theo AFP, đây là lần thứ 2 Tổng thống Trump xác nhận Iran tuân thủ thỏa thuận này kể từ khi ông lên nắm quyền hồi tháng 1, bất chấp việc ông từng chỉ trích đây là “thỏa thuận tồi tệ nhất” trong thời gian diễn ra tranh cử tổng thống Mỹ năm 2016. Một quan chức cấp cao trong chính quyền Washington cho biết, Iran được đánh giá là tuân thủ thỏa thuận hạt nhân năm 2015.

Theo các điều khoản của thỏa thuận 2 năm, Tehran thu hẹp quy mô sản xuất nguyên liệu vũ khí hạt nhân để đổi lấy việc dỡ bỏ dần dần những biện pháp trừng phạt khổng lồ đã khiến nền kinh tế nước này điêu đứng trong nhiều năm qua. “Các điều kiện”, theo một nhân viên của Nhà Trắng, sẽ không được công bố công khai. Thỏa thuận năm 2015 dựa trên một loạt các tiêu chuẩn kỹ thuật, và được Washington xem như là một cách để tránh hành động quân sự trên con đường ngăn chặn Iran làm giàu chương trình hạt nhân.

Giới quan sát nhận định, tuyên bố thừa nhận của chính quyền ông Trump lần này cho thấy ông chủ Nhà Trắng đã “lùi một bước” ra khỏi chiến dịch cam kết sẽ bỏ thỏa thuận này ngay khi lên nắm quyền. Tuy nhiên, điều này không giúp làm dịu căng thẳng giữa Mỹ và Iran, hai quốc gia vốn vẫn đang xung đột chặt chẽ về nhiều vấn đề ở Trung Đông như Syria và Yemen.  Trong chuyến đi đến Saudi Arabia vào tháng 5, ông Trump kêu gọi tất cả các quốc gia “cô lập” người Shiite Iran. Trong chiến dịch tranh cử, ông Trump đã tố cáo cựu Tổng thống Barack Obama đã “làm hư” thỏa thuận này – và cam kết sẽ đàm phán lại với Iran.

Nhưng Mỹ vẫn cảnh báo sẽ trừng phạt thêm

Ngoài ra, Tổng thống Trump và Ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson vẫn cho rằng, Iran vẫn là “một trong những mối đe dọa nguy hiểm nhất đối với các lợi ích của Mỹ cũng như sự ổn định của khu vực”.

Washington nêu một loạt cáo buộc liên quan đến cách hành xử của Tehran trong khu vực, trong đó có việc phát triển và phổ biến tên lửa đạn đạo, hỗ trợ khủng bố và phiến quân, liên quan đến các hành động tàn bạo ở Syria và các mối đe dọa đối với các tuyến hàng hải ở Vùng Vịnh. Quan chức này nêu rõ: “Tổng thống và Ngoại trưởng Mỹ đánh giá, những hành động này của Iran làm xói mòn nghiêm trọng nội dung của JCPOA, do đó, rõ ràng Iran không có tinh thần JCPOA”. Các quan chức trong chính quyền Trump cho biết, các biện pháp kinh tế nhằm vào Iran đang được chuẩn bị do chương trình tên lửa đạn đạo của Tehran và hành động liên quan của Iran với những căng thẳng khu vực. “Chúng tôi hy vọng sẽ thực hiện những biện pháp trừng phạt mới liên quan đến chương trình tên lửa đạn đạo của Iran”, quan chức này nhấn mạnh.

Trong khi đó, phía Iran cho rằng, tất cả các nước trên thế giới cần đưa ra một nghị quyết về việc cấm và loại bỏ vũ khí hạt nhân như một biện pháp đảm bảo an toàn cho toàn thế giới. Ngoại trưởng Iran Mohammad Javad Zarif hiện đang ở New York để tham dự diễn đàn của LHQ về vấn đề này. Ông cho biết vẫn chưa hề liên lạc với người đồng cấp Mỹ Rex Tillerson về vấn đề thỏa thuận hạt nhân với nhóm P5+1. Tuy nhiên, theo vị thủ lĩnh ngoại giao của Iran, nhiều khả năng Washington và Tehran sẽ có những sự tiếp xúc về vấn đề này trong tương lai.

KHẢ ANH