(Cadn.com.vn) - Nhà Trắng cho rằng, cả Nga và Thổ Nhĩ Kỳ tốt nhất nên tập trung vào cuộc chiến chống kẻ thù chung là nhóm khủng bố IS.

Trong cuộc gặp người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ Recep Erdogan bên lề Hội nghị COP21 ở Paris hôm 1-12, Tổng thống Mỹ Barack Obama kêu gọi Ankara giảm căng thẳng với Moscow trong khi nhấn mạnh sự ủng hộ của Washington đối với đồng minh trong khối NATO.

“Mỹ ủng hộ việc Thổ Nhĩ Kỳ bảo vệ an ninh quốc gia và bầu trời... Chúng tôi đã thảo luận cách Ankara và Moscow có thể bắt tay để giảm căng thẳng đang leo thang và tìm con đường ngoại giao để giải quyết vấn đề này”, ông Obama nói trước báo giới sau cuộc gặp.

Tổng thống Mỹ Barack Obama (phải) gặp người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ (trái) tại cuộc họp bên lề Hội nghị COP21 hôm 1-12. Ảnh: Reuters

NÊN TẬP TRUNG CHỐNG IS

Theo ông chủ Nhà Trắng, Nga-Thổ nên bỏ lại phía sau những tranh cãi ngoại giao và tập trung vào cuộc chiến chống kẻ thù chung là nhóm Hồi giáo cực đoan IS. “Tôi muốn chắc chắn rằng, chúng ta sẽ tập trung vào mối đe dọa đó”, nhà lãnh đạo Mỹ nhấn mạnh.

Tuyên bố của Tổng thống Obama được đưa ra trong bối cảnh Nga và Thổ Nhĩ Kỳ vẫn khẩu chiến gay gắt quanh vụ việc Ankara bắn hạ chiến đấu cơ Su-24 hôm 24-11. Moscow vẫn luôn khẳng định, chiến đấu cơ Su-24 của họ không vượt không phận Syria qua Thổ Nhĩ Kỳ và rằng, Nga đã thông báo trước về đường bay của chiến đấu cơ này với Washington, đồng minh trong khối NATO của Ankara.

Tuy nhiên, Mỹ cho đến nay vẫn tuyên bố ủng hộ quyết định của Thổ Nhĩ Kỳ. Hôm 1-12, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Elizabeth Trudeau cho biết, “các bằng chứng của Washington và Ankara cho thấy, máy bay Nga xâm phạm không phận Thổ Nhĩ Kỳ”. Đại sứ Mỹ tại NATO Douglas Lute cũng cho biết, thông tin tình báo của Mỹ về sự di chuyển của chiến đấu cơ Nga phù hợp với lời giải thích của Thổ Nhĩ Kỳ về việc bắn rơi máy bay này.

Tại Ankara, Thủ tướng Thổ Nhĩ Kỳ Ahmet Davutoglu tái khẳng định chiến đấu cơ của Nga đã vi phạm không phận nước này đồng thời kêu gọi Moscow tái lập các kênh thông tin liên lạc giữa hai bên để ngăn chặn sự cố tương tự.

THỔ NHĨ KỲ “ĐI ĐÊM” VỚI IS?

Tổng thống Vladimir Putin - người ký sắc lệnh áp đặt lệnh trừng phạt kinh tế để trả đũa Thổ Nhĩ Kỳ - cáo buộc, Ankara đã bắn hạ chiếc Su-24 nhằm bảo vệ nguồn cung dầu mỏ của nhóm IS cho nước này. “Chúng tôi tin rằng, quyết định bắn chiếc Su-24 xuất phát từ ý định bảo vệ các nguồn cung dầu mỏ đến lãnh thổ Thổ Nhĩ Kỳ”, ông Putin nói tại cuộc họp bên lề Hội nghị COP21.

Đáp trả, Thổ Nhĩ Kỳ thách thức Moscow đưa ra bằng chứng rõ ràng chứng minh cáo buộc này. “Khi đưa ra cáo buộc như vậy, các bạn phải chứng minh điều đó”, Tổng thống Erdogan tuyên bố đồng thời khẳng định, Ankara nhập khẩu dầu mỏ hợp pháp. Tổng thống Erdogan cũng tuyên bố sẽ từ chức nếu cáo buộc này được chứng minh là sự thật đồng thời cho rằng, người đồng cấp Putin cũng nên làm vậy nếu cáo buộc sai.

Trong bối cảnh thật sự chưa có bất kỳ chứng cứ nào cho những cáo buộc này, hãng Interfax dẫn nguồn tin từ trang mạng Globes của Israel hôm 1-12 cho biết, những đối tượng buôn lậu người Kurd và Thổ Nhĩ Kỳ đang mua dầu từ IS. Theo đó, dầu được IS vận chuyển từ Syria và Iraq đến bán cho Thổ Nhĩ Kỳ và Israel với 20.000-40.000 thùng dầu mỗi ngày và thu về 1-1,5 triệu USD. Theo các nguồn tin, dầu được bán với giá rẻ mạt chỉ 15-18 USD/thùng, trong khi giá tại các sàn giao dịch trên thế giới ở mức 41-45 USD/thùng.

Dưới áp lực của Mỹ, Ankara miễn cưỡng đóng vai trò tích cực trong liên quân chống IS do Washington dẫn đầu. Tuy nhiên, bắt đầu từ tháng 8, Thổ Nhĩ Kỳ bắt đầu cho phép liên quân sử dụng căn cứ không quân tại Incirlik để thực hiện những cuộc không kích chống nhóm cực đoan này. Mặc dù vậy, Thổ Nhĩ Kỳ vẫn bị cáo buộc làm ngơ để các chiến binh IS đi qua lãnh thổ vào Syria và mua dầu giá rẻ từ tổ chức cực đoan này.

Khả Anh