Kiểm soát bạo lực súng đạn – một vấn đề “xưa như trái đất” ở Mỹ nhưng cho đến nay vẫn là một bài toán khó lời giải – đối với chính quyền ông Joe Biden.

Mới đây, tân Tổng thống Biden đã kêu gọi cấm các loại vũ khí tấn công ở Mỹ, đồng thời hối thúc Quốc hội thông qua các dự luật siết chặt kiểm soát súng đạn, sau khi tại nước này liên tiếp xảy ra các vụ xả súng kinh hoàng. Một số thành viên khác của đảng Dân chủ cũng kêu gọi hành động để giải quyết tình trạng bạo lực súng đạn.

Cảnh sát phong tỏa tại hiện trường một vụ xả súng ở Mỹ. Ảnh: AP

Đâu là nguyên nhân?

Theo cuộc thăm dò dư luận do Harvard CAPS-Harris công bố ngày 29-3 (giờ địa phương), gần một nửa số người dân Mỹ được hỏi cho rằng hầu hết các vụ bạo lực súng đạn đều xuất phát từ việc người dân dễ dàng tiếp cận các loại súng do các quy định sở hữu súng đạn ở Mỹ khá lỏng lẻo.

Cụ thể, 44% số người tham gia khảo sát cho rằng, nguyên nhân của bạo lực súng là do các quy định sở hữu súng đạn lỏng lẻo ở Mỹ. Trong khi đó, 29% số ý kiến đề cập đến các băng nhóm tội phạm ở thành thị và 27% số người được hỏi cho rằng nguyên nhân xuất phát từ các vấn đề về sức khỏe tâm thần. Kết quả một cuộc thăm dò khác của Harvard CAPS-Harris đã cho thấy quan điểm khác nhau của người dân Mỹ về việc cần ưu tiên chăm sóc sức khỏe tâm thần hay hạn chế quyền sở hữu súng cá nhân. 52% số người được hỏi cho rằng, nên tăng ngân sách y tế quốc gia cho chăm sóc sức khỏe tâm thần, trong khi số còn lại cho rằng việc hạn chế súng trường nên là ưu tiên cao hơn. Tuy nhiên, 61% số ý kiến bày tỏ ủng hộ việc tái áp đặt lệnh cấm súng trường tấn công, trong khi 39% phản đối. Cũng theo khảo sát, 77% số người tham gia khảo sát cho rằng Nhà Trắng nên yêu cầu quốc hội thông qua luật nâng độ tuổi tối thiểu được mua súng từ 18 lên 21 tuổi, so với 23% số ý kiến phản đối.

Theo ông Mark Penn thuộc Harvard CAPS-Harris Poll, nhiều người Mỹ vẫn ủng hộ việc siết chặt kiểm tra lý lịch người mua súng, không cho phép người dưới 21 tuổi sử dụng súng và cấm súng trường tấn công. Tuy nhiên, ông cũng cho rằng các băng nhóm tội phạm và các vấn đề sức khỏe tâm thần là nguyên nhân lớn hơn so với việc thiếu các đạo luật kiểm soát súng chặt chẽ. Trong khi đó, nhiều thành viên của đảng Cộng hòa đã bác quan điểm cho rằng bạo lực súng có thể được giải quyết bằng cách thắt chặt quy định kiểm soát súng.

Xả súng liên tiếp

Cuộc thăm dò trên được thực hiện trong bối cảnh vấn đề kiểm soát súng đạn đang nóng lên ở Mỹ sau hàng loạt vụ xả súng ở các bang làm hàng chục người thiệt mạng.

Trong vụ việc mới nhất, sáng 27-3, cảnh sát bang Virginia, miền Đông nước Mỹ, cho biết các vụ xả súng đã xảy ra tại vùng duyên hải Virginia Beach của bang này khiến 2 người thiệt mạng và ít nhất 8 người bị thương. Phát biểu với các phóng viên, cảnh sát trưởng vùng Virginia Beach, Paul Neudigate, cho biết lúc đầu có 8 người bị bắn vào lúc 23 giờ (giờ địa phương).  Trong lúc cảnh sát đang tiến hành điều tra vụ việc này, một người khác đã bị cảnh sát bắn chết trong cuộc đọ súng ở gần đó. Một người nữa cũng được phát hiện tử vong gần hiện trường trong một vụ "nổ súng riêng rẽ" và đang được cảnh sát điều tra. Trước đó, ngày 23-3, tại bang Colorado của Mỹ cũng đã xảy ra một vụ xả súng kinh hoàng tại một siêu thị ở thành phố Boulder của bang này, làm 10 người thiệt mạng, trong đó có một cảnh sát. Đối tượng tình nghi là Ahmad Alissa, 21 tuổi, bị cáo buộc 10 tội danh giết người cấp độ một và sẽ được giam giữ tại nhà tù hạt Boulder.

Một vụ nổ súng đã xảy ra tại một siêu thị tại thành phố Boulder ở bang Colorado trước đó cũng khiến ít nhất 6 người thiệt mạng. Nguồn tin từ lực lượng an ninh cho biết, trong số người thiệt mạng có một cảnh sát. Theo lời một nhân chứng, một tay súng đã bước vào siêu thị King Soopers, sau đó nổ súng khiến người dân xung quanh hoảng loạn và phải chạy trốn để tìm lối thoát. Cảnh sát sau đó đã bắt giữ một người đàn ông không mặc áo và tay chân dính máu. Một nguồn tin từ cơ quan điều tra cho biết kẻ tấn công đã sử dụng súng trường kiểu AR-15 khi xả súng.

Hôm 16-3, ít nhất 3 người thiệt mạng và 2 người khác bị thương sau vụ xả súng tại một cửa hiệu massage ở ngoại ô thành phố Atlanta, bang Georgia. Khi tới hiện trường, cảnh sát tìm thấy 5 người bị thương do đạn bắn. 2 nạn nhân thiệt mạng tại chỗ, còn 3 người còn lại được đưa tới bệnh viện nhưng 1 người không qua khỏi. Chỉ trước đó 2 ngày, cảnh sát thành phố Chicago (Mỹ) thông báo 2 người đã thiệt mạng và 13 người khác bị thương trong một vụ xả súng diễn ra vào rạng sáng ở khu vực phía Nam thành phố. Vụ nổ súng xảy ra tại một bữa tiệc ở khu dân cư Park Manor. Các nạn nhân bị bắn trong độ tuổi từ 20 đến 44. Tại hiện trường, cảnh sát đã thu giữ 4 khẩu súng. Đến nay vẫn chưa có nghi can nào bị bắt.

KHẢ ANH