Văn phòng nhân quyền LHQ ngày 1-3 công bố thống kê cho biết, ít nhất 18 người được cho là đã thiệt mạng và 30 người khác bị thương trong ngày đàn áp đẫm máu nhất kể từ sau khi quân đội Myanmar bắt giữ các nhà lãnh đạo dân cử và lên nắm quyền vào ngày 1-2.

Những người biểu tình chống chính quyền quân sự bỏ chạy khi bị bắn hơi cay ở Yangon, Myanmar hôm 1-3. Ảnh: AP

Đạn và hơi cay

Người biểu tình lại xuống đường hôm 1-3. Theo AP, cảnh sát ở Yangon - thành phố lớn nhất của Myanmar hôm 1-3 bắn hơi cay vào đám đông khi họ tiếp tục trở lại đường phố để phản đối việc quân đội lên nắm chính quyền một tháng trước, bất chấp thông tin từ Văn phòng nhân quyền LHQ cho biết, ít nhất 18 người được cho là đã thiệt mạng và 30 người khác bị thương trong ngày đàn áp đẫm máu nhất (hôm 28-2) kể từ sau khi quân đội Myanmar nắm quyền.

Họ tiếp tục yêu cầu chính phủ dân cử được khôi phục và bà Aung San Suu Kyi cùng các lãnh đạo khác trong đảng của bà, Liên đoàn Quốc gia vì Dân chủ (NLD), được trả tự do. Những người biểu tình ở Yangon bị đẩy đuổi khi họ cố gắng tập trung tại điểm hẹn quen thuộc ở ngã tư Trung tâm Hledan. Họ sau đó chạy tán loạn và tìm cách rửa mặt bằng nước trong nỗ lực vô ích để giảm bớt tác động khó chịu của khí hơi cay. Tờ Guardian cũng cho biết, đạn thật, lựu đạn gây choáng và hơi cay đã được dùng để bắn vào những người biểu tình ở một số thị trấn và thành phố khi cảnh sát cố gắng trấn áp các cuộc biểu tình đang ngày càng lan rộng trên toàn Myanmar. “Cảnh sát đã tiếp cận và chuẩn bị sẵn súng. Chúng tôi không nghĩ rằng họ thực sự sẽ bắn”, Ye Swan Htet, anh của một nạn nhân 23 tuổi, nói với Guardian. Đoạn băng trên mạng xã hội cho thấy những người biểu tình nỗ lực dùng cáng đưa người bị thương đến nơi an toàn. Trong hình ảnh được Mizzima News đăng tải, một người biểu tình giơ 3 ngón tay khi anh ta được đưa đi trên cáng, một cử chỉ thể hiện sự phản đối quân đội.

Trong khi đó, theo AFP, một cuộc đụng độ khiến những người biểu tình bỏ chạy sau khi một loạt phát súng được bắn ra. Không rõ đây là đạn thật hay đạn cao su. Hãng tin này cho biết thêm, tại Yangon, người biểu tình sử dụng các vật dụng tạm thời như cọc tre, ghế sofa và thậm chí cả cành cây để dựng rào chắn trên khắp các đường phố. Hình ảnh cũng cho thấy hơi cay được sử dụng để nhắm vào người biểu tình.

Bà Suu Kyi hầu tòa với cáo buộc mới

Quân đội Myanmar lên nắm quyền vào ngày 1-2, ban bố tình trạng khẩn cấp và chuyển giao toàn bộ quyền lực cho tướng Min Aung Hlaing. Quân đội cho biết họ nắm quyền vì những cáo buộc gian lận trong cuộc bầu cử trước đó, với kết quả đảng NLD giành chiến thắng vang dội. Quân đội không đưa ra bằng chứng về những cáo buộc này mặc dù họ đã thay thế Ủy ban Bầu cử và hứa hẹn các cuộc bỏ phiếu mới trong 1 năm.

Chỉ vài ngày sau, phong trào biểu tình bắt đầu nổi lên đòi thả bà Suu Kyi và các lãnh đạo chính phủ bị bắt giữ. Trong ngày 1-3, theo hãng thông tấn độc lập Myanmar Now, tại thủ đô Naypyitaw, nhà lãnh đạo bị lật đổ Suu Kyi đã ra hầu tòa qua video. Theo nguồn tin, bà Suu Kyi, có vẻ trong tình trạng “sức khỏe tốt” và đã yêu cầu gặp nhóm đại diện pháp lý cho mình, các luật sư của bà nói.

Bà Suu Kyi bị quản thúc tại gia từ ngày 1-2 và không được xuất hiện cho đến phiên điều trần lần này. Bà ban đầu phải đối mặt với hai cáo buộc nhập khẩu trái phép bộ đàm và vi phạm luật thiên tai của Myanmar, nhưng các tội danh khác đã được bổ sung trong phiên tòa hôm 1-3, gồm vi phạm các hạn chế của Covid-19 trong chiến dịch bầu cử và gây ra “nỗi sợ và kinh hãi”. Các cáo buộc đầu có thể dẫn đến bản án 3 năm tù. Không rõ những cáo buộc mới đưa thêm những hình phạt nào. Vụ án sẽ được tiếp tục xử ngày 15-3.  Trong khi đó, Tổng thống bị lật đổ Win Myint - đồng minh chủ chốt của bà Suu Kyi - cũng đã bị buộc tội kích động theo bộ luật hình sự.

KHẢ ANH