Mối quan hệ giữa Moscow và Washington giảm xuống mức đáy mới từ thời chiến tranh lạnh sau các bình luận của Tổng thống Mỹ Joe Biden gọi người đồng cấp Nga Vladimir Putin là “kẻ sát nhân” và đe dọa Moscow sẽ “phải trả giá” do đã can thiệp vào chính trường Mỹ.

Ông Joe Biden (lúc còn là Phó Tổng thống Mỹ) gặp ông Vladimir Putin tại Moscow hồi năm 2011. Ảnh: AP

Trong cuộc trả lời phỏng vấn kênh ABC News hôm 17-3, khi được hỏi liệu ông có tin rằng ông Putin là một "kẻ sát nhân", ông Biden đáp rằng "tôi nghĩ là như vậy". Sau đó, người phát ngôn Nhà Trắng Jen Psaki nói rằng ông Biden không hề hối tiếc về việc gọi ông Putin là "kẻ sát nhân".

Trong cuộc trả lời phỏng vấn, ông Biden cũng cho biết ông Putin sẽ phải trả giá cho việc Nga can thiệp vào bầu cử Tổng thống Mỹ 2020 - một cáo buộc mà điện Kremlin bác bỏ. Theo dự kiến, trong vài ngày tới đây, Mỹ sẽ áp một loạt biện pháp trừng phạt mới lên Nga, vì những cáo buộc của Washington cho rằng Moscow can thiệp vào bầu cử Mỹ và đứng sau những vụ tấn công mạng nhằm vào Mỹ.

Đáp trả của Putin

Phát biểu trên truyền hình, ông Putin mượn lời một bài đồng dao của trẻ em Nga để đáp trả cáo buộc mà ông Biden nhằm vào ông mới đây. Ông Putin nói "người nói điều đó chính là kẻ làm việc đó". Ám chỉ ông Biden "đạo đức giả", ông Putin nói mỗi quốc gia đều phải đối mặt với "những sự kiện đổ máu" trong lịch sử đồng thời cho rằng ông Biden cáo buộc nhà lãnh đạo Nga về một điều mà chính ông Biden đã phạm phải. "Tôi nhớ khi tôi còn nhỏ, khi tranh luận trên sân chơi, tôi và bạn bè thường nói: người nói điều đó chính là kẻ làm việc đó. Đó không chỉ là một sự trùng hợp ngẫu nhiên hay một trò đùa con trẻ. Ý nghĩa tâm lý ở đây là rất lớn", ông chủ điện Kremlin nói. Sau đó, ông nói về lịch sử Mỹ, về điều mà ông gọi là diệt chủng thổ dân, nô lệ hóa, và cách đối xử với người da màu, hay việc Mỹ ném bom hạt nhân xuống Nhật Bản hồi cuối Thế chiến II. "Họ nghĩ rằng chúng tôi giống họ, nhưng thực chất chúng tôi khác họ. Chúng tôi có bộ gen khác và mã văn hóa-đạo đức khác họ", nhà lãnh đạo Nga nói.

Triệu Đại sứ về nước

Những lời bình luận của ông Biden đã làm nổ ra cuộc khủng hoảng lớn nhất giữa Nga và Mỹ trong nhiều năm qua, khiến Moscow lập tức đáp trả với quyết định triệu hồi Nga tại Mỹ Anatoly Antonov về nước. Ngày 20-3, ông Antonov đã rời tòa nhà Đại sứ quán Nga ở Washington lên đường trở về Moscow tham dự các cuộc tham vấn nhằm xác định các bước tiếp theo liên quan tới quan hệ giữa hai nước. Phát biểu với các phóng viên tại sân bay, Đại sứ Antonov cho biết cần phải phân tích tình trạng của mối quan hệ Nga-Mỹ và Nga luôn quan tâm phát triển mối quan hệ song phương với Mỹ. Ông Antonov thông báo sẽ có một số cuộc gặp ở Moscow và hiện “khó nói” trước về thời gian ở lại Moscow. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova cho biết: "Chính quyền mới ở Mỹ đã làm việc trong gần hai tháng qua. Trước cột mốc 100 ngày sắp tới, chúng tôi cần đánh giá những gì mà chính quyền mới tại Mỹ đang làm và sẽ không làm. Đối với Nga, điều quan trọng chính là xác định cách khôi phục quan hệ Nga - Mỹ, vốn đang ở trong tình trạng khó khăn và Washington đã đẩy vào ngõ cụt trong những năm qua".

Nguy cơ quan hệ sụp đổ

Quyết định triệu hồi Đại sứ được Nga đưa ra cùng thời điểm Washington thông báo mở rộng các biện pháp hạn chế đã được áp đặt đối với Nga liên quan cáo buộc đầu độc nhân vật đối lập Alexei Navalny. Bộ Tư pháp và An ninh Nội địa Mỹ cách đây 2 ngày cũng nêu đích danh Nga và Trung Quốc, Iran đe dọa các “mạng lưới của nhiều tổ chức chính trị, của các ứng viên và đảng phái chính trị Mỹ". Cơ quan tình báo Mỹ đang điều tra về một loạt các vụ tấn công nhắm vào quyền lợi của Mỹ được cho là đã có lệnh của Moscow. Trong số này có cả những cáo buộc Nga đã tài trợ cho một số phần tử Taliban để sát hại lính Mỹ tại Afghanistan.

Về phía Moscow, từ nhiều tuần qua, chính quyền Nga liên tục chỉ trích các mạng xã hội Twitter, Facebook hay mạng Youtube của Mỹ đã vô trách nhiệm, để cho những thông tin sai lệch được phổ biến rộng rãi làm phương hại đến “xã hội và đời sống chính trị của nước Nga”. Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitri Peskov cho rằng các nhà cung cấp mạng nước ngoài hoạt động tại Nga cần “tuân thủ luật pháp” của quốc gia sở tại. Ông Peskovcho rằng qua việc ông Biden chụp mũ Tổng thống Putin là “kẻ giết người” là bằng chứng “rõ rệt cho thấy Nhà Trắng không muốn cải thiện quan hệ với Moscow”. Người phát ngôn của Nga cũng quy trách nhiệm cho phía Mỹ về mối bang giao “ngày càng xấu đi” giữa hai nước, đồng thời cảnh báo quan hệ Nga-Mỹ đang bên bờ vực “sụp đổ hoàn toàn”.

AN BÌNH