Chuyến thăm Nga lần này của Ngoại trưởng Mỹ diễn ra sau khi Công tố viên đặc biệt Robert Mueller công bố báo cáo điều tra về cáo buộc Nga can thiệp bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2016, trong đó kết luận, không có sự thông đồng giữa đội ngũ chiến dịch tranh cử của ông Trump với Moscow.

Tổng thống Nga Vladimir Putin hôm 14-5 gặp Ngoại trưởng Mike Pompeo, đánh dấu cuộc hội đàm cấp cao nhất giữa hai cường quốc đối thủ trong gần 1 năm qua, trong bối cảnh vẫn đang bất đồng gay gắt về một loạt vấn đề, từ Venezuela đến Iran.

Ngoại trưởng Nga Serge Lavrov (phải) tiếp đón người đồng cấp Mỹ Mike Pompeo tại thành phố Sochia hôm 14-5. Ảnh: AP

Mỹ quyết tâm cải thiện với Nga

Ông Pompeo có cuộc gặp ông Putin tại khu nghỉ mát Sochi ở bên bờ biển Đen, chưa đầy 2 tuần sau khi Tổng thống Donald Trump bày tỏ những lạc quan về việc cải thiện quan hệ với Moscow trong cuộc điện đàm kéo dài hơn 1 giờ với nhà lãnh đạo Nga.

Theo giới quan sát, lịch trình trọng tâm trong chuyến đi lần này của Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo là tham gia các cuộc thảo luận tập trung vào vấn đề kiểm soát vũ khí và Iran. Và tại cuộc gặp quan trọng với Tổng thống Putin, hai bên thảo luận về tình hình nổi cộm ở Iran, Syria, Venezuela, phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên cũng như việc giải trừ quân bị. Tại cuộc gặp với người đồng cấp Nga Sergei Lavrov trước đó, Ngoại trưởng Pompeo nói rằng, Tổng thống Trump quyết tâm cải thiện quan hệ với Moscow. Ông Pompeo đã nói với ông Lavrov rằng, hai nước có thể không đồng thuận về mọi thứ, nhưng vẫn có chỗ cho sự hợp tác, đặc biệt là trong hoạt động chống khủng bố và không phổ biến hạt nhân.

Chưa rõ kết quả chuyến đi như thế nào nhưng mọi hy vọng cho quan hệ Nga-Mỹ đang được đặt vào chuyến đi lần này của ông Pompeo, quan chức cấp cao nhất của Mỹ gặp Tổng thống Putin kể từ tháng 7-2018 khi ông chủ Nhà Trắng gặp ông chủ Điện Kremlin ở Phần Lan. Chuyến thăm Nga lần này của Ngoại trưởng Mỹ diễn ra sau khi Công tố viên đặc biệt Robert Mueller công bố báo cáo điều tra về cáo buộc Nga can thiệp bầu cử tổng thống Mỹ năm 2016, trong đó kết luận, không có sự thông đồng giữa đội ngũ chiến dịch tranh cử của ông Trump với Moscow.

Còn nhiều khúc mắc

Vẫn còn nhiều khúc mắc giữa hai nước, nhưng trọng tâm hiện nay là bài toán Iran. Ngoại trưởng Pompeo đã hủy điểm dừng chân theo kế hoạch ở Moscow hôm 13-5 để gặp các ngoại trưởng Châu Âu tại Brussels trong bối cảnh những nước này không thoải mái với hướng đi “diều hâu” của Mỹ, đặc biệt là về vấn đề Iran.

Mỹ đã rút khỏi thỏa thuận hạt nhân lịch sử được các nước Châu Âu, Nga và Trung Quốc ủng hộ và thay vào đó đã gia tăng các lệnh trừng phạt càn quét đối với Tehran trong một nỗ lực toàn diện nhằm kiềm chế sự ảnh hưởng của nước này trong khu vực. Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov cho biết đã có một “cuộc trò chuyện thẳng thắn” với ông Pompeo về vấn đề Iran đồng thời hy vọng nhà ngoại giao hàng đầu của Mỹ gây áp lực để các nước Châu Âu bác bỏ việc tăng cường trừng phạt nhằm vào Tehran từ Mỹ. Nga đã không ngừng chỉ trích Mỹ đã gây sức ép đối với Iran, cho rằng điều đó không làm cho Tehran trở nên tha thiết hợp tác hơn. Tổng thống Putin cũng nhiều lần nhấn mạnh, ông không hiểu nổi chính sách gây sức ép tối đa của Mỹ. Ông luôn cho rằng chính sách này khiến nước nào đó thực sự bị dồn vào chân tường và càng khiến tiến trình thương lượng, tiến trình giải quyết đi đến bế tắc và không làm cho bất cứ bên nào trở nên tha thiết hợp tác hơn.

Ngoài vấn đề Iran, Mỹ và Nga đều hy vọng sẽ đạt được một số tiến bộ về kiểm soát vũ khí, với việc Moscow tìm cách gia hạn hiệp ước cắt giảm vũ khí chiến lược START mới (START II) vốn sẽ hết hạn vào năm 2021. Nhưng các cuộc đàm phán có thể khó khăn, với việc ông Trump kêu gọi mở rộng hiệp ước, cần bao gồm cả Trung Quốc. Chính quyền Trump hồi đầu năm nay rút khỏi một thỏa thuận kiểm soát vũ khí quan trọng khác, Hiệp ước Các lực lượng Hạt nhân Tầm trung (INF). Mỹ cáo buộc Nga vi phạm hiệp ước, song Moscow luôn bác bỏ.

KHẢ ANH