Quân đội Ukraine cho biết, các tàu của Nga đã nổ súng và bắt giữ 3 tàu của nước này gần Crimea, làm leo thang trên Eo biển Kerch, một tuyến đường thủy có tầm quan trọng chiến lược cho cả hai nước.

Các tàu bị bắt giữ được đưa đến một cảng ở Kerch.  Ảnh: Reuters

Trong một tuyên bố, Bộ Quốc phòng Ukraine cho biết, 2 tàu nhỏ Berdyansk và Nikopol và tàu kéo Yana Kapu đã bị tấn công. Hải quân Ukraine cho biết thêm, 6 thủy thủ đã bị thương trong vụ việc, trong khi tàu kéo Yana Kapu và tàu nhỏ Berdyansk đã bị hải quân Nga vô hiệu hóa và kéo đi. Tàu Nikopol không bị hư hại nhưng cũng đang nằm dưới sự kiểm soát của Moscow.

Khẩu chiến

Hải quân Ukraine cho biết, các tàu này đang tiến vào Eo biển Kerch đến thành phố Mariupol thì bị lực lượng Nga bắn.

Eo biển Kerch nối biển Azov với biển Đen và chạy giữa bán đảo Crimea và Nga. Đó là một dải nước nông, hẹp rộng 3,2-4,8km. Eo biển Kerch là tuyến đường kinh tế quan trọng đối với Ukraine, vì nó cho phép các tàu rời thành phố cảng Mariupol để tiếp cận biển Đen. Đây cũng là điểm tiếp cận gần nhất của Nga với Crimea, một bán đảo sáp nhập về với Moscow vào năm 2014. Moscow vừa khánh thành một cây cầu trên Eo biển Kerch hồi tháng 5. Ukraine và Nga đều cáo buộc lẫn nhau vi phạm luật biển. Một thỏa thuận năm 2003 xác nhận biển Azov và Eo biển Kerch là vùng nước nội địa chung của Nga và Ukraine.

Cơ quan An ninh Liên bang Nga (FSB) ở Crimea tuyên bố, 3 tàu chiến Ukraine xâm nhập vào lãnh hải của Nga, và có các cuộc diễn tập nguy hiểm. FSB giải thích, những tàu Ukraine này đã đi vào lãnh hải Nga một cách bất hợp pháp, phớt lờ những cảnh báo và có các hoạt động gây nguy hiểm. Tuyên bố của FSB có đoạn: “Các tàu của Hải quân Ukraine gồm tàu Berdyansk, tàu Nikopol và tàu Yany Kapu đã xâm phạm biên giới Nga, tìm cách thực hiện các hành động trái phép khác bên trong vùng biển của Nga vào khoảng 19 giờ ngày 25-11 (giờ địa phương). Nhằm chặn các tàu chiến này, vũ khí đã được sử dụng. Kết quả là toàn bộ 3 tàu của Hải quân Ukraine đã bị bắt giữ trong lãnh hải Nga ở biển Đen”. Ngoài ra, theo FSB, có 3 thủy thủ Ukraine đã bị thương trong vụ việc trên và đã được chăm sóc y tế. Tính mạng của những người này không bị đe dọa.

Trong khi đó, Hải quân Ukraine cho biết, các tàu tuần tra biên giới Nga “thực hiện hành động công khai tích cực” chống lại các tàu Ukraine. Văn phòng Tổng thống Ukraine Petro Poroshenko đã mô tả hành động của Nga là “hành động xâm lược nhằm cố ý leo thang tình hình trong vùng biển Azov và Eo biển Kerch”, đồng thời kêu gọi quốc tế lên án Moscow cũng như áp đặt các biện pháp trừng phạt mới.

Sau vụ việc, Nga tạm thời đóng cửa Eo biển Kerch. Nhưng sáng 26-11, Nga đã mở lại Eo biển Kerch để phục vụ hoạt động hàng hải dân sự.

Leo thang căng thẳng

Sự cố này đánh dấu sự leo thang căng thẳng giữa hai nước thuộc Liên Xô cũ.

Ngay sau vụ việc, Tổng thống Ukraine Petro Poroshenko đã triệu tập một cuộc họp Nội các quân sự về tình trạng khẩn cấp trên Biển Azov. Phát biểu trong cuộc họp của Hội đồng An ninh Quốc phòng Ukraine, Tổng thống Poroshenko cho biết đã đệ trình Quốc hội nước này xem xét việc ban bố tình trạng chiến tranh. Với tư cách là Tổng tư lệnh các lực lượng vũ trang Ukraine, Tổng thống Poroshenko đã kêu gọi các nghị sĩ Quốc hội Ukraine ban bố tình trạng chiến tranh. Ông Poroshenko cam kết, tình trạng chiến tranh không có nghĩa là sẽ ngay lập tức tổng động viên người dân.

Trong khi đó, Chủ tịch Hội đồng An ninh Quốc phòng Ukraine Alexander Turchinov cho biết trong cuộc họp do ông Poroshenko triệu tập giới chức quân sự Ukraine cho rằng, “hành động tấn công của các lực lượng quân sự Nga nhằm vào các tàu chiến của Hải quân Ukraine không khác gì hành động xâm lược bằng quân sự”. Viết trên mạng xã hội Twitter, ông Poroshenko viết: “Không giới hạn đỏ” cho Nga. “Chúng tôi coi những hành động như vậy là không thể chấp nhận được. Và sự xâm lược này đã dẫn đến hậu quả”.

Trong một tuyên bố, phát ngôn viên NATO Oana Lungescu cho biết NATO “hỗ trợ đầy đủ chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine” và đang kêu gọi Nga “đảm bảo việc Ukraine được tiếp cận các cảng trên biển Azov”. “NATO đang theo dõi chặt chẽ sự việc ở biển Azov và Eo biển Kerch, và chúng tôi đang liên lạc với các nhà chức trách Ukraine. Chúng tôi kêu gọi kiềm chế và không leo thang”, tuyên bố cho biết.

Hôm 25-11, Đại sứ Mỹ tại LHQ Nikki Haley cho biết, HĐBA tổ chức một cuộc họp khẩn trong ngày 26-11. Ukraine và Mỹ cáo buộc Nga can thiệp vào các hoạt động vận chuyển quốc tế vào và ra khỏi Eo biển Kerch trong vài tháng nay. Truyền thông nhà nước Nga cáo cuộc đối đầu này là một sự khiêu khích do Ukraine và những người khác ở Mỹ dàn xếp nhằm hủy hoại cuộc họp sắp tới giữa Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Hội nghị thượng đỉnh G20 tại Buenos Aires, Argentina trong tuần này.

Bộ Quốc phòng Nga thậm chí điều các thiết bị không người lái của Hạm đội biển Đen và Lực lượng Không quân-Vũ trụ để ngăn chặn các vụ khiêu khích mới trên vịnh Kerchen, trong bối cảnh căng thẳng mới xảy ra ở khu vực này giữa Nga và Ukraine. Theo đó, bộ trên đã huy động các thiết bị không người lái Orlan-10 và Forpost để hoạt động trên Biển Đen cũng như ở vùng biển Azov.

AN BÌNH