Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam là một trong 6 bảo tàng cấp quốc gia và là bảo tàng đầu hệ của hệ thống bảo tàng quân đội, được thành lập ngày 17-7-1956, địa chỉ tại số 28A đường Điện Biên Phủ, quận Ba Đình, TP Hà Nội. Bảo tàng hiện đang trưng bày và lưu giữ hàng vạn hiện vật, trong đó có 4 bảo vật quốc gia gồm: Máy bay MiG-21 số hiệu 4324, Máy bay MiG-21 số hiệu 5121, Tấm Bản đồ quyết tâm Chiến dịch Hồ Chí Minh, Xe tăng T-54B số hiệu 843.

Năm 2019, Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam được Bộ Quốc phòng đầu tư xây dựng mới trên diện tích 386.600m2 tại 2 phường Tây Mỗ, Đại Mỗ thuộc quận Nam Từ Liêm, Hà Nội. Bảo tàng có thiết kế hiện đại, tạo dòng chảy lịch sử bằng trực giác với màu sắc phù hợp; áp dụng nhiều công nghệ trình chiếu trong công tác trưng bày, mang đến cho người xem trải nghiệm hoàn toàn mới. Đáng chú ý, hệ thống trưng bày tại tầng 1 giới thiệu hàng nghìn hiện vật, được tổ chức hiện đại, khoa học, phong phú, ứng dụng công nghệ tiên tiến của bảo tàng quốc tế như sa bàn 3D mapping, màn hình tra cứu thông tin, media tư liệu ảnh, thuyết minh tự động audioguide và mã QR tra cứu thông tin hiện vật; cùng với hơn 60 video clip, giới thiệu các chiến dịch, trận đánh và nhân vật lịch sử. Qua đó, phản ánh toàn diện lịch sử đấu tranh chống giặc ngoại xâm, giành độc lập của dân tộc Việt Nam; sự hình thành và phát triển của các lực lượng vũ trang nhân dân, nòng cốt là Quân đội nhân dân Việt Nam, trong các thời kỳ cách mạng của đất nước.

Với quy mô 4 tầng nổi và 1 tầng hầm, Bảo tàng có diện tích xây dựng 23.198m2, tổng diện tích sàn tòa nhà chính 64.640m2. Phía trước tòa nhà là Tháp Chiến thắng cao 45m với hình ngôi sao năm cánh được xếp chồng nhiều lớp, tượng trưng cho năm 1945, dân tộc Việt Nam giành được độc lập.

Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam là công trình văn hóa đặc biệt tiêu biểu, với các thành phần trưng bày để khách tham quan tương tác và hiểu hơn về cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc của nhân dân Việt Nam; qua đó góp phần bảo tồn, phát huy tinh hoa di sản văn hóa quân sự của dân tộc, đáp ứng nhu cầu nghiên cứu, học tập, tham quan, hưởng thụ văn hóa của các tầng lớp nhân dân trong nước và quốc tế; phù hợp chủ trương của Quân ủy Trung ương và Bộ Quốc phòng: “Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam là một thiết chế đa năng tổng hợp, đặc biệt quan trọng, tiêu biểu của Thủ đô Hà Nội và quốc gia”.

Trong buổi sáng đầu tiên mở cửa, Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam đã được đón nhiều vị khách tham quan khá “đặc biệt”, đó là những cựu chiến binh (CCB) đã trải qua hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và chống đế quốc Mỹ của dân tộc. Các CCB dù đã cao tuổi song đều đến từ rất sớm để chờ đợi được vào thăm Bảo tàng. “Tham quan Bảo tàng, tôi nhận thấy so với thời kỳ kháng chiến chống Pháp, Quân đội ta đã có nhiều vũ khí, khí tài tối tân hơn rất nhiều. Ở thời kỳ của chúng tôi vũ khí tuy còn nhiều hạn chế, thô sơ nhưng vẫn giành được thắng lợi lớn thì hiện nay với những vũ khí hiện đại như vậy khiến tôi thấy rất tin tưởng vào nền quốc phòng của chúng ta, công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc sẽ ngày càng vững chắc”- CCB Vũ Văn Tiến (82 tuổi, trú Mỹ Đình, Hà Nội, từng tham gia chiến đấu trong Chiến dịch Điện Biên Phủ) phấn khởi chia sẻ.

Không riêng gì các CCB, đông đảo học sinh, sinh viên, du khách trong, ngoài nước cũng có mặt từ sớm để tham quan, trải nghiệm, tìm hiểu lịch sử. Nhiều HS-SV, du khách khi được hỏi đều cho biết, vô cùng ấn tượng bởi độ hoành tráng, tầm cỡ và những khu vực trưng bày đem tới nhiều kiến thức bổ ích, thiết thực. “Bảo tàng có quy mô rất lớn, bước vào nhiều không gian có cảm giác choáng ngợp. Công trình tầm cỡ này sẽ sớm trở thành điểm tham quan thu hút lượng lớn khách du lịch quốc tế mỗi dịp tới thăm Thủ đô Hà Nội”- anh Trương Văn Long (trú Hoàng Mai, Hà Nội) bày tỏ.

Bảo tàng Lịch sử quân sự Việt Nam được đưa vào hoạt động là sự kiện quan trọng hướng tới chào mừng kỷ niệm 80 năm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam, 35 năm Ngày hội Quốc phòng toàn dân, 80 năm Ngày truyền thống Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam. Bảo tàng mở cửa phục vụ khách tham quan miễn phí đến hết năm 2024.

Hiền Hạnh - B.T