(Cadn.com.vn) - Ngày 11-9 (12-9, giờ Việt Nam), thân nhân những nạn nhân khủng bố tập trung tại New York để kỷ niệm 12 năm vụ “ngày đen tối nhất nước Mỹ”. Cách đó gần 2.500 km, Khalid Sheikh Mohammed - chủ mưu của các vụ tấn công đang chờ bị đưa ra xét xử.

Một người đa tính cách

Mohammed, kỹ sư cơ khí 48 tuổi, được cho là một kẻ chủ mưu các vụ bạo lực với chiến thuật đẫm máu của Al-Qaeda. Mohammed lớn lên trong gia đình tôn giáo ở Kuwait nhưng mang quốc tịch Pakistan.

Ở tuổi 11-12, y bắt đầu xem các chương trình của Tổ chức Anh em Hồi giáo trên truyền hình. Sau đó, y sang Mỹ để học tập. Sau khi lấy bằng kỹ sư từ Đại học Kỹ thuật và Nông nghiệp Nhà nước Bắc Carolina, năm 1986, y đến Afghanistan. Vào thời điểm đó, y giúp các phần tử thánh chiến do Mỹ hậu thuẫn. Nhưng sau đó, y tuyên bố mình trở thành “kẻ thù của Mỹ”. Trong thời gian này, Tổ chức Anh em Hồi giáo hoạt động quá hiền lành, trong khi Mohammed muốn bạo lực, vì thế y chọn mục tiêu cho các cuộc tấn công năm 2001 để "thức tỉnh người dân về chính trị".

Ban đầu, y lên kế hoạch cho vụ cướp 10 máy bay thương mại. Y muốn tự mình hạ cánh các máy bay. Theo kế hoạch, sau khi giết chết tất cả các hành khách nam trên máy bay và cảnh báo các phương tiện truyền thông, y muốn đưa ra lời phản đối việc Mỹ ủng hộ Israel và các chính phủ khác trong thế giới Arab. Mohammed nói: “Các cuộc tấn công được lập kế hoạch làm sao gây ra càng nhiều thương vong càng tốt và là một cái tát lớn nhằm vào nước Mỹ".

7 tháng sau, Mohammed bị bắt giữ ở Rawalpindi, Pakistan vào ngày 1-3-2003 và sau đó được đưa đến Ba Lan. Y được đưa đến một căn cứ đen của CIA. Trong quá trình bị thẩm vấn, y không bác bỏ vai trò của mình trong các cuộc tấn công năm 2001, nhưng lại tuyên bố “chịu trách nhiệm về hoạt động 11-9, từ A đến Z”. Y mô tả mình và các thành viên Al-Qaeda khác như “những con chó rừng chiến đấu trong đêm”. Tuy nhiên, y nói rằng mình cảm thấy hối hận. "Tôi không muốn giết người. Tôi cảm thấy tiếc vì có trẻ em thiệt mạng trong vụ 11-9”, y nói.

Hình ảnh của Mohammed cũng trải qua sự biến đổi trong Al-Qaeda. Y “nổi tiếng” trong những năm 1990, là "một người quản lý thông minh, hiệu quả, và thậm chí nóng tính". Danh tiếng của y "tăng vọt" sau vụ 11-9. Khi Mohammed bị bắt, y trở thành anh hùng "tử vì đạo". Giữ vai trò giám đốc PR cho Al-Qaeda, Mohammed cũng luôn chú ý đến hình ảnh của chính mình và của nhóm.

Từ trái sang: Ali Abd al-Aziz Ali, Waleed bin Attash, Mohammed, Mustafa Ahmad al-Hawsawi, Ramzi Binalshibh.   Ảnh: BBC

Chờ xét xử

Mohammed bị bắt chỉ chưa đầy 3 tuần trước khi quân đội Mỹ tiến vào Iraq.

Năm 2009, Tổng chưởng lý Mỹ Eric Holder thông báo, y Mohammed sẽ bị đưa ra xét xử ở New York, gây ra cơn bão chính trị. Những tranh cãi xuất hiện liên quan đến an ninh quốc gia. Tổng thống Barack Obama và các quan chức trong chính quyền đã cố gắng trấn an mọi người. Tuy nhiên, không phải ai cũng tin rằng, mối đe dọa giảm đi. Phe bảo thủ cho rằng, Mohammed là một mối nguy hiểm đối với người Mỹ và nên bị xét xử tại một tòa án quân sự. Ông Holder cuối cùng từ bỏ kế hoạch và các công tố viên ở Guantanamo đệ đơn cáo buộc chống lại Mohammed trong năm 2011.

Y cuối cùng hầu tòa ở Vịnh Guantanamo, Cuba vào một buổi sáng tháng 8 vừa qua. Từ căn phòng bên cạnh, Laura và Caroline Ogonowski đang quan sát y qua 3 tấm kính. Họ là con gái của John Ogonowski, phi công 50 tuổi trên chuyến bay số 11 của hãng American Airlines, chiếc máy bay đầu tiên đâm vào Trung tâm Thương mại Thế giới (WTC) ngày 11-9-2001. Nhiều thân nhân người bị hại đều có mặt.  Mohammed và 4 bị cáo khác bị cáo buộc giúp đỡ tài chính và đào tạo những kẻ đâm máy bay vào WTC, Lầu Năm Góc và cánh đồng Pennsylvania. Họ phải đối mặt với vô số cáo buộc, trong đó có tội khủng bố và 2.976 tội danh giết người, và có thể bị tử hình.

Hiện, các thủ tục pháp lý chống lại y đang diễn ra tại Trại Tư pháp. Các công tố viên muốn các phiên xét xử sẽ bắt đầu trong 1 năm nữa và sẽ mất nhiều thời gian để giải quyết các vấn đề pháp lý xung quanh vụ án. Mohammed chưa chính thức nhận tội, dù y xác nhận, mình là kẻ chủ mưu của Al-Qaeda. Buổi điều trần tiếp theo tại Guantanamo sẽ diễn ra vào ngày 16-9 tới.

An Bình

(Theo BBC)