* Bạn đọc hỏi: Ông Nguyễn Văn Toàn, trú Q.Hải Châu (TP Đà Nẵng), hỏi: Con trai tôi hiện đang làm việc tại một công ty (CT) có vốn nước ngoài trên lĩnh vực sản xuất lắp đặt thiết bị điện dân dụng từ thời điểm năm 2016 theo hợp đồng lao động (HĐLĐ) thời hạn 3 năm. Vào năm 2017, con trai tôi được CT cử đi học tại Nhật. Trong HĐ đào tạo, con tôi có cam kết sẽ tiếp tục làm việc với CT trong thời hạn 3 năm kể từ ngày hoàn thành khóa học và không được nghỉ việc vì lý do cá nhân, nếu nghỉ việc phải hoàn trả toàn bộ chi phí đào tạo. Tuy nhiên, con tôi có ý định sẽ nghỉ việc vào năm 2019, sau khi kết thúc thời hạn 3 năm trong HĐLĐ. Vậy con tôi có quyền nghỉ việc khi hết thời hạn HĐLĐ và có trách nhiệm phải hoàn trả toàn bộ chi phí đào tạo theo HĐ đào tạo đã ký kết không? 

* Ths. LS Lê Ngô Hoài Phong (Trưởng Chi nhánh VP Luật sư Phạm và Liên Danh tại Đà Nẵng) trả lời: Theo quy định tại Khoản 1 Điều 36 và Khoản 3 Điều 43 Bộ luật Lao động 2012 thì HĐLĐ hết thời hạn là một trong các trường hợp được chấm dứt HĐ và trách nhiệm hoàn trả chi phí đào tạo chỉ được đặt ra trong trường hợp đơn phương chấm dứt HĐ trái pháp luật. Hiện nay, vẫn có quan điểm cho rằng hết thời hạn HĐLĐ là trường hợp chấm dứt HĐ đúng pháp luật nên người lao động được quyền nghỉ việc và không phải chịu trách nhiệm hoàn trả chi phí đào tạo trong trường hợp này. Tuy nhiên, theo tôi, HĐ đào tạo là sự tự nguyện giữa các bên, về nguyên tắc các bên phải chịu trách nhiệm về các nội dung đã thỏa thuận. Tại HĐ đào tạo, con ông đã cam kết sẽ tiếp tục làm việc với CT trong thời hạn 3 năm kể từ ngày hoàn thành khóa học và nếu nghỉ việc phải hoàn trả toàn bộ chi phí đào tạo. Do đó, con ông phải chịu trách nhiệm với các nội dung đã cam kết khi đã sử dụng kinh phí của CT để được đào tạo, được nâng cao kỹ năng nghề nghiệp. Tuy nhiên, cam kết thời gian làm việc sau khi đào tạo không được xem là HĐLĐ hết thời hạn sẽ đương nhiên được tiếp tục gia hạn, mà cam kết này chỉ là cam kết con ông sẽ tiếp tục làm việc nếu CT đó có nhu cầu. Như vậy, trong trường hợp khi HĐLĐ hết hạn, nếu CT này không yêu cầu gia hạn HĐLĐ thì con ông có quyền nghỉ việc mà không phải hoàn trả chi phí đào tạo. Trường hợp ngược lại, con ông buộc phải chịu trách nhiệm về việc hoàn trả chi phí đào tạo như nội dung đã cam kết khi CT đó có yêu cầu gia hạn HĐLĐ. Tinh thần này còn được thể hiện tại Luật Giáo dục nghề nghiệp 2014, Khoản 2 Điều 61quy định: "Người tốt nghiệp các khóa đào tạo do người sử dụng lao động cấp học bổng, chi phí đào tạo phải làm việc cho người sử dụng lao động theo thời hạn đã cam kết trong hợp đồng đào tạo; trường hợp không thực hiện đúng cam kết thì phải bồi hoàn học bổng, chi phí đào tạo". Theo đó, người lao động không thực hiện đúng thời hạn đã cam kết trong HĐ đào tạo đều phải chịu trách nhiệm hoàn trả chi phí dạy nghề/chi phí đào tạo cho doanh nghiệp mà không phụ thuộc vào việc HĐLĐ đã hết thời hạn hay chưa.

Chuyên mục này có sự hợp tác về chuyên môn của Chi nhánh VP Luật sư Phạm và Liên Danh tại Đà Nẵng. Đường dây nóng hỗ trợ tư vấn: 0236.3572456; 0905102425