Trở lại ngôi trường tuổi hai mươi- Trường THPT Nam Đông (tỉnh Thừa Thiên- Huế), là tôi được trở về với nghề dạy học một thời, như tự thầm thì nhắc nhớ những "chuyến đò" cùng mình sang sông, cập bến. Những năm học qua đi với nhiều thế hệ học trò, từ trang vở trắng tinh khôi, những ngày nắng mưa đến lớp, những mùa thu trống trường khai giảng, để hạ về trong những chùm hoa phượng chia tay tuổi học trò. Đôi lúc, tôi tự hỏi chính mình: "Làm nghề giáo, có vui buồn nào không khi đã công tác nơi này chỉ vỏn vẹn gần tám năm học?".

Trường THPT Nam Đông (tỉnh Thừa Thiên- Huế).

Như một cơ duyên, tôi đến với nghề giáo. Bởi tôi không học sư phạm, không một ngày thực tập, không biết trang giáo án, bảng đen phấn trắng... và lại trở thành cô giáo dạy văn. Chao ôi, ngẫm lại, nếu ví cuộc đời như một dòng sông cứ chảy đi, thì đời người có quá nhiều chuyến để qua dòng sông ấy. Khởi thủy từ thuở ấu thơ lọt lòng mẹ, là lúc mỗi người đã bắt đầu đi lên chuyến đò cuộc đời của mình. Rồi cứ thế, có những chuyến đò vơi đầy khác nhau, hay êm đềm, thác ghềnh… Riêng đối với những người làm nghề giáo, mỗi năm học lại miệt mài với con đò của riêng mình. Đó là những chuyến đò chở học trò qua một phần thời gian trong mỗi cuộc đời.

Trong ngăn kéo ký ức của tôi, Trường THPT Nam Đông có vô vàn kỷ niệm với trường lớp, đồng nghiệp, phụ huynh và học trò thân yêu. Nhưng, tôi vẫn nhớ nhất về một... vệt than đen, cách đây hơn mười lăm năm. Đó là, nhớ có lần, họp phụ huynh lớp 12, mẹ một em học trò gặp riêng tôi, nói với tôi, nước mắt ngắn dài sau buổi họp: "Cô ơi, ngày tôi sinh nó là con trai, ông chồng đi đốt than trên núi, về ôm hôn hằn vết than đen trên má nó. Thế mà…". Tôi hiểu, câu chuyện của người mẹ muốn tâm sự, giãi bày về "nó"- đứa con đang học lớp 12. Tôi lặng đi hồi lâu, và suy nghĩ tìm cách sẽ tâm sự với riêng em. Khi tôi kể với em về vết than đen hằn trên đôi má bé bỏng hồng hào ngày vừa chào đời của em, em rớm nước mắt, và xin lỗi tôi về những khuyết điểm của em trong thời gian qua ở lớp, ở trường. Tôi khuyên em: Hãy suy nghĩ lại... Từ đó, em thay đổi dần dần và trưởng thành hơn. Đó là kỷ niệm "ngọt ngào" trong nghề giáo của tôi về những tháng năm công tác tại Trường THPT Nam Đông, trong vô số những kỷ niệm vui buồn với nhiều thế hệ học trò đã qua.

Nhớ những đồng nghiệp xưa.

Nghề giáo có quá nhiều niềm vui nỗi buồn. Bởi mỗi chuyến đò mình đã đưa sang sông đều mang lại cho tôi một cảm giác khó tả. Những năm tháng công tác giảng dạy môn văn, làm chủ nhiệm lớp, nhất là với các em lớp 12 cuối cấp, thì càng có nhiều kỷ niệm khó quên hơn. Tự nhìn lại mình những ngày ấy, đôi lúc công việc không phải thênh thang, nhàn hạ mà lắm nỗi ưu tư vất vả. Dù học trò thời ấy còn khó khăn, nhất là vào năm học cuối cấp phổ thông, bên cạnh những ước mơ về hành trang cuộc đời, là những suy tư trăn trở lo toan. Tôi đọc được những ánh mắt ấy, suy nghĩ ấy qua nhiều trang văn về nghị luận xã hội, qua những lần ngoại khóa, tư vấn chọn nghề. Hay trong lúc tếu táo vui đùa của các em học trò vào giờ ra chơi, những chuyến đi dã ngoại, cắm trại… Tôi gọi đó là những tiết học ngoài cửa lớp. Và chính từ những lần như vậy, tôi thấy được thêm nhiều tính cách phong phú, đa dạng của các em đằng sau những buổi học chính khóa trên lớp. Các em đã lớn, cần được sự giãi bày, cần được chia sẻ, yêu thương sau những giờ học căng thẳng. Các em được sự quan tâm, "tư vấn", chỉ bảo ân cần của cha mẹ, thầy cô…

J.J. Rousseau trong quyển "Émile hay là về giáo dục" đã từng nói: "…Tất cả những gì chúng ta không có khi ra đời và chúng ta cần đến khi lớn lên, đều được sự giáo dục đem lại cho ta". Câu nói đơn giản nhưng hàm chứa sâu xa khẳng định tầm quan trọng của sự giáo dục con người. Thật hạnh phúc khi mỗi ngày của những năm tháng ấy, tôi cùng các bạn đồng nghiệp "nắm tay" học trò đi trên con đường tri thức, học tập và rèn luyện để vững bước vào đời. Tiếng trống mùa thu khai trường, từng chiếc lá bàng rơi thảng thốt, hay nhành phượng vĩ đỏ màu chia xa, ánh nắng chiều tà của những hoàng hôn ngày hạ kết thúc năm học..., Rồi mỗi góc hành lang, cột cờ, thư viện, sân thể dục... Tất cả vẫn cứ vương mãi trong ký ức của tất cả chúng ta hôm nay. Nơi ấy, là ngôi trường hai mươi năm tuổi thân yêu- Trường THPT Nam Đông…

THẢO NGUYÊN