Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm 20-6 ký sắc lệnh ngừng chia rẽ gia đình nhập cư ở biên giới Mỹ-Mexico, sau khi chính sách này vấp phải sự chỉ trích gay gắt của dư luận. Tuy nhiên, động thái này lại châm ngòi cho một cuộc khủng hoảng mới.

Nhiều cuộc biểu tình nổ ra phản đối chính sách chia rẽ gia đình nhập cư ở biên giới của Mỹ.  Ảnh: ABC News

Sắc lệnh ngày 20-6 có thể coi là động thái đảo chiều chính sách đáng kể nhất của ông Trump kể từ khi nhận nhiệm sở tháng 1-2017.

Theo CNN, ông Trump bất ngờ đảo ngược chính sách nhập cư "không khoan nhượng" của mình trước sự công phẫn ngày càng lan rộng trong cộng đồng quốc tế. Việc nhà chức trách Mỹ chia tách con cái của các gia đình nhập cư bất hợp pháp khỏi cha mẹ chúng ở biên giới phía nam giáp với Mexico, đã gây phẫn nộ trong chính dư luận Mỹ cũng như làn sóng lên án từ nước ngoài. Phản ứng đặc biệt dữ dội khi mạng xã hội và các kênh truyền hình cho đăng tải những hình ảnh, video ghi lại cảnh trẻ em bị nhốt trong những chiếc lồng sắt lớn, gào khóc đòi cha mẹ của chúng ở các trại tạm giữ vùng biên.

Thống kê mới đây của Bộ An ninh Nội địa Mỹ cho biết, kể từ đầu tháng 5 tới nay, hơn 2.340 trẻ em đã bị tách khỏi bố mẹ hoặc người bảo hộ.  Đây là hệ quả của chính sách "không khoan nhượng" mà chính quyền Mỹ áp đặt nhằm bảo vệ biên giới và ngăn chặn nhập cư bất hợp pháp. Theo chính sách này, lực lượng chức năng được quyền bắt giữ tất cả những người trưởng thành tìm cách vào Mỹ bất hợp pháp, kể cả những người đang tìm kiếm quy chế tị nạn. Sự việc hàng loạt trẻ em nhập cư Mỹ bị tách khỏi gia đình mình do chính sách nhập cư của chính quyền Tổng thống Trump đang gây ra làn sóng phản ứng đầy phẫn nộ, và buộc Hạ viện phải ra tuyên bố sẽ tổ chức bỏ phiếu để cải cách luật nhập cư trong tuần này.

Các cuộc biểu tình phản đối đã nổ ra ở nhiều nơi tại Mỹ. Thống đốc New York Andrew Cuomo ngày 19-6 thậm chí thông báo sẽ kiện chính quyền liên bang về chính sách nhập cư tàn bạo nói trên. Hôm 20-6, Giáo hoàng Francis cũng chỉ trích chính sách nhập cư của chính quyền Tổng thống Mỹ Trump là "vô đạo đức".

Nguồn tin Nhà Trắng cho biết, ông Trump nhận thấy vấn đề chia rẽ gia đình đang trở thành một vấn đề chính trị gây tranh cãi. Cả Đệ nhất phu nhân Melania và con gái Ivanka Trump đều tìm cách thuyết phục ông chấm dứt chính sách chia rẽ gia đình nhập cư.

Phát biểu với các phóng viên tại Nhà Trắng sau khi ký sắc lệnh, ông Trump cho biết: "Tất cả nhằm để các gia đình được ở bên nhau... Tôi nghĩ bất kỳ ai có trái tim cũng cảm thấy thôi thúc mạnh mẽ về điều đó. Tôi không thích cảnh các gia đình bị chia lìa".

Tuy nhiên, sắc lệnh này không có nghĩa chính quyền Tổng thống Trump sẽ ngừng chính sách siết nhập cư "không khoan nhượng" đã triển khai 10 tuần qua, theo đó những người nhập cư trái phép vào Mỹ sẽ phải đối mặt với nguy cơ bị khởi tố. Sắc lệnh mới của ông Trump cũng kêu gọi việc ưu tiên giải quyết các trường hợp nhập cư liên quan đến những gia đình bị tạm giữ. Song, hiện vẫn chưa rõ khi nào sắc lệnh này chính thức có hiệu lực.

Hỗn loạn

Vấn đề sắc lệnh mới đang làm nảy sinh những hỗn loạn chính trị và pháp lý mới cũng như những cáo buộc mới về tính vô nhân đạo đối với trẻ em di cư không có giấy tờ được tách khỏi cha mẹ của họ ở biên giới.

Các nhà phê bình cáo buộc ông Trump giải quyết vấn đề chia cắt các gia đình nhập cư ở biên giới bằng cách đơn giản là nhốt toàn bộ họ vô thời hạn. "Khi một quốc gia hùng mạnh nhất trên thế giới nói rằng có thể chấp nhận việc nhốt các gia đình vô thời hạn, bạn đang gửi tín hiệu xấu đến các nước trên thế giới rằng đây là cách họ có thể đối xử với người nhập cư và dân tộc thiểu số", Thượng nghị sĩ Bernie Sanders từ Vermont cho biết.

Sự thiếu hụt rõ ràng nhất trong sắc lệnh mới của Tổng thống Trump là không đưa ra những biện pháp cụ thể cho hơn 2.300 trẻ em bị tách khỏi cha mẹ, một số đang bị giam giữ trong lồng hoặc bị đưa đến các cơ sở xã hội trên khắp đất nước. Một câu hỏi đặt ra là làm thế nào để không chia rẽ gia đình nếu cha mẹ của những đứa trẻ bị tạm giữ, có thể là trong một thời gian dài do nhập cư trái phép. "Sắc lệnh sẽ kéo theo một cuộc khủng hoảng khác. Cho dù thế nào thì nhà tù cũng không phải nơi dành cho trẻ em, kể cả đó là nơi chúng có thể đoàn tụ với bố mẹ. Nếu Tổng thống nghĩ đoàn tụ các gia đình trong nhà giam là điều mà họ muốn thì ông ấy đã lầm", Anthony Romero, giám đốc điều hành Liên đoàn dân quyền Mỹ, nói.

Sắc lệnh mới quy định các gia đình phải được giam giữ cùng nhau dưới sự giám sát của Bộ An ninh Nội địa, động thái gần như chắc chắn sẽ bị tòa án lên tiếng bởi thỏa thuận năm 1997 quy định rằng trẻ em chỉ có thể bị giam giữ trong 20 ngày. Quy định này có thể dẫn đến việc các gia đình sẽ bị tách ra một lần nữa. "Đó hoàn toàn là một khả năng", Jonathan Turley, giáo sư luật George Washington, nhận định.

Nhập cư là vấn đề nền tảng trong chiến dịch tranh cử tổng thống của ông Trump hồi năm 2016 và nó tạo ra mối liên kết thiết yếu giữa tổng thống và những người ủng hộ ông. Vì vậy, với chính sách nhập cư lúng túng như hiện nay, Tổng thống Mỹ đang khiến những người ủng hộ hoang mang.

AN BÌNH