Mặc dù đã ngoài 80 tuổi, già làng Hồ Xuân Thiện, người dân tộc Tà Ôi, thôn Kleng Abung, xã Quảng Nhâm, H. A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế vẫn giữ phong độ "thiện xạ" trong nhiều hội thi bắn nỏ ở trong và ngoài tỉnh. Ông cũng là người duy nhất ở huyện miền núi biên giới A Lưới còn giữ được bí quyết làm ra những cây nỏ truyền thống của đồng bào vùng cao nơi đây.

Già làng Hồ Xuân Thiện hướng dẫn học trò tập luyện bắn nỏ.

Mỗi khi có thời gian rảnh rỗi, già làng Hồ Xuân Thiện lại đem những chiếc nỏ được cất giữ cẩn thận trên gác bếp đã ngả sang màu đen óng ra tập luyện ở ngoài góc vườn của gia đình. Mặc dù, tuổi đã cao nhưng đôi mắt của già làng Thiện vẫn rất tinh anh, luôn ngắm chuẩn xác, đúng mục tiêu mỗi lần thực hiện thao tác bắn nỏ.

Chiếc nỏ vốn là vật dụng không thể thiếu trong nhiều gia đình người dân tộc Tà Ôi trước đây, thể hiện cho sức mạnh của người nam giới trong quá trình săn bắn hoặc bảo vệ bản làng trước kẻ thù và là môn thể thao không thể thiếu trong mỗi dịp sinh hoạt cộng đồng, lễ hội. Tuy nhiên, trải qua thời gian, vị trí của chiếc nỏ dần bị mai một trong đời sống văn hóa của đồng bào dân tộc vùng cao nơi đây.

Được người cha truyền lại bí quyết chế tác nỏ cũng như cách sử dụng nỏ ngay từ khi còn nhỏ nên già làng Hồ Xuân Thiện có một niềm đam mê đặc biệt với những cây nỏ. Để làm ra một cây nỏ ưng ý, già làng Hồ Xuân Thiện phải mất cả tháng trời, dày công lựa chọn thanh gỗ, thanh tre phù hợp, cũng như vào rừng tìm kiếm những sợi đay tự nhiên đem về bện thành dây cung vừa căng, vừa bền.

Nhìn bề ngoài, những chiếc nỏ trông có vẻ đơn giản nhưng để chế tác ra một chiếc nỏ có độ chuẩn xác cao, đòi hỏi người thợ phải có kinh nghiệm và sự tính toán kỹ lưỡng, để khi đặt mũi tên lên thân nỏ, bấm cò tạo ra lực đẩy mạnh đưa mũi tên bắn trúng đích cách xa từ 20 - 30m.

Già làng Hồ Xuân Thiện cho biết, trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, bà con đồng bào dân tộc Tà Ôi nơi đây một lòng sắt son đi theo Đảng, không chịu khuất phục kẻ thù. Thực hiện lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến của Bác Hồ, bà con nơi đây đã đứng lên sử dụng những vũ khí tự có trong tay, mưu trí đánh giặc, đùm bọc cán bộ cách mạng.

Đến thăm ngôi nhà của già làng Hồ Xuân Thiện, bên cạnh những bằng khen của Nhà nước ghi nhận công lao của ông trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước, mọi người không khỏi khâm phục trước bộ sưu tập thành tích đáng nể của một "xạ thủ" lớn với những tấm huy chương các loại và nhiều giấy khen tại các kỳ Đại hội Thể dục thể thao tỉnh Thừa Thiên - Huế. Gần đây nhất, già làng Hồ Xuân Thiện đã đoạt huy chương Bạc môn bắn nỏ tại Ngày hội giao lưu Văn hóa, Thể thao và Du lịch các dân tộc thiểu số vùng biên giới Việt Nam - Lào khu vực miền Trung - Tây Nguyên (tháng 5-2019).

Để phát triển phong trào thể thao bắn nỏ tại địa phương, thời gian qua, già làng Hồ Xuân Thiện đã tích cực hướng dẫn, tập luyện cho nhiều thanh niên có chung niềm đam mê với môn thể thao truyền thống của dân tộc. Theo học "xạ thủ" Hồ Xuân Thiện đã nhiều năm, chị Hồ Thị Thêm, ở thôn Kleng Abung, xã Quảng Nhâm cũng đã tích lũy cho bản thân nhiều kinh nghiệm quý từ người thầy và đã đạt được những thành công bước đầu trong các giải thi đấu do huyện A Lưới tổ chức.

"Với sự chỉ bảo tận tình của già Thiện, chúng em ngày một hoàn thiện kỹ năng bắn hơn và già Thiện cũng nhiệt tình chia sẻ cho nhiều thanh niên bí quyết làm nên những cây nỏ có độ chính xác cao. Em mong muốn phong trào bắn nỏ ở địa phương ngày càng phát triển, góp phần duy trì nét đẹp truyền thống văn hóa của người Tà Ôi", chị Hồ Thị Thêm chia sẻ.

Trưởng Phòng Văn hóa - Thông tin H. A Lưới Lê Thị Thêm cho biết: Già làng Hồ Xuân Thiện là nguồn vốn văn hóa sống quý báu của địa phương và là hạt nhân thúc đẩy phong trào thể thao quần chúng của huyện. Nhiều năm qua, H. A Lưới đã đưa môn bắn nỏ vào các giải thể thao phong trào từ cấp xã, cấp huyện, qua đó tạo sân chơi bổ ích cho người dân, đồng thời là dịp để phát hiện ra những tài năng bắn nỏ mới để tiếp nối, duy trì môn thể thao truyền thống của đồng bào nơi đây.

ĐỖ TRƯỞNG