Chặn cả đường sắt lẫn đường bộ

Tổng thống Lithuania, Gitanas Nauseda cho biết Vilnius đã sẵn sàng mở rộng danh sách hàng hóa bị cấm vận chuyển đến vùng ngoại địa Kaliningrad của Nga nếu Liên minh châu Âu đưa ra các biện pháp trừng phạt mới đối với Moscow. Nước này cũng sẵn sàng đối mặt với bất kỳ biện pháp trả đũa nào mà Nga có thể đưa ra. Ông Nauseda trả lời phỏng vấn Reuters: "Chúng tôi sẵn sàng và đã chuẩn bị cho những hành động không thân thiện từ Nga, chẳng hạn như ngắt kết nối khỏi hệ thống lưới điện BRELL hoặc các hệ thống khác".

Tổng thống Lithuania nhấn mạnh rằng các hạn chế quá cảnh không phải là một động thái chủ quyền của riêng Lithuania, mà chỉ là việc thực hiện các lệnh trừng phạt của EU đối với Moscow do cuộc xung đột đang diễn ra ở Ukraine. Ông nói: "Chúng tôi cảm nhận sự ủng hộ của Liên minh châu Âu, bởi vì đây là quyết định của Liên minh châu Âu". Nhà lãnh đạo nói thêm rằng Lithuania đã sẵn sàng mở rộng danh sách hàng hóa bị cấm nếu EU đưa ra các biện pháp hạn chế mới đối với Nga.

"Chúng tôi đang mong muốn thực hiện các giai đoạn tiếp theo của lệnh trừng phạt, và sẽ rất tốt nếu Ủy ban châu Âu giải thích nội dung trừng phạt với các cơ quan chức năng của Nga. Điều đó có thể loại bỏ một số căng thẳng hiện tại, vốn không có lợi cho Liên minh châu Âu hoặc Nga", ông Nauseda tuyên bố.

Cuối tuần trước, nhà điều hành đường sắt quốc gia của Lithuania đã cấm quá cảnh đường sắt các loại hàng hóa bị trừng phạt đến và rời khỏi Kalilingrad, vùng lãnh thổ Nga được ví như "ốc đảo giữa lòng châu Âu". Ngày 23-6, các quan chức của Nga cho biết Lithuania không chỉ chặn hàng hóa tới Kaliningrad bằng đường sắt mà còn chặn cả vận chuyển bằng đường bộ. Theo đài RT, cơ quan báo chí của chính quyền Kaliningrad cho biết các xe chở hàng tới Kaliningrad bằng đường bộ cũng bị Lithuania hạn chế và những hàng hóa này giờ chỉ có thể được vận chuyển bằng đường biển.

Lithuania bắt đầu áp đặt các biện pháp trừng phạt nhằm vào hàng hóa Nga từ ngày 18-6. Nhà vận hành đường sắt quốc gia Lithuania cấm hàng hóa thuộc diện bị trừng phạt vào Kaliningrad theo hướng dẫn từ Ủy ban châu Âu. Cả Lithuania và EU đều khẳng định rằng các biện pháp trừng phạt không đến mức phong tỏa mà chỉ là thực thi các biện pháp trừng phạt mà EU áp đặt. Các biện pháp này dự kiến sẽ ảnh hưởng đến khoảng 50% lưu lượng hàng hóa giữa khu vực Kaliningrad và phần còn lại của Nga. Người phát ngôn của Ủy ban châu Âu Eric Mamer cho biết: "Đây không phải là Ủy ban châu Âu khuyến nghị một quốc gia thực hiện trừng phạt. Đây là một quốc gia thành viên thực hiện các quyết định liên quan các lệnh trừng phạt Nga. Lithuania về cơ bản đang làm những gì phải làm theo chế độ trừng phạt".

Nga phản đối

Tuy Vilnius và EU đều nhấn mạnh rằng các hạn chế không dẫn đến "phong tỏa" Kalilingrad, nhưng Moscow đã coi động thái của Vilnius là "phong tỏa kinh tế" đối với Vùng Kaliningrad, tuyên bố rằng hành động này vi phạm nghĩa vụ quốc tế của Lithuania về đảm bảo quá trình vận chuyển hàng hóa không bị gián đoạn đến vùng lãnh thổ Nga nằm kẹp giữa hai quốc gia NATO.

Phát ngôn viên Điện Kremlin Dmitry Peskov hôm 20-6 cho biết quyết định của Vilnius là "chưa từng có" và "vi phạm mọi thứ". Người đứng đầu Hội đồng An ninh Liên bang Nga, Nikolay Patrushev, ngày 21-6 đã thăm Kaliningrad để gặp các quan chức địa phương. Ông cảnh báo rằng "cuộc phong tỏa" có thể dẫn đến một phản ứng từ Moscow và sẽ "có tác động tiêu cực nghiêm trọng đến người dân Lithuania". "Tất nhiên, Nga sẽ đáp trả các hành động thù địch. Các biện pháp thích hợp đang được thực hiện và sẽ được thông qua trong tương lai gần", ông Patrushev cho biết.

Ông Patrushev không nêu cụ thể nhưng nhiều người cho rằng, phản ứng của Nga có thể sẽ bao gồm việc dừng việc vận chuyển hàng hóa qua các cảng của Lithuania và những quốc gia Baltic khác. Timothy Ash, chiến lược gia cấp cao tại tổ chức BlueBay Asset Management nhận định "Kaliningrad có ý nghĩa quan trọng về mặt chiến lược với Nga", đồng thời đánh giá Nga chắc chắn sẽ bảo vệ vùng đất này. "Nga sẽ phản ứng, đó là điều chắc chắn. Câu hỏi đặt ra là liệu phản ứng đó là gì và Nga có hành động quân sự hay không". Chuyên gia Ash cho rằng Nga có thể sẽ sử dụng các lực lượng hải quân ở Biển Baltic để tiến hành một số hình thức bao vây đáp trả với thương mại của Lithuania, mặc dù điều này có thể khiến NATO và EU coi là sự leo thang căng thẳng nghiêm trọng. "Đó là sẽ ranh giới mong manh trong việc quyết định liệu có kích hoạt Điều 5 Hiệp ước NATO hay không", ông Ash nhận định.

AN BÌNH