Đại tá, Anh hùng LLVTND Nguyễn Tri Phương, nguyên Phó Giám đốc CA tỉnh Quảng Bình (ông nghỉ hưu năm 2003) vừa ra mắt tập sách Nguyễn Tri Phương- Cuộc đời và thi ca (NXB Thuận Hóa, 2018). Trong suốt 43 năm công tác ngành công an, Đại tá, Anh hùng Nguyễn Tri Phương đã có những đóng góp không nhỏ, được Đảng và nhân dân tin cậy, yêu mến. Ông còn là tác giả của hai tập thơ Thuyền đời và Bến đậu, mộc mạc, chân tình, giản dị mà sâu lắng.   

Quê ông ở xã Thanh Trạch, Bố Trạch, Quảng Bình, một vùng quê giàu truyền thống cách mạng và văn hóa. Thời trai trẻ, ông tham gia cách mạng, vào Đảng năm 24 tuổi, là Phó Công an xã, tham gia chiến đấu và bảo vệ trị an địa phương với nhiều chiến công, được tặng Huân chương chiến công hạng Nhì trong thời kỳ chống Mỹ. Chiến công của ông được nhà báo Hữu Thọ ghi lại qua bài Giữ gìn cuộc sống nhân dân - Chuyện  anh hùng Công an Nguyễn Tri Phương" (đăng trên báo Nhân Dân, tháng 2-1967). Năm 1967, ông được nhận danh hiệu Anh hùng LLVTND...

Qua Nguyễn Tri Phương - cuộc đời và thi ca, thế hệ trẻ hiểu đầy đủ hơn những đau thương mất mát mà đế quốc Mỹ đã giáng lên đầu những người dân vô tội. Ngày 18-9-1972, bom Mỹ đã sát hại một lúc 4 người thân yêu trong gia đình ông, gồm: bố đẻ, bố vợ, vợ  và con gái đầu của ông. Nỗi đau thương vô hạn này ám ảnh ông suốt cả cuộc đời còn lại. Những bài thơ xúc động nhất là những bài thơ ông viết về những người thân yêu ra đi trong cái ngày kinh hoàng đó. Nói như nhà thơ Lý Hoài Xuân: "Thi sĩ làm thơ là chuyện dĩ nhiên, còn anh hùng làm thơ là chuyện hiếm thấy" (Lời giới thiệu tập thơ Thuyền đời, NXB Thuận Hóa, 2005). Vốn yêu thơ từ những ngày đang ngồi trên ghế nhà trường, đặc biệt là mê Truyện Kiều của Đại thi hào Nguyễn Du nên những khi xúc động trào dâng, Đại tá Nguyễn Tri Phương đã mượn bút thay lời, trải lòng mình trên từng trang giấy. Bên cạnh những bài thơ tặng cha, mẹ, vợ, con, ông còn làm thơ ca ngợi những thắng cảnh của quê hương, đất nước (Tam Sơn Bích Động, Phong cảnh Vịnh Hạ Long, Biển Nhật Lệ, Làng Thanh Hà, Thanh Trạch quê tôi...); làm thơ ca ngợi Bác Hồ, Đại tướng Võ Nguyên Giáp (Viếng Lăng Bác, Lời Bác dạy, Thăm nhà Đại tướng...); ca ngợi chiến sĩ công an đồng đội của mình (Tặng người chiến sĩ Công an, Tiếng còi)...

Sắp bước qua ngưỡng 80 nhưng ông vẫn hăng hái tham gia CLB hưu trí, CLB Thơ... Thời gian rảnh rỗi, ông miệt mài ghi lại những kỷ niệm sâu sắc trong cuộc đời mình. Tập sách Nguyễn Tri Phương - cuộc đời và thi ca với cách viết dung dị, chân thật, tự nhiên, là món quà quý ông để lại cho con cháu, đồng đội...

Mai Văn Hoan