Thông báo của IAEA cũng cho biết thêm rằng một người bị thương trong vụ tấn công này. IAEA nhấn mạnh: "Đây là sự cố nghiêm trọng, gây phương hại tới sự toàn vẹn của hệ thống buồng chứa các lò phản ứng hạt nhân". Trong một tuyên bố riêng rẽ, Tổng Giám đốc IAEA, ông Rafael Grossi cho biết các chuyên gia tại nhà máy Zaporizhzhia xác nhận "ít nhất 3 vụ tấn công trực tiếp nhằm vào hệ thống buồng chứa chính" xảy ra trong ngày 7-4. Hệ thống buồng chứa các lò phản ứng là kết cấu có chức năng ngăn chặn sự thoát các đồng vị phóng xạ ra môi trường trong quá trình vận hành lò phản ứng. Theo tờ Euro Maidan, trong tuyên bố của mình, Tổng giám đốc IAEA còn nhấn mạnh rằng không ai có thể hưởng lợi từ các cuộc tấn công vào các cơ sở hạt nhân và kêu gọi "không nên làm" những hành động như vậy. Ông Grossi viết: "Tôi kiên quyết kêu gọi những người ra quyết định quân sự tránh mọi hành động vi phạm các nguyên tắc cơ bản để bảo vệ các cơ sở hạt nhân".

Nga, Ukraine đổ lỗi cho nhau

Trong một diễn biến liên quan, Đài CNN ngày 8-4 dẫn một tuyên bố được đăng trên kênh Telegram chính thức của nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia, trong đó chính quyền Nga cáo buộc quân đội Ukraine đã thực hiện một loạt cuộc tấn công nhằm vào cơ sở này bằng cách sử dụng máy bay không người lái kiểu "tự nổ". Tuyên bố đăng trên kênh Telegram chính thức của nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia cho hay một chiếc xe tải đang dỡ thực phẩm đã bị hư hỏng và một vụ va chạm khác được ghi nhận tại khu vực cảng hàng hóa của nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia. "Việc pháo kích vào nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia và cơ sở hạ tầng của nó là không thể chấp nhận được. Không có nhà máy điện hạt nhân nào trên thế giới được thiết kế để chịu được hỏa lực toàn diện từ lực lượng vũ trang. Thiệt hại đối với cơ sở hạ tầng có thể ảnh hưởng đến hoạt động an toàn của nhà máy điện hạt nhân", tuyên bố cho biết thêm.

Sau những cáo buộc của Nga, người phát ngôn của Cơ quan Tình báo Quốc phòng Ukraine, ông Andriy Yusov đã nói với tờ Ukrainska Pravda rằng Kiev không liên quan đến vụ tấn công, đồng thời cáo buộc Nga một lần nữa đang gây nguy hiểm cho cơ sở hạt nhân này cũng như dân thường và môi trường của toàn châu Âu.

Nguy cơ thảm họa hạt nhân

Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia cơ sở năng lượng hạt nhân lớn nhất châu Âu cả về số lượng tổ máy lẫn công suất lắp đặt, đã bị quân đội Nga chiếm giữ trong những ngày đầu của cuộc chiến, nhưng được cung cấp năng lượng từ các đường dây Ukraine. Nhà máy hạt nhân Zaporizhzhia có sáu lò phản ứng làm mát bằng nước và điều tiết bằng nước VVER-1000 V-320, do Liên Xô thiết kế. Những lò phản ứng này có chứa uranium 235 và cũng sử dụng nhiên liệu hạt nhân tại cơ sở này.

Kể từ khi xung đột Nga - Ukraine bùng nổ vào ngày 24-2-2022 tới nay, nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia nằm gần chiến tuyến liên tục bị tấn công. Cả Ukraine và Nga đều liên tục cáo buộc đối phương tấn công nhà máy và khiến thảm họa hạt nhân bị đẩy lên cao. Nhà máy nhiều lần bị mất điện, phải sử dụng máy phát điện diesel khẩn cấp và hệ thống an toàn. Gần nhất là vào ngày 4-4, các quan chức nhà máy điện hạt nhân Zaporizhia cho biết một trong hai đường điện cao thế cung cấp cho nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia bị ngắt vào lúc 10 giờ sáng.

Cùng ngày, trang web của IAEA dẫn lời Tổng Giám đốc IAEA nhấn mạnh: "Như đã xảy ra nhiều lần trong cuộc chiến tranh tàn khốc này, nhà máy điện hạt nhân lớn nhất châu Âu đã mất đi nguồn điện quan trọng cần thiết để làm mát các lò phản ứng và thực hiện các chức năng an toàn và an ninh hạt nhân quan trọng khác. Sự kiện sáng nay một lần nữa nêu bật những nguy cơ rất thực tế đang đe dọa cơ sở này".

AN BÌNH