Báo Công An Đà Nẵng

Nhiều công ty vệ tinh tư nhân đang bí mật giúp Ukraine chống Nga

Thứ hai, 09/05/2022 14:52
Hình ảnh vệ tinh do Maxar Technologies công bố hồi tháng 4 cho thấy các tòa nhà bốc cháy ở phía đông Mariupol, Ukraine. Ảnh: AFP

Sau khi Tổng thống Nga Vladimir Putin mở chiến dịch quân sự nhằm vào Ukraine, số lượng và mức độ tinh vi hiện đại của các vệ tinh giám sát thương mại, với hàng trăm vệ tinh đang trên quỹ đạo, mọc lên ngày càng nhiều. Và các lực lượng quân đội Ukraine săn lùng xe tăng Nga và theo dõi hành trình chuyển quân đều được các công ty tư nhân hỗ trợ hình ảnh lấy được từ một số vệ tinh do thám thương mại ngày càng nhiều trên khắp lãnh thổ nước này.

Các quan chức của các công ty cho biết, một số bán dữ liệu này cho các chính phủ và cơ quan truyền thông phương Tây, trong khi số khác gửi trực tiếp cho chính phủ ở Kiev để hỗ trợ họ trong việc đẩy lùi lực lượng Nga, cũng như cho các nhóm nhân đạo để giúp họ lập bản đồ di chuyển và sơ tán dân thường. Ngay cả trước khi quân đội Nga động binh, các vệ tinh cho thấy hình ảnh chi tiết kế hoạch của Điện Kremlin, tờ WSJ cho biết. Will Marshall, đồng sáng lập kiêm giám đốc điều hành của Planet Labs PBC cho biết đang làm việc với Lầu Năm Góc và những quân đội khác, có thể phát hiện ra cây cầu vì đội tàu của họ gồm khoảng 200 vệ tinh quét toàn bộ Ukraine một lần mỗi ngày. Hình ảnh mà các vệ tinh thu được có độ phân giải khoảng gần 3m, có thể phát hiện những thay đổi trên mặt đất.

Dữ liệu từ các tàu vũ trụ thương mại có thể không có chất lượng cao như những vệ tinh do thám mới nhất của Mỹ nhưng chúng có thể dễ dàng được chia sẻ mà không gặp trở ngại do các hạn chế bảo mật. Các quan chức an ninh quốc gia cấp cao của Mỹ và các giám đốc điều hành ngành cho biết các vệ tinh cho thuê với giá cả phải chăng đã làm biến đổi cuộc chiến, khiến Nga khó che giấu các hành động quân sự. Vì quá nhiều thông tin đã được công khai, nó cũng giúp các cơ quan tình báo Mỹ giải mật và chia sẻ một số bí mật của riêng họ một cách dễ dàng hơn.

Vai trò của các vệ tinh do thám có từ những ngày đầu của cuộc chạy đua không gian. Nhiều tháng sau khi Liên Xô phóng vệ tinh nhân tạo đầu tiên, Sputnik, truyền tín hiệu vô tuyến, Tổng thống Mỹ khi đó là Dwight D. Eisenhower đã phê duyệt kế hoạch để Mỹ phát triển và phóng vệ tinh do thám. Hình ảnh từ những con tàu vũ trụ ban đầu đó có độ phân giải khoảng 7,6m. Bốn thập kỷ độc quyền của chính phủ bắt đầu thay đổi với việc phóng vệ tinh Ikonos vào năm 1999, một tàu vũ trụ chụp ảnh trái đất cung cấp cho người dùng độ phân giải tốt khoảng 0,9m. Trong những năm đầu tiên của vệ tinh hình ảnh thương mại, khách hàng chủ yếu vẫn là chính phủ các nước, theo các quan chức trong ngành.

Stephen Wood, Giám đốc cấp cao của Maxar Technologies Ltd., cho biết, công ty có thể bố trí lại các camera trên bo mạch để thu thập hình ảnh về những gì đang xảy ra trên mặt đất trên một khu vực rộng lớn hơn, bao gồm cả các vùng biên giới với Ukraine. Trong khi các cơ quan tình báo của các nước từng nghi ngại các vệ tinh do thám thương mại, thì giờ đây họ lại rất háo hức. Các vệ tinh do thám của chính phủ Mỹ có giá hàng tỷ USD mỗi vệ tinh và có thể mất nhiều năm để xây dựng và triển khai. Các vệ tinh do thám thương mại tương đối rẻ và có thể dễ dàng lấp đầy khoảng trống đó. Lầu Năm Góc đã từ chối cung cấp thông tin chi tiết về "các dịch vụ hình ảnh vệ tinh thương mại" nằm trong gói viện trợ an ninh cho Ukraine được công bố vào ngày 14-4.

Nhiều công ty từ chối tiết lộ cụ thể về cách họ đang hỗ trợ Ukraine vì sợ rằng có thể bị coi là tham gia trực tiếp vào cuộc xung đột. Tuy nhiên, một số công ty tỏ ra cởi mở hơn về những đóng góp của họ đối với Ukraine. Nga chưa bình luận về việc Kiev và phương Tây sử dụng vệ tinh do thám tư nhân ở Ukraine.

KHẢ ANH

Nga tuyên bố hoàn tất sơ tán dân thường khỏi nhà máy thép Azovstal

Bộ Quốc phòng Nga ngày 8-5 thông báo đã hoàn tất chiến dịch sơ tán dân thường khỏi nhà máy thép Azovstal ở thành phố Mariupol, Ukraine.

Trong tuyên bố đăng trên mạng Internet, Bộ Quốc phòng Nga cho biết đã có tổng cộng 51 người được sơ tán trong chiến dịch kéo dài 3 ngày, bắt đầu từ ngày 5-5. Trong số này có tổng cộng 18 nam giới, 22 phụ nữ và 11 trẻ em. Cùng ngày, giới chức Ukraine xác nhận toàn bộ phụ nữ, trẻ em và người cao tuổi đã được sơ tán khỏi nhà máy thép Azovstal. Phát biểu trên Telegram, Phó Thủ tướng Ukraine Iryna Vereshchuk khẳng định một phần hoạt động nhân đạo tại Mariupol đã kết thúc. Trong khi đó, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết kể từ khi xung đột nổ ra, hơn 300 dân thường tại nhà máy này đã được sơ tán. Hiện nhà chức trách đang tập trung sơ tán những người bị thương và nhân viên y tế, cũng như đảm bảo an toàn cho người dân tại các địa điểm khác ở Mariupol và khu vực xung quanh. Cũng trong ngày 7-5, Anh thông báo sẽ hỗ trợ thêm 1,3 tỷ bảng (1,6 tỷ USD) cho Ukraine. Như vậy, Anh đã tăng gấp đôi cam kết ủng hộ Ukraine và là khoản chi tiêu lớn nhất của London dành cho xung đột kể từ sau cuộc chiến tại Iraq và Afghanistan. Tuy nhiên, Anh không công bố con số chi tiết. Không chỉ cung cấp hỗ trợ quân sự, cho đến nay Anh còn tiếp nhận những người Ukraine sơ tán khỏi đất nước.

T.N