Theo UNESCO, với những bổ sung mới nhất, Mạng lưới các thành phố sáng tạo hiện có 350 thành phố ở hơn 100 quốc gia đại diện cho 7 lĩnh vực sáng tạo, gồm: Thủ công và nghệ thuật dân gian, thiết kế, phim, ẩm thực, văn học, nghệ thuật truyền thông và âm nhạc. Các thành phố mới được UNESCO công nhận vì đã cam kết mạnh mẽ trong việc khai thác văn hóa và sáng tạo như một phần của chiến lược phát triển, đồng thời thể hiện các thực tiễn đổi mới trong quy hoạch đô thị lấy con người làm trung tâm. Việt Nam vinh dự có 2 thành phố Đà Lạt (Lâm Đồng) và Hội An (Quảng Nam) được UNESCO đưa vào danh sách UCCN vì những nỗ lực đưa âm nhạc và thủ công mỹ nghệ - nghệ thuật dân gian phục vụ người dân. Nhìn lại quá trình Đà Lạt gia nhập Mạng lưới các thành phố sáng tạo của UNESCO để thấy đó không chỉ là vinh dự, còn là trách nhiệm đối với cộng đồng, để thành phố không chỉ dừng lại ở mức đáp ứng nhu cầu cư trú, còn phải là nơi sáng tạo các giá trị thẩm mỹ, nơi hưởng thụ những tinh hoa âm nhạc thế giới.

Tại Quyết định số 1.909/QĐ-TTg ngày 12-11-2021, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Chiến lược Phát triển văn hóa Việt Nam đến năm 2030. Chiến lược này, đặt mục tiêu phấn đấu đến năm 2030, Việt Nam có 1 - 3 thành phố sáng tạo, thuộc Mạng lưới các thành phố sáng tạo của UNESCO. Năm 2022, Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch (VH-TT&DL) được giao chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành liên quan xây dựng Đề án Phát triển Mạng lưới thành phố sáng tạo Việt Nam, nằm trong hệ thống Mạng lưới các thành phố sáng tạo của UNESCO. Trên cơ sở đánh giá sơ bộ, Bộ VH-TT&DL chọn Đà Lạt là một trong 8 thành phố của Việt Nam, cùng với TP Hồ Chí Minh, Huế, Đà Nẵng, Hội An, Hạ Long, Vũng Tàu và Hải Phòng tham gia phối hợp thực hiện xây dựng Đề án. Tháng 5-2022, đội ngũ các chuyên gia tư vấn của Đề án Phát triển Mạng lưới thành phố sáng tạo Việt Nam thực hiện các đợt nghiên cứu, đánh giá tính khả thi đối với Đà Lạt. Đội ngũ các chuyên gia tư vấn nhận định: âm nhạc là lĩnh vực Đà Lạt có thành tựu, tiềm năng để trở thành lĩnh vực mang lại nhiều tác động kinh tế - văn hóa - xã hội trong thời gian tới. Tháng 8-2022, UBND TP Đà Lạt báo cáo UBND tỉnh Lâm Đồng về chủ trương Đà Lạt nộp hồ sơ đăng ký tham gia Mạng lưới các thành phố sáng tạo của UNESCO năm 2023 trong lĩnh vực âm nhạc, và UBND tỉnh Lâm Đồng đã đồng ý.

Đây là cơ sở quan trọng để Đà Lạt phối hợp Viện Văn hóa - Nghệ thuật Quốc gia Việt Nam xây dựng hồ sơ Đà Lạt - TP sáng tạo trong lĩnh vực Âm nhạc đề cử tham gia Mạng lưới các thành phố sáng tạo của UNESCO. Ngày 8-6-2023, UBND TP Đà Lạt và Viện Văn hóa - Nghệ thuật Quốc gia Việt Nam đã tổ chức Hội thảo tham vấn hồ sơ Đà Lạt tham gia ứng cử Mạng lưới các thành phố sáng tạo của UNESCO. Các cơ quan quản lý, đơn vị giáo dục - đào tạo, tổ chức chính trị - xã hội - nghề nghiệp, chuyên gia tư vấn quốc tế đến từ các thành phố sáng tạo khác như TP Daegu (Hàn Quốc), TP Belfast (Bắc Ai-Len, Vương quốc Anh), nhà nghiên cứu, người làm công tác giáo dục - đào tạo, nhà sản xuất âm nhạc, nhạc sĩ, người thực hành âm nhạc và cộng đồng doanh nghiệp sáng tạo trẻ... đã tham gia, đóng góp nhiều ý kiến trách nhiệm cho Hội thảo.

Chiều 30-6, Chủ tịch UBND TP Đà Lạt Đặng Quang Tú đã ký Thư đề nghị, cùng hồ sơ đăng ký Đà Lạt gia nhập Mạng lưới các thành phố sáng tạo của UNESCO kính trình UNESCO xem xét, công nhận. Cùng với Đà Lạt tham gia ứng cử Thành phố Sáng tạo trong lĩnh vực Âm nhạc, Hội An (tỉnh Quảng Nam) cũng tham gia ứng cử Thành phố Sáng tạo trong lĩnh vực Thủ công và Nghệ thuật dân gian. Từ ngày 5 đến ngày 12-8, trong khuôn khổ Chương trình UK/Vietnam Season 2023 kỷ niệm 50 năm quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam và Vương quốc Anh và 30 năm thành lập Hội đồng Anh tại Việt Nam, lãnh đạo UBND TP Đà Lạt đã có chuyến công tác tại TP Edinburgh (Scotland, Vương quốc Anh) - một thành phố nổi tiếng về văn học, kiến trúc, lễ hội hàng đầu thế giới - để quảng bá tiềm năng, thế mạnh của Đà Lạt, nhằm kết nối, tạo dựng các mối quan hệ hợp tác, liên kết với ngành văn hóa - nghệ thuật của Scotland và cộng đồng văn hóa - nghệ thuật quốc tế. Đà Lạt cũng đã có buổi gặp mặt, chia sẻ, kêu gọi sự ủng hộ đối với hồ sơ ứng cử của Đà Lạt đối với đại diện TP Glasgow (Thành phố Sáng tạo lĩnh vực Âm nhạc của UNECO năm 2009) và TP Dundee (Thành phố Sáng tạo lĩnh vực Thiết kế của UNESCO năm 2008).

Ngày 13-10-2023, Đà Lạt tổ chức buổi Tọa đàm Phát triển thành phố sáng tạo tại Scotland và Việt Nam, nhân chuyến công tác tại Đà Lạt của Đoàn Chuyên gia Hội đồng Anh - Scotland. Đà Lạt mong muốn Hội đồng Anh - Scotland, các tổ chức quốc tế, thành viên của UCCN ủng hộ Đà Lạt gia nhập mạng lưới để có thể tăng cường cơ hội học tập kinh nghiệm hoạch định cơ chế, chính sách, mở rộng giao lưu, hợp tác trên nhiều lĩnh vực đối với các thành viên trong mạng lưới, đưa Đà Lạt phát triển nhanh, bền vững với các tiềm năng vốn có trong bối cảnh hội nhập quốc tế. Ngày 31-10, Trang thông tin chính thức của UNESCO xác nhận, Đà Lạt đã là thành viên Mạng lưới các thành phố sáng tạo của UNESCO trong lĩnh vực Âm nhạc.

Chủ tịch UBND TP Đà Lạt Đặng Quang Tú cho rằng, năm 2023 là một cột mốc quan trọng, đánh dấu Đà Lạt tròn 130 năm (1893 - 2023). Nó càng thêm đặc biệt khi Đà Lạt được UNESCO công nhận là Thành phố Sáng tạo.

Trịnh Chu