Nhớ những ngày thu cách mạng

Thứ bảy, 08/08/2015 07:00

(Cadn.com.vn) - 70 năm trôi qua nhưng ký ức về những ngày Cách mạng Tháng Tám vẫn còn nguyên vẹn trong tâm khảm bà Trần Thị Anh Kim, nguyên Bí thư Phụ nữ cứu quốc Khu Đông Giang, hiện trú P.Hòa Thuận Tây (Q.Hải Châu-TP Đà Nẵng).

Từ những năm 1936-1939, bà Kim đã được giao nhiệm vụ cảnh giới, liên lạc, cất giấu tài liệu cách mạng, vận động gia đình ủng hộ tiền bạc, thóc gạo nuôi cán bộ hoạt động cách mạng.

Bà Trần Thị Anh Kim.

Bà Kim kể: sau ngày Nhật đảo chính Pháp 9-3-1945, phong trào cách mạng phát triển mạnh. Tháng 5-1945, nhiều tổ chức Việt Minh ở tỉnh Quảng Nam được thành lập. Tháng 6-1945, Tỉnh ủy Quảng Nam đề ra chủ trương đẩy mạnh tuyên truyền, phát triển lực lượng vũ trang và tích cực chuẩn bị để giành chính quyền khi thời cơ đến. Ngày 14-8-1945, Tỉnh ủy Quảng Nam quyết định phát động tổng khởi nghĩa, trở thành nguồn sức mạnh to lớn, động viên các địa phương nổi dậy cướp chính quyền. Ngày 18-8-1945, quần chúng cách mạng đã đứng lên làm chủ Hội An, chiếm dinh tỉnh trưởng và lần lượt khởi nghĩa thành công ở Điện Bàn, Duy Xuyên, Đại Lộc, Thăng Bình, Tam Kỳ, Tiên Phước.

Tại Hòa Vang, Lệnh tổng khởi nghĩa đã truyền đi khắp nơi. Nhân dân, tự vệ, du kích nô nức đứng lên giành chính quyền ở các tổng An Phước, An Lưu, Thanh An, Bình Thới, Thái Hòa...Sáng 22-8-1945, lực lượng tự vệ cứu quốc tiến vào Huyện đường Hòa Vang, buộc tên Tri huyện Ngô Khắc Tâm giao nộp toàn bộ tài liệu, ấn triện. “Thế là cả khu vành đai Hòa Vang đã khởi nghĩa thành công, tạo áp lực mạnh mẽ đối với phát xít Nhật và chính quyền bù nhìn ở Đà Nẵng”, cụ Kim bồi hồi nhớ lại. Lúc này, thành phố Đà Nẵng-nơi lực lượng Nhật và tàn quân Pháp tập trung khá nhiều-đang sục sôi khí thế cách mạng. Tối ngày 16-8-1945, Ủy ban Việt Minh thành phố đã bầu ra Ủy ban Khởi nghĩa thành phố do đồng chí Lê Văn Hiến làm Chủ tịch. Lực lượng tự vệ cứu quốc trong thành phố phát triển nhanh chóng. Hàng chục đại đội tự vệ cứu quốc được thành lập và tích cực luyện tập. Các cơ sở của ta ngày đêm khẩn trương chuẩn bị truyền đơn, biểu ngữ, băng cờ, giáo, gươm, mã tấu...Uy thế cách mạng dâng cao khiến Nhật, Pháp và bọn tay sai run sợ. Tên Tư lệnh quân Nhật tại Đà Nẵng chấp nhận yêu cầu của ta là chúng sẽ án binh bất động khi ta khởi nghĩa.

Sáng 22-8-1945, tại Khu Đông, cụ Kim nhận được tin báo là buổi chiều, một lực lượng thanh niên thân Nhật sẽ tổ chức mít-tinh tại khu vực An Hải. Cụ Kim liền xin ý kiến của đồng chí Nguyễn Trác-Phó Bí thư Thành ủy về việc tổ chức cướp diễn đàn, biến cuộc mít-tinh đó thành diễn đàn vận động khởi nghĩa. Cụ Kim cùng các đồng chí lãnh đạo Khu Đông kêu gọi nhân dân xuống đường, lôi cuốn đông đảo nhân dân tham gia và hô vang khẩu hiệu “Việt Nam độc lập muôn năm!”. Tiếp đó, đồng bào các xã Thanh Khê, Hà Khê, Liên Trì, Sở Công chính, đề-pô xe lửa... đã nổi dậy giành chính quyền. Tình hình hết sức khẩn trương. Lúc đầu, ta dự kiến khởi nghĩa toàn thành phố vào ngày 23-8, sau đổi lại ngày 26-8, lấy tiếng còi tầm buổi sáng ở Nhà Bưu điện Đà Nẵng làm hiệu lệnh nổi dậy và đã vận động được gần 200 binh sĩ địch làm nội ứng.

Đúng 8 giờ ngày 26-8-1945, khi tiếng còi tầm vang lên, lực lượng tự vệ và quần chúng cách mạng nhất tề xông vào chiếm giữ toàn bộ công sở, nhà máy và đồn bốt của địch. Khắp nơi rực rỡ cờ đỏ sao vàng, truyền đơn, khẩu hiệu. Ở từng địa phương, Ủy ban Khởi nghĩa giải tán chính quyền tay sai, thành lập chính quyền cách mạng nhân dân. Tại Tòa Đốc lý, đồng chí Lê Văn Hiến tuyên bố xóa bỏ chính quyền bù nhìn. Đến 9 giờ ngày 26-8-1945, cuộc khởi nghĩa đã thắng lợi trong toàn thành phố. Sáng 28-8-1945, ta tổ chức một cuộc mít- tinh lớn tại sân vận động Chi Lăng và công bố danh sách Ủy ban Nhân dân Cách mạng Lâm thời thành phố, do đồng chí Lê Văn Hiến làm Chủ tịch. Những người dân vừa vùng lên phá tan gông xiềng nô lệ hào hứng nghe các chính sách của chính quyền cách mạng và sát cánh bên nhau, giơ cao nắm tay thề kiên quyết bảo vệ nền tự do độc lập.

Lê Văn Thơm