Ngày 23-11, chính trường Trung Đông chấn động sau khi nhóm Houthi ở Yemen tuyên bố tấn công bằng tên lửa nhắm vào một trạm phân phối của Cty dầu khí Saudi Aramco ở thành phố Jeddah trên Biển Đỏ của Saudi Arabia.

Một cơ sở lọc dầu của Cty dầu khí Saudi Aramco.   Ảnh: Anews

Reuters dẫn lời Yahia Sarea, người phát ngôn của Houthi cho biết nhóm vũ trang này đã tấn công nhà máy lọc dầu Aramco bằng tên lửa, gây ra cháy nổ lớn ở cơ sở đặc biệt quan trọng này. Ông cũng đăng một hình ảnh vệ tinh cho thấy vụ tấn công nhằm vào “nhà máy Aramco ở bắc Jeddah-Saudi”. Google Maps cho thấy, một cơ sở trùng khớp với hình ảnh và mô tả ở vùng ngoại ô phía bắc của Jeddah. “Với sự giúp đỡ và hỗ trợ của Chúa, lực lượng tên lửa đã có thể nhắm mục tiêu vào trạm phân phối Aramco ở Jeddah bằng tên lửa có cánh, Quds 2, được đưa vào hoạt động gần đây sau khi thử nghiệm tấn công sâu vào lãnh thổ Saudi Arabia. Cú tấn công rất chính xác, xe cứu thương và xe cứu hỏa đang phải dồn dập tới hiện trường”, người phát ngôn Sarea nói.

Theo người phát ngôn của Houthi, loại tên lửa mà họ sử dụng là Quds 2 đã đánh trúng và gây thiệt hại lớn cho nhà máy này. Tên lửa hành trình có cánh Quds 2 vừa mới được Houthi đưa vào sử dụng gần đây. Trước đó, hồi tháng 9- 2019, Houthi cũng đã sử dụng tên lửa Quds-1 cùng nhiều UAV để tấn công các nhà máy lọc hóa dầu khổng lồ của Saudi, gây hậu quả kinh hoàng. Hiện thông tin về tên lửa Quds 2 còn đang được Houthi giữ bí mật. Tuy nhiên nó chắc chắn phải mạnh mẽ hơn so với phiên bản Quds 1. Theo các nguồn tin, Quds 1 chính là biến thể của tên lửa hành trình tầm xa Soumar do Iran phát triển dựa trên nguyên mẫu Kh-55 do Liên Xô phát triển. Iran mua được một số tên lửa Kh-55 vào đầu thập niên 2000, sau đó tháo rời chúng để nghiên cứu và cho ra đời biến thể Soumar sư dụng đầu nổ thông thường, đặt trên bệ phóng mặt đất và đạt tầm bắn 2.500 km.

Không có xác nhận ngay lập tức của Saudi Arabia về tuyên bố của người phát ngôn từ Houthi, nhóm vốn đã ra cảnh báo các Cty nước ngoài và cư dân ở Saudi Arabia nên thận trọng vì "các hoạt động sẽ tiếp tục". Các cơ sở sản xuất và xuất khẩu dầu của Aramco hầu hết ở tỉnh phía Đông của Saudi Arabia, cách Jeddah hơn 1.000 km. Tập đoàn dầu khí quốc doanh Aramco cũng không có tuyên bố nào về vụ việc này.

Vụ tấn công lần này xảy ra trong bối cảnh Saudi Arabia đã hoàn thành đăng cai tổ chức hội nghị thượng đỉnh G20 bằng hình thức trực tuyến vào hôm 22-11. Yemen đã sa lầy vào xung đột kể từ khi liên minh do Saudi Arabia dẫn đầu can thiệp quân sự vào nước này hồi tháng 3-2015 để khôi phục chính phủ Yemen bị lực lượng Houthi lật đổ khỏi thủ đô Sanaa vào cuối năm 2014.

Trong cuộc chiến kéo dài gần 6 năm, lực lượng Houthi thực hiện nhiều cuộc tấn công bằng tên lửa và máy bay không người lái vào các sân bay dân dụng và cơ sở hạ tầng dầu mỏ ở Saudi Arabia, cũng như thủ đô Riyadh. Liên quân do Saudi Arabia dẫn đầu cho biết đã chặn đứng nhiều cuộc tấn công và đã đáp trả bằng các cuộc không kích vào lãnh thổ do Houthi nắm giữ.

Các cuộc tấn công xuyên biên giới của lực lượng Houthi, vốn đang kiểm soát phần lớn miền bắc Yemen, đã leo thang kể từ cuối tháng 5 khi một thỏa thuận ngừng bắn mới hết hạn. 2 tuần trước, liên quân cho biết đã chặn được 2 thuyền chở đầy chất nổ của Houthi ở phía nam Biển Đỏ. Một nguồn tin chính thức tại Bộ Năng lượng Saudi Arabia sau đó được truyền thông chính thức trích dẫn cho biết, đã xảy ra cháy gần một giàn nổi thuộc khu cảng sản xuất dầu Jazan nhưng không có thiệt hại.

KHẢ ANH