Những nếp nhà xưa...

Thứ sáu, 25/09/2015 08:48

(Cadn.com.vn) - Trên trục quốc lộ 1A nối hai Di sản Văn hóa thế giới Mỹ Sơn - Hội An, tại xã Điện Minh (Điện Bàn, Quảng Nam) tọa lạc một Không gian nhà Việt Nam (Vinahouse Space) với những công trình kiến trúc cổ mang đậm chất quê và dấu ấn tâm hồn Việt...

Ông Lê Văn Vĩnh - Giám đốc Công ty CP Nhà Việt Nam chia sẻ: “Sinh ra tại làng mộc Kim Bồng (Hội An) nên tôi rất thích nghề chạm trổ. Qua hơn 10 năm lặn lội khắp nơi, tôi đã tìm hiểu đặc điểm, kỹ thuật chạm trổ và sưu tầm những ngôi nhà cổ...”. Say mê với từng khóm cây, mái ngói, nếp nhà, những vật dụng quen thuộc, ông Vĩnh đã miệt mài khắp trong Nam ngoài Bắc để sưu tầm và phục hồi các kiểu nhà Việt cổ. Nung nấu và thực hiện ý tưởng hoài cổ đó theo thời gian, đến nay ông đã tạo dựng một thương hiệu điểm đến Vinahouse Space luôn hấp dẫn du khách trong và ngoài nước. Được khởi công xây dựng từ tháng 4-2004 và hoàn thành vào tháng 12-2012, nhân dịp Festival Di sản Quảng Nam lần thứ V, Không gian nhà Việt Nam chính thức được khánh thành và đưa vào sử dụng phục vụ du khách.

Toàn cảnh không gian nhà gắn với khu vườn có diện tích 11.000 m2 trên khu đất hình cánh cung được thiết kế dạng bậc thang tam cấp. Du khách có 3 lối chính để vào là Đông Bình Môn, Tây Hưng Môn và Chính Môn theo 3 kiểu kiến trúc riêng biệt. Chính Môn được thiết kế với không gian rợp bóng tre xanh, hàng chè tàu chạy dài men theo lối đi. Kiểu “trước cau sau chuối” của lối vào Chính Môn chắc hẳn gợi lên trong từng bước chân đầu tiên của du khách sự lặng lẽ, bình yên của nhà vườn làng quê Việt tự bao đời... Cổng Đông Bình Môn, được mô phỏng cách điệu từ cổng phố người Việt xưa như phố cổ Hội An hay phố Bắc Bộ. Đây là lối đi dành cho tất cả các du khách.

Với hai hàng trúc vàng hai bên chạy dài thẳng tắp, tạo nên ngõ trúc đưa du khách bước vào khám phá không gian bên trong. Cửa Tây Bình Môn theo mô típ của cổng tam quan - loại cổng thường xuất hiện trước những ngôi nhà quyền quý hoặc ở chốn tôn nghiêm dùng để tiếp đón khách quý khi đến tham quan và viếng thăm nhà thờ tổ. Chất liệu, mô hình thiết kế, hoa văn họa tiết trang trí mô phỏng kiểu nhà rường Quảng Nam được phục dựng để làm cổng riêng dẫn vào ngôi nhà thờ tổ. Đây là lối đi chính dẫn vào không gian bảo tàng nhà cổ Việt Nam.

Không gian nhà Việt Nam (Vinahouse Space).

Đến Vinahouse Space, chắc hẳn mỗi du khách đều có cái nhìn từ tổng quan đến chi tiết về lối kiến trúc nhà xưa của các vùng miền trên dải đất hình chữ S được hội tụ về đây gồm 18 nếp nhà cổ nhất Việt Nam và 15 công trình được phục dựng nguyên vẹn. Những hoa văn trang trí bằng gỗ độc đáo, tỉ mỉ với từng họa tiết cách điệu của nhiều kiểu nhà như nhà rường một gian hai chái cổ lầu, nhà bát giác, nhà lục giác (Bắc Bộ), nhà bát giác cung đình, nhà nón, nhà vọng nguyệt (Huế), nhà tứ giác (Nam Bộ), nhà mái lá (Trung Bộ).... Đặc biệt, có thủy đình hồ là một trong những loại hình kiến trúc độc đáo nhất ở Việt Nam được phục dựng lại, đặt trên hồ bán nguyệt ở vị trí trung tâm cổng vào từ phía Bắc của không gian bảo tàng Vinahousse. Tất cả đều có lối kiến trúc vô cùng độc đáo, góp phần tạo sự đa dạng trong không gian bảo tàng. Trong đó, nhiều nhất là các kiểu nhà cổ tại Quảng Nam như tam gian tứ hạ, nhà rường ba gian hai chái và năm gian hai chái kép, nhà tranh vách đất, nhà sàn của đồng bào Cơ Tu được sưu tầm và phục dựng. Bên trong các công trình trưng bày, sắp xếp hợp lý, tinh tế nhiều nông cụ như ảng nước, thúng, bồ, cối xay bằng tre, cối giã bằng đá, giường tre, bếp củi... Toàn cảnh ấy gợi nên một hình ảnh không gian làng quê dân dã dưới những nếp nhà xưa...

Đến với Không gian nhà Việt Nam, du khách còn được trải nghiệm với từng cung bậc cảm xúc qua những hiện vật được lưu giữ, quy trình tạo ra sản phẩm và thưởng thức ẩm thực truyền thống của xứ Quảng. Nơi đây có hồ khảm sành, sử dụng hơn 5.000 đĩa cổ sành thời nhà Nguyễn. Không gian trưng bày có hơn 2.000 hiện vật lâu đời mang đậm dấu ấn văn hóa ba miền Bắc – Trung – Nam, phản ánh nét đẹp văn hóa và cuộc sống của người dân Việt qua các thời kỳ lịch sử. Đặc biệt hơn, tại đây lưu giữ và tái hiện sinh động nghệ thuật chạm khắc gỗ của các nghệ nhân làng nghề mộc xứ Quảng như Kim Bồng (Hội An), Văn Hà (Phú Ninh) giúp du khách hiểu thêm về kỹ thuật chạm trổ công phu và chủ đề trang trí phong phú đã tạo nên sự độc đáo của những nếp nhà cổ. Và có lẽ, sau cuộc hành trình thưởng lãm nét đẹp cổ kính này, du khách thực sự bị “lôi cuốn” vào không gian văn hóa ẩm thực. Những công đoạn làm ra món mỳ Quảng được thể hiện sinh động thông qua việc xay bột, tráng mỳ, xắt mỳ, làm nhưn... Bà Lương Thị Thi, người từng có 40 năm gánh mỳ Phú Chiêm bán rong, giờ đảm nhận việc “trình diễn” xay bột và tráng mỳ, tâm sự: “Thật thú vị khi được tiếp tục phát huy cái nghề truyền thống của cha ông để lại, hầu như du khách nào đến đây cùng xắn tay vào trải nghiệm một cách thích thú”.

Tại không gian ẩm thực còn có món bê thui Cầu Mống, các loại bánh gói lá... mang đậm hương vị xứ Quảng, tạo nên sự đa dạng để du khách lựa chọn. Trong không gian xưa, tĩnh lặng và hoài cổ, cùng với sự niềm nở, nhiệt thành, chất phác và chất giọng đặc trưng của người dân xứ Quảng, du khách sẽ có dịp để thưởng thức, khám phá các hương vị đặc trưng ẩm thực vùng đất mình đặt chân đến...

Ông Cao Thanh Tấn – Phó Chủ tịch UBND thị xã Điện Bàn khẳng định: “Cùng với Bảo tàng huyện, làng du lịch sinh thái cộng đồng Triêm Tây, sân Golf Điện Ngọc, khu Du lịch Kim Vinh, khu nghỉ mát cao cấp Bồng Lai..., Không gian nhà Việt Nam cũng là một trong những điểm đến hấp dẫn du khách trong và ngoài nước”.

Đến Không gian nhà Việt, thong thả theo những bậc tam cấp thăm thú từng ngôi nhà cổ với không gian xanh tươi cây lá, hay ngồi trong nhà mái nón nhấm nháp tô mỳ Quảng, uống bát nước chè xanh, chắc hẳn mỗi du khách sẽ cảm thấy nhịp đời thật giản dị, bình yên như những nếp nhà xưa...

Thảo Nguyên