Tháng 4-2021, Chuyên đề Công an TP Nẵng có đăng tải 2 bài viết “Rầm rộ khai thác cát dưới chân cầu Hà Nha” và “Vẫn nóng tình trạng khai thác cát dưới chân cầu Hà Nha” phản ánh hoạt động khai thác cát, sỏi của Cty CP Trường Lợi tại thôn Ngọc Kinh Đông, xã Đại Hồng, H. Đại Lộc (tỉnh Quảng Nam). Sau khi báo đăng, ngày 19-4-2021 Cty này có Công văn số 2004 phản hồi, có nội dung: những thông tin trên chưa được chính xác, gây ảnh hưởng xấu đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của Cty CP Trường Lợi… Chuyên đề tiếp tục làm rõ những nội dung được nêu tại Công văn 2004

Công nghệ khai thác bằng máy bơm hút gắn trên phao được thực hiện từ lâu nhưng mới được UBND tỉnh Quảng Nam cho phép vào ngày 5-4-2021.

Theo tìm hiểu, ngày 19-9-2017, UBND tỉnh Quảng Nam ban hành Quyết định số 4300 về việc cho phép Cty CP Trường Lợi được khai thác cát, sỏi làm vật liệu xây dựng thông thường có diện tích 9,55ha, với trữ lượng khai thác 513.197m3 cát, sỏi tại thôn Ngọc Kinh Đông, xã Đại Hồng, H. Đại Lộc. Theo đó, công suất khai thác 75.000m3/năm, thời gian khai thác là 6 năm 10 tháng (kể từ ngày ký quyết định). Tuy nhiên, từ khi đi vào hoạt động đến nay Cty CP Trường Lợi nhiều lần không thực hiện đúng các quy định tại Công văn số 1736 của UBND tỉnh Quảng Nam về tăng cường công tác quản lý Nhà nước trong việc quản lý cát, sỏi lòng sông; Công văn số 48888, 496 về việc tăng cường công tác giám sát việc lắp đặt, duy trì hoạt động camera, trạm cân của các doanh nghiệp được cấp phép khai thác khoáng sản.

Cty CP Trường Lợi đã có những sai phạm, như: thuê đất của nhân dân không đúng quy định, xây dựng nhà điều hành, nhà ở công nhân nằm ngoài khu vực mỏ, không tưới nước đường nội bộ, gây bụi… gây thất thu cho cây trồng của nhân dân, ảnh hưởng xấu đến tình hình ANTT tại địa phương. Trong quá trình khai thác, ngày 6-8-2018 Cty CP Trường Lợi tổ chức họp các cổ đông và lập biên bản tự ý chia tọa độ khu vực khai thác thành 4 điểm cho 4 cổ đông bố trí 4 máy bơm cùng các hệ thống khai thác ở 4 vị trí khác nhau nhưng chỉ bố trí 1 camera tại trại điều hành mỏ… Ngoài ra, hệ thống mở vỉa, chiều hướng khai thác không đúng, công suất máy móc khai thác, số lượng, trọng tải xe vận chuyển đều vượt nhiều lần so với đăng ký trong báo cáo kinh tế - kỹ thuật… đã được phê duyệt. Đặc biệt, Cty này ngang nhiên tổ chức khai thác khi UBND H. Đại Lộc tạm đình chỉ hoạt động.

Với những sai phạm trên, Cty CP Trường Lợi nhiều lần bị các cơ quan chức năng tỉnh Quảng Nam và H. Đại Lộc xử phạt hành chính. Cụ thể: Ngày 4-3-2019, UBND H. Đại Lộc ban hành quyết định số 10 xử phạt Cty CP Trường Lợi số tiền 54 triệu đồng về 2 hành vi điều chỉnh công nghệ khai thác so với thiết kế mỏ đã phê duyệt nhưng chưa được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt; khai thác không đúng hệ thống mở vỉa; ngày 19-4-2021, Phòng Cảnh sát Môi trường Công an tỉnh Quảng Nam ban hành quyết định xử phạt số 25, xử phạt Cty CP Trường Lợi số tiền 15 triệu đồng về hành vi: đã cắm mốc các điểm khép góc khu vực được khai thác khoáng sản không đúng quy cách chung chưa đầy đủ về số lượng theo quy định trong giấy phép khai thác khoáng sản. Ngày 8-4-2021, đoàn kiểm tra liên ngành khoáng sản H. Đại Lộc tiến hành kiểm tra các thủ tục pháp lý liên quan đến hoạt động khai thác, mua bán, vận chuyển cát, sỏi, việc lắp đặt, duy trì hoạt động camera, trạm cân…

Qua đó, đoàn kiểm tra phát hiện những vi phạm trước đó chưa được doanh nghiệp khắc phục. Sau nhiều lần chấn chỉnh nhưng Cty CP Trường Lợi vẫn không thực hiện, ngày 15-4-2021 đoàn kiểm tra liên ngành H. Đại Lộc đã lập biên bản yêu cầu Cty này tạm dừng hoạt động để hoàn thiện các hồ sơ, thủ tục pháp lý liên quan đến hoạt động khai thác khoáng sản. Ngày 29-4-2021 tiến hành kiểm tra đối với camera tại mỏ nhưng vẫn chưa đảm bảo các quy định nên chưa cho phép Cty CP Trường Lợi hoạt động trở lại.    

Tuy nhiên, trong thời gian buộc tạm dừng việc khai thác khoáng sản để khắc phục những sai sót trước đây, ngày 5-5-2021 Cty CP Trường Lợi vẫn lén lút khai thác, bán cát cho 6 ô-tô có trọng tải lớn thì bị phát hiện, xử lý. Với những sai phạm mang tính hệ thống trên, ngày 5-5-2021, UBND H. Đại Lộc ban hành Quyết định 437 về việc đình chỉ mọi hoạt động khai thác, vận chuyển cát, sỏi của Cty CP Trường Lợi.

Như vậy, từ khi được cấp phép hoạt động đến nay Cty CP Trường Lợi đã có những vi phạm mang tính hệ thống, lâu dài. Cụ thể, tự ý điều chỉnh công nghệ khai thác so với thiết kế mỏ đã phê duyệt nhưng chưa đươc cơ quan có thẩm quyền phê duyệt và khai thác không đúng hệ thống mở vỉa vào năm 2019… đã bị cơ quan chức năng xử lý. Việc Cty CP Trường Lợi được UBND tỉnh Quảng Nam cho phép điều chỉnh công nghệ khai thác khoáng sản cát, sỏi bằng máy xúc sang công nghệ khai thác bằng máy bơm hút gắn trên phao, neo đậu tại khu vực mỏ… theo (Quyết định số 907, ngày 5-4-2021) chỉ là việc làm mang tính hoàn thiện, khắc phục những sai phạm đã xảy ra trước đó. Vì thế, những nội dung được đăng tải trong 2 bài “Rầm rộ khai thác cát dưới chân cầu Hà Nha” và “Vẫn nóng tình trạng khai thác cát dưới chân cầu Hà Nha” phản ánh hoạt động khai thác cát, sỏi của Cty CP Trường Lợi tại thôn Ngọc Kinh Đông, xã Đại Hồng, H. Đại Lộc trên Chuyên đề Công an TP Đà Nẵng là hoàn toàn khách quan và chính xác.

M.T