(Cadn.com.vn) - Vấn đề vũ khí hóa học (VKHH) của Syria lại trở thành tâm điểm thế giới khi giải Nobel Hòa bình danh giá 2013 được trao cho Tổ chức cấm phổ biến VKHH (OPCW).

Giải Nobel Hòa bình luôn chứa đựng những bất ngờ và cũng luôn là giải thưởng Nobel được chờ đợi nhất trong năm. Năm nay cũng không ngoại lệ. Trái với mọi dự đoán, Ủy ban Nobel ngày 11-10 tôn vinh OPCW – tổ chức hiện chịu trách nhiệm giám sát hoàn tất nhiệm vụ sống còn: tiêu hủy kho VKHH với khoảng 1.000 tấn chất độc tồn tại qua nhiều thập kỷ tại hàng chục địa điểm trên khắp Syria.

Giải thưởng trị giá 8 triệu kronor (1,2 triệu USD) sẽ được trao vào ngày 10-12 tới tại Oslo (Na Uy).

VÌ NỖ LỰC LOẠI BỎ VKHH

CNN dẫn tuyên bố của Ủy ban Nobel cho rằng, các thanh tra OPCW chỉ mới bắt đầu với công việc tại chiến trường khốc liệt Syria và giải thưởng Nobel Hòa bình dành cho OPCW vì họ phải đối mặt với nhiệm vụ khó khăn, đe dọa tính mạng. “Nhưng OPCW nhận giải thưởng không chỉ vì công việc ở Syria mà còn vì những nỗ lực lâu dài để loại bỏ VKHH... Đó sẽ là một sự kiện lớn trong lịch sử, nếu thành công”, Chủ tịch Ủy ban Nobel Thorbjorn Jagland tuyên bố.

Được sự ủng hộ của LHQ, các chuyên gia của tổ chức có trụ sở tại La Hay (Hà Lan) này hiện đang thực hiện nhiệm vụ tiêu hủy kho VKHH sau vụ tấn công bằng khí độc thần kinh Sarin ở khu vực ngoại ô của thủ đô Damascus hôm 21-8 làm hơn 1.400 người thiệt mạng. Đây là nhiệm vụ quan trọng theo sau một nghị quyết lịch sử của HĐBA LHQ, yêu cầu tiêu hủy VKHH của Syria. Hiện đoàn chuyên gia của OPCW, gồm 27 người, tiếp cận được 3 địa điểm trong số 14 địa điểm nghi ngờ bị tấn công VKHH trên khắp đất nước theo một lịch trình sít sao. OPWC hy vọng sẽ có một báo cáo toàn diện “vào cuối tháng 10”.

Người đứng đầu OPCW, Ahmet Uzumcu đề xuất cần áp đặt lệnh ngừng bắn tạm thời tại Syria để các chuyên gia có thể đẩy nhanh tiến độ thanh sát.

Thành viên tổ chức OPCW kiểm tra các địa điểm ở Syria. Ảnh: ABC

TÂM ĐIỂM NỘI CHIẾN SYRIA

Rõ ràng, giải Nobel Hòa bình cho OPCW hướng sự chú ý toàn cầu trở lại cuộc xung đột ở Syria, vốn kéo dài hơn 2 năm qua và cướp đi sinh mạng hơn 100.000 người.

Bất chấp nỗ lực của các nước và LHQ, cuộc nội chiến ở Syria vẫn chưa có dấu hiệu lắng dịu khi phe nổi dậy tiếp tục giao tranh với quân đội chính phủ ở những địa điểm chủ chốt. Theo thông tin gây sốc do Tổ chức Giám sát Nhân quyền (HRW) ngày 11-10 đưa ra, trong tháng 8, các nhóm nổi dậy hành quyết ít nhất 67 dân thường và bắt 200 người khác làm con tin tại các làng của Alawite ở Syria, cho rằng hành động này cấu thành tội ác chiến tranh. Tuyên bố của HRW dựa trên báo cáo dày 105 trang điều tra hiện trường và 35 cuộc phỏng vấn do tổ chức này tiến hành. Theo HRW, ngoài 190 dân thường bị giết còn có ít nhất 67 người bị hành quyết. Đã có khoảng 20 nhóm phiến quân tham gia vụ tấn công này trước khi quân chính phủ đẩy lui chúng.

Giải pháp hòa bình cho Syria đã được nói đến nhiều, nhất là khi Tổng Thư ký NATO Anders Fogh Rasmussen cho biết trong bài phát biểu hôm 11-10 rằng, “không có giải pháp quân sự nào cho cuộc xung đột Syria”, đồng thời nhấn mạnh rằng cần có một giải pháp chính trị nhằm chấm dứt cuộc xung đột kéo dài sang năm thứ ba này. Ông Rasmussen cũng bày tỏ ủng hộ hội nghị quốc tế Syria do Nga và Mỹ chủ trì nhằm tìm cách đạt được một thỏa thuận giữa chính quyền Tổng thống Syria Bashar Al-Assad và các nhóm đối lập.

Khả Anh