- Cụ thể thế nào vậy Hai?

- Cột mốc số 0 (Km0) là điểm xuất phát của con đường Trường Sơn- đường mòn Hồ Chí Minh huyền thoại. Ngày 27-4-1990, di tích Km0 được Bộ VH&TT xếp hạng di tích lịch sử Quốc gia và đến ngày 9-12-2013, được công nhận Di tích lịch sử Quốc gia đặc biệt. Khu di tích này gồm có cột mốc Km0, nhà trưng bày các hiện vật, khu trưng bày ngoài trời, hồ điều hòa, hệ thống cây xanh... Tuy nhiên, đến nay có nhiều hạng mục tại Khu di tích đang bị xuống cấp nghiêm trọng chưa tương xứng với vai trò, ý nghĩa lịch sử. Trong đó, hệ thống cổng bị hư hỏng, lối lên hai bên bị sụt lún, đá ốp vỡ, bong tróc nhiều vị trí. Xung quanh cột mốc đá bị xuống màu, rạn, lộ rõ các vết ghép khiến cột mốc kém thẩm mỹ, ảnh hưởng nhiều đến những hàng chữ khắc trên cột…

- Sao Di tích lịch sử Quốc gia mà lại để như vậy?

- Vấn đề này đã được cử tri huyện Tân Kỳ phản ánh trong kỳ họp HĐND tỉnh Nghệ An. Chính quyền địa phương cũng đã nhìn nhận được thực trạng xuống cấp và đang nỗ lực tu bổ, nâng cấp. Tuy nhiên, do kinh phí eo hẹp nên hàng năm UBND huyện chỉ có thể trích một phần kinh phí để tu bổ, sửa chữa những hạng mục nhỏ, còn việc tu bổ, nâng cấp để di tích xứng tầm cấp Quốc gia đặc biệt là vượt quá khả năng.

- Chính quyền địa phương đã sửa chữa được những gì?

- Vừa qua, trước thời điểm huyện Tân Kỳ kỉ niệm 60 năm ngày thành lập, một số hạng mục tại Cột mốc Km0 đã được tu sửa như hệ thống cổng sắt lối vào cũng được thay mới, hồ điều hòa được nạo vét, các bờ tường bên trong và xung quanh hàng rào đã được sơn sửa, tu chỉnh lại nhưng cơ bản vẫn không thay đổi được mỹ quan công trình, không nâng được vị thế của một Di tích cấp đặc biệt Quốc gia.

- NXD thiết nghĩ, việc tu bổ, nâng cấp, cải tạo Di tích Quốc gia đặc biệt Km0 là yêu cầu cấp thiết góp phần lưu giữ những giá trị to lớn của một thời kỳ lịch sử hào hùng của dân tộc. Chính quyền địa phương cần tìm ra phương án, giải pháp, huy động nguồn lực, phối hợp với các ngành để lồng ghép các chương trình, dự án khác nhằm tu bổ, nâng cấp để Di tích lịch sử Quốc gia đặc biệt tương xứng với giá trị lịch sử của nó.

N.X.D